Chuẩn hóa tiêu chuẩn tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc

Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Phiên họp có sự tham gia dự thính của 30 cán bộ, chiến sĩ đang tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc.

Cần có chế độ đặc biệt với nữ giới tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình

Các ĐBQH đều thống nhất với sự cần thiết xây dựng, ban hành Luật Tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Việc ban hành Luật sẽ góp phần thể chế hóa đầy đủ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, Hiến pháp và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đây sẽ là cơ sở pháp lý quan trọng để triển khai lực lượng một cách thống nhất, đồng bộ và hiệu quả, đồng thời tạo bước đột phá trong tiến trình hội nhập quốc tế của Quân đội Nhân dân Việt Nam.

Bày tỏ sự ngưỡng mộ, tự hào và tình cảm trân trọng đối với những đóng góp của các chiến sĩ "mũ nồi xanh" Việt Nam khi hoạt động trong môi trường đa quốc gia với nhiều áp lực và thách thức, ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) nhận thấy, với bản lĩnh vững vàng, nghiệp vụ tinh thông, giỏi ngoại ngữ và pháp luật quốc tế, có trình độ chuyên môn cao, khả năng tác chiến độc lập trong môi trường quốc tế và tinh thần sẵn sàng nhận nhiệm vụ khi được yêu cầu, lực lượng Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ.

ĐBQH Nguyễn Thị Quyên Thanh (Vĩnh Long) phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Những nỗ lực đó đã được lãnh đạo Liên Hợp Quốc và đồng nghiệp quốc tế đánh giá cao. Hình ảnh người chiến sĩ Việt Nam chuyên nghiệp, kỷ luật, dũng cảm, nhân ái, sẵn sàng hy sinh vì hòa bình đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng bạn bè quốc tế, lan tỏa thông điệp mạnh mẽ về khát vọng hòa bình và những giá trị nhân văn của dân tộc Việt Nam, đồng thời nâng cao vị thế, vai trò và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

“Lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc được tuyển chọn kỹ lưỡng, đáp ứng cả tiêu chuẩn trong nước và của Liên Hợp Quốc. Đây là đội ngũ cán bộ, chiến sĩ chất lượng cao, có khả năng hội nhập quốc tế tốt và bản lĩnh chính trị vững vàng”. Nêu bật thế mạnh này, ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) đề nghị, cần có cơ chế, chính sách đãi ngộ phù hợp cho lực lượng Việt Nam tham gia gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Chính sách phải bảo đảm hài hòa với các lực lượng khác trong quân đội, công an đang thực hiện nhiệm vụ trong điều kiện đặc thù, khó khăn; và giao Chính phủ quy định để bảo đảm linh hoạt.

ĐBQH Trần Thị Thu Hằng (Đắk Nông) phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu) cũng đề nghị, Ban soạn thảo cân nhắc điều chỉnh quy định tại khoản 1, Điều 25 theo hướng tách biệt rõ chính sách, chế độ trong 3 giai đoạn: đang làm việc ở nước ngoài, trong thời gian huấn luyện ở trong nước và sau khi hoàn thành nhiệm vụ trở về. Đồng thời, cần bổ sung quy định tại khoản 4, Điều 25 quy định về chế độ hỗ trợ y tế dài hạn cho các trường hợp bị ảnh hưởng sức khỏe do quá trình công tác tại địa bàn có rủi ro cao.

ĐBQH Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa - Vũng Tàu phát biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Từ thực tế, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh chỉ rõ, chế độ dành cho nữ giới tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc tại dự thảo Luật vẫn chưa mang tính "ưu tiên rõ rệt". Trong khi đó, một số nước đã có các chính sách riêng như: bảo hiểm y tế, tư vấn tâm lý, hỗ trợ nghề nghiệp, tái hòa nhập cộng đồng, hỗ trợ nữ có con... Tại khoản 2, Điều 7 của dự thảo Luật chỉ dừng lại ở mức “khuyến khích nữ giới tham gia”.

Đại biểu đề nghị, Ban soạn thảo cần cụ thể hóa các chính sách hỗ trợ cho nữ giới như: chế độ làm việc linh hoạt, hỗ trợ gia đình, khuyến khích tham gia các lĩnh vực đặc thù như bảo vệ trẻ em, phòng chống bạo lực, y tế, tâm lý, truyền thông...; hoặc chính sách nghỉ phép, luân chuyển sinh hoạt phù hợp để bảo đảm cân bằng giữa công việc và cuộc sống.

30 cán bộ, chiến sĩ đang tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc tham gia dự thính Phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Nếu Luật chỉ quy định mang tính nguyên tắc về chế độ, chính sách cho lực lượng này, đại biểu Nguyễn Thị Quyên Thanh đề nghị bổ sung Khoản 6 vào Điều 25, giao Chính phủ quy định chi tiết các chính sách đặc thù, ưu tiên cho nữ giới.

Theo đại biểu, quy định như vậy sẽ vừa thể hiện sự quan tâm của Nhà nước, vừa nâng cao hiệu quả và chất lượng tham gia của lực lượng nữ vào hoạt động gìn giữ hòa bình.

“Chúng ta đi muộn nhưng không thể đi sau”

Tại dự thảo Luật đã quy định rõ hình thức và lĩnh vực tham gia lực lượng này (Điều 6).

Tán thành với việc cần quy định các hình thức và lĩnh vực tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, song đại biểu Nguyễn Tâm Hùng cũng nhận thấy, các cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc không chỉ đáp ứng yêu cầu về thể lực, trình độ chuyên môn mà cần am hiểu pháp luật quốc tế, ngoại giao quốc phòng, văn hóa đa quốc gia…

Do đó, đại biểu đề nghị, cần bổ sung quy định giao Chính phủ quy định tiêu chí đánh giá năng lực chuyên môn theo từng lĩnh vực cụ thể như công binh, hậu cần, y tế, pháp chế, cố vấn dân sự… “Việc chuẩn hóa tiêu chuẩn sẽ giúp quá trình tuyển chọn phù hợp và khách quan hơn”, đại biểu nhấn mạnh.

Phát biểu, giải trình làm rõ các ý kiến của đại biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang cho biết, năm 2012, chúng ta mới bắt đầu đi thực địa để xây dựng một lực lượng tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc; đến năm 2014 mới cử 2 sĩ quan; năm 2018 bắt đầu tham gia lực lượng quân y; và đến năm 2022, chúng ta mới tham gia lực lượng công binh.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Phan Văn Giang phát biểu, giải trình làm rõ các ý kiến của đại biểu tại phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng khẳng định, những hình ảnh được đưa ra trong phim tài liệu chiếu trước khi Quốc hội bắt đầu thảo luận về dự án Luật này chưa nói hết được cuộc sống khó khăn tại một số quốc gia mà Việt Nam cử cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Do vậy, việc nước ta quyết định đăng ký với Liên Hợp Quốc để tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình đã thể hiện rõ trách nhiệm của một thành viên của Liên Hợp Quốc; đồng thời, xác định “chúng ta đi muộn nhưng không thể đi sau”.

Khẳng định nguyên tắc này, Bộ trưởng cho biết, trong thời gian qua, nước ta đã cử hơn 1.000 cán bộ, chiến sĩ tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc. Đến tháng 9/2025 này, chúng ta sẽ lần thứ 7 cử đội quân y tham gia bệnh viện dã chiến cấp 2; lần thứ 6 cử người tham gia lực lượng công binh….

30 cán bộ, chiến sĩ đang tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc tham gia dự thính Phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Bộ trưởng cũng cho biết, bên cạnh các công việc làm theo sự phân công của phái bộ Liên Hợp Quốc, các chiến sĩ của Việt Nam cũng làm nhiều công việc khác, như xây trường học, dạy học, giúp đỡ trẻ em, may khẩu trang… là những công việc mà lực lượng các nước khác cơ bản không tham gia. “Những hoạt động đa dạng của lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình của Việt Nam đã để lại được niềm tin sâu sắc, ấn tượng mạnh mẽ với người dân địa phương”, Bộ trưởng khẳng định.

Ghi nhận những tình cảm của các đại biểu với lực lượng tham gia gìn giữ hòa bình của Việt Nam, Bộ trưởng cho biết, sẽ tiếp thu nghiêm túc các đề xuất của đại biểu về xây dựng bộ tiêu chí đánh giá năng lực chuyên môn; chế độ, chính sách với tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình; lý giải quy định tại dự thảo Luật về nguyên tắc tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình...

Trong đó, Bộ trưởng khẳng định sẽ nghiên cứu tiếp thu ý kiến của đại biểu về chế độ, chính sách với nữ giới tham gia lực lượng gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc, bởi "nếu như nam giới vất vả một, thì nữ giới vất vả mười" khi tham gia lực lượng này.

Thanh Hải