CNN: Thỏa thuận thương mại Mỹ - Trung khó giúp khôi phục kinh tế song phương

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã có cuộc gặp trực tiếp vào ngày 30/10 vừa qua tại Hàn Quốc

Cuộc chiến thương mại kéo dài nhiều năm đang để lại những hậu quả nặng nề cho cả hai nền kinh tế lớn nhất thế giới. Dù Trung Quốc chịu tác động nghiêm trọng hơn do những vấn đề nội tại từ trước, nhưng thỏa thuận sơ bộ mới giữa Washington và Bắc Kinh được các chuyên gia đánh giá là khó tạo ra thay đổi đáng kể cho cả hai bên.

Trên bề mặt, những tiêu đề rút ra từ cuộc gặp lịch sử giữa Tổng thống Donald Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình có vẻ như là một thắng lợi cho cả hai phía. Theo thỏa thuận, Mỹ sẽ giảm 10% thuế nhập khẩu với hàng hóa Trung Quốc xuống 47%; trong khi Trung Quốc sẽ trì hoãn việc siết kiểm soát xuất khẩu đất hiếm và tăng mua đậu tương Mỹ.

Những động thái này có thể giúp xoa dịu phần nào khó khăn mà doanh nghiệp và người tiêu dùng đang phải gánh chịu. Tuy nhiên, chừng đó là chưa đủ để chữa lành “vết thương” đã tích tụ suốt thời gian qua.

KINH TẾ MỸ TRƯỚC CÁC THÁCH THỨC LỚN

Đối với một số lĩnh vực chịu thiệt hại nặng nề nhất từ cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, thỏa thuận này có thể đến quá muộn.

Ngành nông nghiệp Mỹ, đặc biệt là người trồng đậu tương, đã chịu tổn thất lớn kể từ khi Trung Quốc gần như cấm nhập khẩu mặt hàng này từ tháng 5 – thời điểm các mức thuế mới được áp dụng.

Trước tuần công bố thỏa thuận, Trung Quốc chưa mua thêm bất kỳ lô đậu tương nào từ Mỹ - quốc gia xuất khẩu đậu tương lớn nhất thế giới. Việc Bắc Kinh ngừng mua hàng đã khiến giá đậu tương Mỹ sụt giảm mạnh trong nhiều tháng qua.

Dù ông Trump khẳng định Trung Quốc sẽ mua một lượng khổng lồ đậu tương Mỹ, song khi mùa thu hoạch đang vào cao điểm, nhiều nông dân có thể đã buộc phải bán sản lượng của mình với giá thấp hơn trước đó.

Trong khi đó, tình hình suy yếu của thị trường lao động đang trở thành mối lo ngại lớn đối với triển vọng kinh tế Mỹ. Dữ liệu gần đây cho thấy tốc độ tuyển dụng tại Mỹ tiếp tục giảm mạnh trong những tháng qua.

Chính sách thuế quan quyết liệt và khó đoán của ông Trump đã khiến các doanh nghiệp ngần ngại mở rộng quá trình tuyển dụng. Thậm chí, ngày càng nhiều công ty Mỹ buộc phải cắt giảm nhân sự. Lần đầu tiên sau nhiều năm, số người thất nghiệp đã vượt số lượng việc làm còn trống, theo số liệu của Cục Thống kê Lao động Mỹ.

Thị trường lao động Mỹ đã suy yếu trong nhiều tháng qua. Các mức thuế quan lịch sử của Tổng thống Donald Trump khiến các doanh nghiệp trở nên thận trọng hơn trong việc tuyển dụng

Sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng góp phần gây ra làn sóng sa thải mới, điển hình là đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn tại Amazon trong tuần này. Trong khi đó, công cụ chính sách tiền tệ truyền thống của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), đó là cắt giảm lãi suất, dường như không còn đủ sức cứu vãn tình hình.

Thống đốc Fed Christopher Waller nhận định: “Nếu AI thực sự tạo ra một sự thay đổi mang tính cấu trúc trong nhu cầu lao động, thì chính sách tiền tệ sẽ không còn là công cụ hiệu quả để điều chỉnh”.

Ngoài ra, việc hạ lãi suất có thể gây tác dụng ngược, đẩy lạm phát tăng cao trong bối cảnh giá hàng hóa và dịch vụ vốn đã đắt đỏ. Một phần nguyên nhân của lạm phát đến từ thuế quan tăng, phần khác do kiểm soát nhập cư chặt chẽ khiến nguồn cung lao động trong các lĩnh vực như chăm sóc trẻ em hay nông nghiệp bị thu hẹp.

“VẾT THƯƠNG KINH TẾ” CHƯA LÀNH TẠI TRUNG QUỐC

Về phía Trung Quốc, dù xuất khẩu vẫn thể hiện sức bền đáng kể trước làn sóng thuế quan toàn cầu của ông Trump, nhưng các vấn đề kinh tế trong nước vẫn trầm trọng và khiến Bắc Kinh khó có thể hưởng lợi ngắn hạn từ thỏa thuận thương mại này.

Những yếu tố chính phủ bóng nền kinh tế Trung Quốc phải kể đến cuộc khủng hoảng bất động sản kéo dài, tăng trưởng chững lại, niềm tin tiêu dùng suy yếu và tỷ lệ thất nghiệp thanh niên ở mức cao.

Bà Louise Loo, Trưởng bộ phận kinh tế châu Á tại Oxford Economics nhận định: “Ngoài tác động mang tính chu kỳ, rất khó để thấy những điều khoản thương mại mới có thể tạo thay đổi đáng kể đối với các vấn đề mang tính cấu trúc trong nước của Trung Quốc. Thực tế, thuế quan hiện nay đang dần mất đi vai trò chi phối trong bức tranh kinh tế vĩ mô”.

Mặc dù Mỹ đã áp thuế cao hơn đối với hàng hóa Trung Quốc, nhưng xuất khẩu của quốc gia tỷ dân nhìn chung vẫn duy trì được sức bền đáng kể

Bà cho biết việc giảm thuế liên quan đến fentanyl trong thỏa thuận mới có thể chỉ giúp tăng trưởng kinh tế Trung Quốc thêm khoảng 0,2% trong năm tới, một con số rất khiêm tốn.

Các dữ liệu gần đây từ Trung Quốc tiếp tục cho thấy bức tranh ảm đạm. Tháng 9, chỉ số giá xuất xưởng (PPI) - thước đo tình trạng giảm phát - đã giảm ở tháng thứ 36 liên tiếp, dù mức giảm đã thu hẹp nhờ nỗ lực của Bắc Kinh trong việc hạn chế cạnh tranh giá ở một số ngành.

Lĩnh vực xe điện, từng được coi là niềm tự hào”mới của Trung Quốc, nay lại rơi vào vòng xoáy giảm giá khốc liệt do tình trạng dư thừa công suất.

Cùng lúc, nhu cầu tiêu dùng tiếp tục giảm sút, thể hiện qua doanh số bán lẻ tháng 9 chỉ tăng 3% so với cùng kỳ năm trước. Đây là mức thấp nhất trong 10 tháng.

Giá nhà mới cũng “lao dốc không phanh” trong gần một năm, bất chấp cả mùa cao điểm mua bán bất động sản. Nói cách khác, cuộc khủng hoảng bắt nguồn từ các vụ vỡ nợ của doanh nghiệp địa ốc từ năm 2021 đến nay vẫn đang đè nặng lên tâm lý người tiêu dùng.

Trên thực tế, thỏa thuận mà ông Trump và ông Tập đạt được hôm 30/10 mới chỉ là bản phác thảo sơ bộ, chưa có gì được ký kết chính thức. Hai bên dự kiến cần thêm nhiều cuộc họp nữa giữa các quan chức cấp cao để thống nhất chi tiết và đi đến văn bản cuối cùng, hoặc thậm chí, quá trình này có thể dừng lại giữa chừng.

Tuy nhiên, ít nhất ở thời điểm hiện tại, cả hai nền kinh tế đều có thể tạm thở phào khi kế hoạch áp thêm 100% thuế nhập khẩu của ông Trump với hàng hóa Trung Quốc - điều mà Bắc Kinh chắc chắn sẽ đáp trả - đã được gác lại.

Lan Anh