Chợ chuột đồng nổi tiếng miền Tây

Chợ chuột đồng Phù Dật hoạt động quanh năm, chỉ nghỉ 3 ngày Tết và ngày rằm hàng tháng. Mỗi ngày, nơi đây cung cấp cho các chợ hơn 2 tấn chuột, lúc cao điểm hơn 5 tấn. Các bậc cao niên tại khu vực này cho biết, lúc đầu, chỉ là điểm mua bán chuột tự phát, dần dần hình thành nên chợ lúc nào không biết. Trước đây, người dân còn trồng lúa mùa rất vất vả và còn bị chuột đồng cắn phá nên ngày nào họ cũng ra sức diệt chuột. Bắt về ăn không hết nên đem ra chợ bán kiếm tiền mua gạo.

Thịt chuột đồng từ lâu trở thành đặc sản tại ĐBSCL do loài này sống chủ yếu trong hang, lại xa với khu dân cư nên được người dân xem là sạch. Nhiều người dân dọc kênh Phù Dật thấy dễ ăn nên cũng bắt đầu hành nghề bắt chuột, dần hình thành nghề săn chuột, sơ chế, kinh doanh thịt chuột… và trở thành nghề chính nuôi sống bà con nơi đây. Đàn ông ra đồng săn bắt chuột, khâu sơ chế thịt chuột do phụ nữ đảm nhiệm.

Chợ chuột đồng Phù Dật hoạt động quanh năm

Thông thường, khoảng 9 giờ sáng, các thương lái gom chuột đồng từ khắp các địa phương trong tỉnh và các huyện Kiên Lương, Hòn Đất, Giang Thành (tỉnh Kiên Giang) về giao các vựa. Chủ vựa thuê nhân công sơ chế thịt chuột đồng cho vào các thùng ướp đá, sau 11 giờ trưa, xe tải đến nhận hàng đưa đi các địa phương trong và ngoài tỉnh.

Ông Nguyễn Duy Lâm (hơn 17 năm sống bằng nghề thu mua chuột đồng) cho biết, hơn 25 năm trước, vùng này chỉ vài hộ bán chuột, mỗi ngày bán chỉ vài chục ký. Nhưng sau đó số lượng người mua tăng lên, kéo theo người bán cũng tăng. Từ đó, chợ chuột đồng Phù Dật nổi tiếng miền Tây được hình thành.

Hiện tại, chợ chuột đồng Phù Dật có 3 vựa lớn, hàng chục điểm nhỏ chuyên mua bán và sơ chế thịt chuột đồng. Ông Lâm chia sẻ: "Mùa cao điểm bán chuột từ tháng 2 - 7 (âm lịch) do lúc này lúa trổ đòng đòng, chúng ăn lúa nhiều nên thịt béo, sinh sôi nhanh. Còn từ tháng 8 - 11 (âm lịch) là mùa nước nổi về, nhiều nơi không trồng lúa mà mở đồng đón phù sa nên chuột đói, rúc lên gò cao trốn nước nên thịt săn chắc".

Ông Lâm cho biết, chợ chuột đồng Phù Dật có quy định, phải đúng chuột đồng, là chuột bị đặt bẫy dính, còn chuột bị chích điện hay chuột bị dính thuốc thì tuyệt đối không thu mua. Hiện tại, chuột có giá trung bình khoảng 50.000 - 60.000 đồng/kg. Chủ vựa phân loại, lựa chuột đồng con lớn, thịt nhiều để sơ chế bán cho các chợ, nhà hàng, quán ăn…

Còn chuột đồng nhỏ hay những con sức yếu bị ngộp chết thì bán cho các hộ nuôi trăn, cá sấu với giá 20.000 đồng/kg. Còn các phụ phẩm của chuột đồng sau khi sơ chế (da, đuôi…) sẽ được bán lại cho các điểm nuôi cá công nghiệp với giá rẻ. “Đặc biệt, mấy ngày Tết, chuột luôn hút hàng, 1kg chuột giá hơn 170.000 đồng và giá này gấp đôi ngày thường nhưng không đủ bán”- ông Lâm chia sẻ.

Tại vựa chuột đồng của ông Lâm có 15 nhân công, hầu hết là phụ nữ. Họ làm công việc sơ chế thịt chuột đồng với giá 20.000 đồng/giờ/người. Bà Nguyễn Thị Nga (làm công việc sơ chế thịt chuột đồng hơn 10 năm) cho biết: “Công việc ổn định và nhẹ nhàng, mùa nào cũng có chuột đồng về chợ đều đặn, nếu siêng thì 1 ngày làm hơn 5 tiếng là có tiền dư giả. Đặc biệt, từ mùng 3 - 10 Tết, tiền công trả cao nên bà và nhiều người tranh thủ làm kiếm thêm tiền”.

Ông Lê Văn Kiển (hơn 14 năm sống với nghề thu mua chuột) chia sẻ: “Làm nghề bán thịt chuột đồng không sợ ế hàng. Người ta ăn thịt heo, thịt bò, thịt gà, vịt thường xuyên nên ngán. Nhiều người thành thị lẫn nông thôn đổi khẩu vị nên chợ chuột đồng sôi động quanh năm. Hơn nữa, ở đây, bán chuột đồng chuyên ăn lúa nên rất sạch. Vừa có món ngon, vừa diệt được chuột phá hại mùa màng”.

Còn anh Nguyễn Văn An cho biết: “Mỗi ngày, anh khởi hành từ huyện Châu Phú lên huyện Tri Tôn và TX. Tịnh Biên thu gom chuột đồng, trừ chi phí xăng xe cũng kiếm được vài trăm ngàn đồng để chăm lo cho gia đình”. Chợ chuột đồng Phù Dật đã giúp cho hàng trăm người có thu nhập ổn định. Từ chợ chuột đồng góp phần giảm đáng kể lượng chuột trong tự nhiên, giúp người nông dân bớt nổi lo bị chuột cắn phá mùa màng.

Món ngon được chế biến từ thịt chuột đồng

Thịt chuột đồng là món ăn quen thuộc của người dân ở miền Tây. Chuột đồng thường đào hang sống ở bờ ruộng. Chuột đồng có quanh năm nhưng nhiều nhất là vào thời điểm lúa chín vàng đồng, lúc này chuột to, lông bóng mượt, thịt đặc biệt thơm ngon.

Vì vậy, nông dân tranh thủ lúc nông nhàn đi đặt rập bắt chuột để chúng bớt sinh sôi, cắn phá lúa. Chuột đồng được chế biến thành nhiều món đặc sản, như: Chuột quay lu, nướng mọi, khìa nước dừa, xào củ kiệu, chiên... Trong đó, món chuột đồng ướp chao nướng than hồng được nhiều người dân địa phương và du khách phương xa ưa thích.

Dưới sức nóng của than củi, từng thớ thịt chuột đồng săn lại, chốc chốc mỡ chuột đồng lại lộp độp chảy từng giọt, kêu xèo xèo trên vỉ nướng. Một lát sau, thịt chuột đồng vàng ruộm, mùi thơm tỏa ra ngào ngạt. Món này thường được dùng kèm với rau sống, chuối chát, chấm muối tiêu chanh hay nước mắm ớt có dầm xoài sống, đủ vị mặn, ngọt, chua, cay thì ngon hết sẩy.

TRỌNG TÍN