Chuyển tiếp áp dụng cơ chế đặc thù, tạo thế và lực mới cho các địa phương sau sắp xếp

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

Không ảnh hưởng đến môi trường đầu tư

Tại phiên họp của Quốc hội ngày 19/5, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng đã trình bày Tờ trình của Chính phủ về việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước.

Theo Bộ trưởng, các cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội ban hành đều xuất phát từ yêu cầu thực tiễn nhằm tháo gỡ các điểm nghẽn, phát huy tối đa tiềm năng, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh, tạo động lực tăng trưởng vượt trội của địa phương hoặc thực hiện thí điểm các mô hình, cơ chế, chính sách mới.

Qua sơ kết và đánh giá quá trình tổ chức triển khai thực hiện các nghị quyết của Quốc hội tại các địa phương cho thấy, các cơ chế, chính sách đã được Quốc hội cho phép thí điểm thực hiện đã phát huy hiệu quả, tạo động lực cho các địa phương phát triển và tận dụng được tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh của địa phương.

Nhiều dự án đầu tư, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của địa phương đã được xây dựng, phê duyệt và thực hiện theo các cơ chế, chính sách này. Do đó, việc quy định chuyển tiếp vấn đề này tại các địa phương sau sắp xếp nhằm tiếp tục phát huy kết quả tích cực nêu trên và tránh ảnh hưởng tiêu cực tới các kế hoạch, dự án đang triển khai và môi trường đầu tư kinh doanh là hết sức cần thiết và cấp bách.

Bộ trưởng nhấn mạnh, việc tổ chức, sắp xếp đơn vị hành chính 02 cấp không làm mất đi vai trò, vị trí chiến lược và những đặc thù về tiềm năng, lợi thế về phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương. Các địa phương sau sắp xếp được mở rộng không gian phát triển mới, phát huy được vai trò dẫn dắt của vùng động lực, hành lang kinh tế, cực tăng trưởng; đồng thời cũng tạo ra cơ hội mới, tiềm năng mới cho phát triển của địa phương.

Do đó, việc chuyển tiếp áp dụng các cơ chế, chính sách này sau sắp xếp đơn vị hành chính 02 cấp sẽ tạo điều kiện mở rộng phạm vi áp dụng cơ chế, chính sách đặc thù sang tỉnh, thành phố mới, tạo điều kiện nhân rộng mô hình phát triển thành công, tạo sức bật cho việc thực hiện được mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên vào năm 2025 và tăng trưởng hai con số trong giai đoạn tiếp theo.

Tránh khoảng trống pháp lý

Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng, việc sắp xếp đơn vị hành chính 02 cấp có liên quan đến nhiều vấn đề pháp lý về tổ chức bộ máy, quản lý tài chính, ngân sách, tài sản công, quy hoạch... Trường hợp không có quy định chuyển tiếp áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù đã ban hành sẽ tạo ra khoảng trống pháp lý cho địa phương sau sắp xếp trong việc xử lý các vấn đề liên quan đến các dự án đầu tư, nghĩa vụ tài chính, các quyết định hành chính đã ban hành dựa trên cơ chế, chính sách đặc thù đã được cho phép áp dụng đối với địa phương thuộc địa phương sau sắp xếp.

Để phát huy hết các tiềm năng, lợi thế cũng như tạo thế và lực mới cho các địa phương đang có cơ chế, chính sách đặc thù sau khi thực hiện việc sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, Chính phủ trình Quốc hội cho phép các địa phương sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh (bao gồm các tỉnh, thành phố: Hải Phòng, Đà Nẵng, Khánh Hòa, TP. Hồ Chí Minh và Cần Thơ) được tiếp tục thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện tương ứng tại các địa phương trước khi sáp nhập đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Chính phủ cũng đề xuất cho phép các xã, phường mới tương ứng tại địa bàn TP. Buôn Ma Thuột thuộc tỉnh Đắk Lắk sau khi thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã được áp dụng các cơ chế, chính sách đặc thù mà Quốc hội đã cho phép thực hiện.

Đề xuất Quốc hội giao Chính phủ chỉ đạo các cơ quan có liên quan thực hiện việc tổng kết, đánh giá các cơ chế, chính sách đặc thù cho các địa phương (sau khi hoàn thành việc sắp xếp đơn vị hành chính 02 cấp) để điều chỉnh, bổ sung cho phù hợp với tình hình mới hoặc luật hóa những vấn đề đã rõ, được thực tiễn kiểm nghiệm để áp dụng trong toàn quốc.

Thẩm tra nội dung này, Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành với chủ trương này. Theo Ủy ban, việc Chính phủ trình Quốc hội xem xét, quyết định việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước có đủ căn cứ chính trị, căn cứ pháp lý và cơ sở thực tiễn.

Trần Huyền