Chung tay hành động vì trẻ em tự kỷ

Ngày 2/4 hàng năm được công nhận là Ngày Thế giới Nhận thức về Tự kỷ, nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng về chứng rối loạn phát triển nghiêm trọng nhất ở trẻ em.

Theo chuyên trang tự kỷ của Liên hiệp quốc, “tự kỷ là một loại khuyết tật phát triển suốt đời được phát hiện trong vòng 3 năm đầu đời. Tự kỷ là do rối loạn của hệ thần kinh gây ảnh hưởng đến hoạt động của não bộ.

Tự kỷ có thể xảy ra ở bất kỳ cá nhân nào không phân biệt giới tính, chủng tộc, giàu nghèo hay địa vị xã hội. Tự kỷ được biểu hiện ra ngoài bằng những khiếm khuyết về tương tác xã hội.

Khó khăn về giao tiếp ngôn ngữ, phi ngôn ngữ và hành vi, sở thích mang tính hạn hẹp, lặp đi lặp lại”. Do đó, tự kỷ có thể ảnh hưởng tiêu cực đến toàn bộ các lĩnh vực phát triển của trẻ như trí tuệ, nhận thức.

Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam tặng quà tới các em học sinh khuyết tật và mắc chứng tự kỷ. (Ảnh: Nguồn Intornet)

Thuật ngữ “tự kỷ” xuất hiện lần đầu tiên trong lịch sử vào năm 1911. Nhà tâm thần học Eugen Bleuer đã sử dụng thuật ngữ này để mô tả một nhóm các triệu chứng nhất định được coi là các triệu chứng giai đoạn đầu của bệnh tâm thần phân liệt, một trạng thái thoái lui xã hội cực độ.

Sau quá trình khảo sát và nghiên cứu liên tục về chứng tự kỷ, Đại Hội đồng Liên hợp quốc đã ra Nghị quyết 62/139 ấn định ngày 02 tháng 04 hàng năm là Ngày Thế giới nhận thức về tự kỷ và được thông qua vào ngày 18/12/2008, nhằm khuyến khích các quốc gia thành viên hành động để nâng cao nhận thức về người mắc chứng rối loạn phổ tự kỷ. Đồng thời thúc đẩy các nghiên cứu để tìm ra những phương pháp mới cải thiện sức khỏe và khả năng hòa nhập của họ....

Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam luôn dành cho người khuyết tật sự quan tâm, chăm lo sâu sắc. Nhiều chính sách về người khuyết tật ban hành mới và điều chỉnh phù hợp với thực tế, ưu tiên bố trí nguồn lực cho việc thực hiện các chính sách, chương trình, đề án trợ giúp người khuyết tật.

Các mức hưởng chính sách trợ giúp xã hội của trẻ em tự kỷ và người nuôi dưỡng tại Điều 6 Nghị định 20/2021/NĐ-CP. Ngoài mức hưởng trợ giúp xã hội hàng tháng, thì trẻ tự kỷ còn nhận được các chính sách hỗ trợ như: Ưu tiên nhập học và tuyển sinh; Hỗ trợ học phí; Chính sách học bổng; Hỗ trợ phương tiện, đồ dùng học tập;...

Ngoài ra, nhiều tổ chức phi chính phủ cũng đã triển khai các hoạt động hỗ trợ như xây dựng nhà tình thương, cung cấp dịch vụ hỗ trợ tại nhà và đào tạo kỹ năng sống cho người bệnh.

Việt Nam đã tham gia nhiều hoạt động nhân ngày Thế giới nhận thức về Tự kỷ, nhằm tăng cường sự chú ý của cộng đồng đối với vấn đề này. Tiêu biểu như “Ngày hội yêu thương cho trẻ tự kỷ” - Hoạt động này nằm trong khuôn khổ dự án “Nâng cao nhận thức về tự kỷ ở trẻ em Việt Nam” do Quỹ Bảo trợ trẻ em Việt Nam đồng khởi xướng thực hiện từ 2018. 15 cơ sở can thiệp cho trẻ tự kỷ trong cả nước cũng được dự án giúp tổ chức các hoạt động truyền thông và hỗ trợ các em...

Ảnh minh họa: (Nguồn Intornet)

Chia sẻ về những dấu hiệu nhận biết tự kỷ ở trẻ, Tiến sỹ Trần Văn Công cho biết, rối loạn phổ tự kỷ là vấn đề tập trung vào tương tác xã hội, giao tiếp, cho nên ngay từ khi trẻ còn nhỏ, phụ huynh có thể để ý một số dấu hiệu để xem con mình có nguy cơ hay không.

Ví dụ, trẻ dưới 12 tháng ít biểu lộ cảm xúc khi nhìn khuôn mặt mẹ hoặc khi mẹ đưa đồ chơi ra; ít có hứng thú, quan tâm tạo ra những âm thanh; thiếu những nụ cười giao tiếp.

Khi lớn hơn trẻ thường không để ý khi được gọi tên; thích nhìn ngắm những đồ vật xoay tròn, lấp lánh…; đi kiễng chân; chỉ ăn một vài món ăn nhất định…

Hiện nay, y học hiện đại chưa tìm ra thuốc chữa tự kỷ mà chỉ điều trị các tổn thương não kèm theo như động kinh, tăng động... Chính vì vậy, các hoạt động chủ yếu vẫn là sử dụng các phương pháp can thiệp khác nhau liên quan đến các vấn đề mà trẻ gặp phải như: Can thiệp hành vi, giao tiếp, vận động và giác quan…

Không có phương pháp nào toàn diện và có thể giải quyết được tất cả mọi vấn đề của trẻ. Mỗi trẻ tự kỷ khác nhau sẽ được tiến hành các phương pháp giáo dục khác nhau.

Giáo dục trẻ tự kỷ là cung cấp cho trẻ những hiểu biết về cuộc sống xung quanh, kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống; áp dụng các biện pháp giúp trẻ hòa nhập và các phương pháp can thiệp hành vi không phù hợp. Từ đó, trẻ tự kỷ phát triển được các kỹ năng sống, tự chăm sóc bản thân, có kỹ năng giao tiếp xã hội, phát triển khả năng ngôn ngữ và điều chỉnh hành vi phù hợp.

Gia đình, nhà trường và xã hội cũng cần có cái nhìn đúng về bệnh tự kỷ. Khi phát hiện trẻ mắc tự kỷ, không nên tạo áp lực cho trẻ, cũng không nên bạo hành, ngược đãi trẻ. Điều tốt nhất mà cha mẹ nên làm đó là nhanh chóng đưa trẻ đến gặp các bác sĩ, chuyên gia để được tư vấn và có một môi trường giáo dục chuyên biệt để trẻ được chăm sóc một cách khoa học.

Thời gian tới, Việt Nam cần tiếp tục nâng cao nhận thức của cộng đồng về căn bệnh Tự kỷ và tăng cường các hoạt động hỗ trợ. Cần có các chương trình đào tạo cho các chuyên gia và người lao động trong lĩnh vực chăm sóc và hỗ trợ người bệnh Tự kỷ. Đồng thời, cần đưa ra các chính sách hỗ trợ rõ ràng và đầy đủ hơn để giúp người bệnh và gia đình họ có được sự hỗ trợ tốt nhất.

Ngày Thế giới nhận thức về Tự kỷ là dịp để cộng đồng tăng cường nhận thức về căn bệnh này và tìm cách hỗ trợ người bệnh. Việt Nam đã có nhiều hoạt động và chính sách hỗ trợ đáp ứng nhu cầu của người bệnh Tự kỷ, tuy nhiên cần có thêm nhiều cải tiến và đầu tư để nâng cao chất lượng cuộc sống của người bệnh và gia đình họ.

Bên cạnh đó, cần chung tay hành động để giảm kỳ thị, phân biệt đối xử với trẻ tự kỷ, một hành động nhỏ, nhưng ý nghĩa lớn giúp các em hòa nhập cộng đồng./.

Như Hoa