Có chuẩn chức danh nghề nghiệp riêng tạo công bằng đối với giáo viên cơ sở giáo dục thường xuyên

Bộ Giáo dục và Đào tạo đã công bố dự thảo Thông tư quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục thường xuyên để lấy ý kiến góp ý.

Một điểm mới đáng chú ý của dự thảo là nhiệm vụ của giáo viên cơ sở giáo dục thường xuyên được xác định theo vị trí việc làm, tương ứng với từng chức danh gồm: giáo viên giáo dục thường xuyên, giáo viên giáo dục thường xuyên chính và giáo viên giáo dục thường xuyên cao cấp. Theo Bộ Giáo dục và Đào tạo, cách tiếp cận này nhằm tạo thuận lợi cho việc phân công, bố trí công việc phù hợp với năng lực từng giáo viên, đồng thời làm căn cứ để thực hiện trả lương, thưởng theo vị trí việc làm và hiệu suất lao động, phù hợp với tinh thần cải cách chính sách tiền lương theo Nghị quyết số 27-NQ/TW.

Chuẩn riêng sẽ thực sự ý nghĩa khi nâng lương cho giáo viên giáo dục thường xuyên

Chia sẻ với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, thầy Nguyễn Viết Cường – Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên Yên Lạc (tỉnh Phú Thọ) bày tỏ sự đồng tình với chủ trương xếp hạng giáo viên giáo dục thường xuyên tách riêng so với giáo viên trung học phổ thông.

Tuy nhiên, theo thầy Cường, nếu đã phân loại như vậy thì thang bảng lương của giáo viên giáo dục thường xuyên cũng cần được thiết kế khác với giáo viên giáo dục phổ thông.

Theo Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên Yên Lạc, từ trước tới nay, các quy định về vị trí việc làm, thang bảng lương và chuẩn chức danh nghề nghiệp của giáo viên giáo dục thường xuyên đều được áp dụng chung với giáo viên trung học phổ thông.

Trong khi đó, giáo viên tại các cơ sở giáo dục thường xuyên đảm nhiệm những nhiệm vụ mang tính đặc thù, giảng dạy cho nhiều nhóm đối tượng khác nhau, không chỉ là học sinh phổ thông mà còn bao gồm cả người học lớn tuổi; tỷ lệ học viên là người khuyết tật, người có hoàn cảnh khó khăn cũng cao hơn so với các trường trung học phổ thông. Đặc biệt, giáo viên giáo dục thường xuyên còn thực hiện giảng dạy chương trình bổ túc trung học phổ thông với đầu vào của người học thấp hơn, song vẫn phải bảo đảm chất lượng đầu ra.

Ảnh minh họa. Nguồn: Website Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên Yên Lạc.

Thầy Cường thông tin, giáo viên tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên hiện nay ngoài việc thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn như giáo viên phổ thông còn đảm nhiệm nhiều chức năng khác.

Cụ thể, theo Thông tư số 01/2023/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy chế tổ chức và hoạt động của Trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên, giáo viên giáo dục thường xuyên còn phải thực hiện các công việc như tham gia điều tra nhu cầu học tập tại địa phương; xác định nội dung học tập, đề xuất tổ chức chương trình và hình thức học phù hợp từng đối tượng; biên soạn tài liệu và tổ chức thực hiện các chương trình giáo dục thường xuyên; tham gia công tác tuyển sinh, xóa mù chữ và phổ cập giáo dục; quản lý lớp học, lớp liên kết đào tạo; tham gia bảo đảm chất lượng giáo dục của Trung tâm; hỗ trợ chuyên môn cho trung tâm học tập cộng đồng; phụ đạo, hỗ trợ học tập cho học viên khuyết tật.

“Khối lượng công việc của giáo viên giáo dục thường xuyên nặng nề hơn rất nhiều so với giáo viên trung học phổ thông, nên nếu thang bảng lương vẫn giữ nguyên thì không hợp lý. Do đó, nếu đã xác định vị trí việc làm khác biệt thì cần cho họ mức lương cao hơn để thu hút giáo viên về công tác tại các cơ sở giáo dục thường xuyên”, thầy Cường nhấn mạnh.

Tuy nhiên, Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên Yên Lạc cũng bày tỏ băn khoăn, khi giáo viên giáo dục thường xuyên hiện đang được xếp tương đồng với giáo viên trung học phổ thông, cùng chuẩn chức danh nghề nghiệp, cơ quan quản lý có thể điều động, luân chuyển giáo viên giữa hai loại hình trường. Nhưng nếu tách riêng chuẩn chức danh, trong trường hợp giáo viên giáo dục thường xuyên có trình độ, năng lực cao và mong muốn chuyển sang giảng dạy tại trường trung học phổ thông thì lại có thể không thực hiện được do khác chuẩn.

Thầy Cường dẫn chứng, trước đây trung tâm từng thiếu hụt nhiều giáo viên và phải đề xuất Sở Giáo dục và Đào tạo điều động giáo viên từ các trường trung học phổ thông về hỗ trợ, kèm theo việc tạo điều kiện thuận lợi để giáo viên yên tâm công tác.

Vì vậy, nếu không thể xây dựng thang bảng lương cao hơn cho giáo viên giáo dục thường xuyên so với giáo viên trung học phổ thông, thì rất khó giải quyết bài toán tuyển dụng. Khi đó, việc tách chuẩn chức danh nghề nghiệp riêng cũng sẽ không còn nhiều ý nghĩa, bởi chức danh khác nhau nhưng mức lương ngang bằng sẽ vừa khó thu hút, vừa khó điều chuyển đội ngũ.

Theo thầy Nguyễn Viết Cường, để phát triển giáo dục thường xuyên bền vững, cần thực sự tạo ra những điều kiện đủ hấp dẫn nhằm thu hút và giữ chân đội ngũ giáo viên làm việc tại các cơ sở giáo dục thường xuyên.

Theo thầy Lê Trần Việt Sơn – Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp – Giáo dục thường xuyên khu vực I (thành phố Huế), từ năm 2015, khi thực hiện sáp nhập mô hình trung tâm giáo dục nghề nghiệp – giáo dục thường xuyên (theo Thông tư số 39/2015/TTLT-BLĐTBXH-BGDĐT-BNV), đến nay đã gần 10 năm nhưng hệ thống cơ chế, văn bản quy phạm pháp luật đối với loại hình này vẫn thiếu sự thống nhất. Nguyên nhân là khi đó các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên phải chịu sự quản lý song song của hai Bộ (Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội), mỗi bộ quản lý một kiểu; đồng thời còn thuộc thẩm quyền quản lý của Ủy ban nhân dân cấp huyện, dẫn tới tình trạng chồng chéo, phức tạp. Có thời điểm, trung tâm bị xem là trường học, có lúc lại bị coi là đơn vị sự nghiệp công lập, trong khi đây là hai loại hình khác nhau; công tác quản lý nhân sự lại do Phòng Nội vụ cấp huyện đảm nhiệm, khiến nhiều năm liền, trung tâm gặp khó trong việc chuyển ngạch, thăng hạng cho giáo viên.

Theo thầy Sơn, hiện nay khi các trung tâm đã được thống nhất giao về ngành Giáo dục quản lý, nhiều vấn đề đã thuận lợi hơn. Tuy nhiên, do vướng mắc bị kéo dài suốt một quãng thời gian nên vẫn còn tồn tại những bất cập, mâu thuẫn nhất định, bởi giáo dục thường xuyên và giáo dục nghề nghiệp về cơ bản vẫn là tách biệt, dẫn đến việc xác định vị trí việc làm và ngạch giáo viên còn phức tạp. Nhiều quy định pháp lý chưa thực sự phù hợp, gây tâm lý thiệt thòi, tủi thân cho đội ngũ giáo viên tại các cơ sở giáo dục thường xuyên.

Học sinh Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên khu vực I trong Cuộc thi Khoa học Kỹ thuật của Trung tâm.

Trước đây, khi còn tổ chức dạy nghề phổ thông (thời điểm trước năm học 2023–2024 trở về trước), giáo viên dạy nghề phổ thông, giáo viên dạy văn hóa, giáo viên dạy nghề tại các cơ sở giáo dục thường xuyên đều được xếp chung là giáo viên trung học phổ thông hạng III. Tuy nhiên, điều kiện để thăng hạng lại gần như chỉ áp dụng cho giáo viên dạy văn hóa; giáo viên giáo dục nghề nghiệp cũng đưa vào giáo viên trung học phổ thông hạng III nên việc đề xuất với ngành Nội vụ địa phương để chuyển ngạch cho họ sang giáo viên giáo dục nghề nghiệp là vô cùng khó khăn.

Theo thầy Lê Trần Việt Sơn, nếu quy về một cơ chế thống nhất trong cơ sở giáo dục thường xuyên, không còn phân biệt giáo viên dạy văn hóa trung học phổ thông hay giáo viên dạy nghề, mà xác lập một hệ thống ngạch riêng cho giáo viên giáo dục thường xuyên, thì sẽ tạo được sự đồng bộ và mang lại nhiều lợi ích cho đội ngũ này.

Tuy nhiên, thầy Sơn cũng nhìn nhận, chính sách nào cũng có hai mặt. Nếu quy định mới trên được ban hành, bên cạnh những thuận lợi, sẽ phát sinh thách thức khi giáo viên giáo dục thường xuyên có nhu cầu chuyển ngạch sang giáo viên giáo dục phổ thông, bởi thủ tục có thể trở nên phức tạp hơn. Vì vậy, thầy bày tỏ mong muốn các cơ quan quản lý nghiên cứu, xây dựng thêm cơ chế, chính sách phù hợp để việc chuyển đổi này được thực hiện thuận lợi, linh hoạt hơn trong thực tiễn.

Phụ cấp cho giáo viên cơ sở giáo dục thường xuyên cần ngang bằng với giáo viên trường chuyên

Đồng tình với ý kiến trên, theo thầy Đỗ Minh Hoàng – Giám đốc Trung tâm Giáo dục thường xuyên Chu Văn An (Thành phố Hồ Chí Minh), việc Bộ Giáo dục và Đào tạo đưa ra dự thảo Thông tư quy định chuẩn nghề nghiệp giáo viên cơ sở giáo dục thường xuyên đã thể hiện sự quan tâm của ngành Giáo dục đối với giáo dục thường xuyên. Bởi, từ trước đến nay, giáo viên giáo dục thường xuyên đều sử dụng các chức danh của giáo viên trung học cơ sở và giáo viên trung học phổ thông, không có chuẩn đánh giá riêng, nên ít nhiều cũng có chút sự chạnh lòng.

Thầy Hoàng cho rằng, việc chia theo ngạch – giáo viên giáo dục thường xuyên, giáo viên giáo dục thường xuyên chính và giáo viên giáo dục thường xuyên cao cấp là hoàn toàn phù hợp với các văn bản quy phạm pháp luật hiện nay, cũng giống như ngạch chuyên viên chính, chuyên viên cao cấp ở nhiều cơ quan hiện nay.

Điều này nếu được ban hành sẽ phần nào chứng tỏ về sự công bằng trong đánh giá của ngành Giáo dục giữa giáo viên giáo dục thường xuyên với giáo viên trung học phổ thông, qua đó, tạo thêm động lực để giáo dục thường xuyên phát triển và có được sự chính danh hơn. Bên cạnh đó, chuẩn nghề nghiệp riêng cũng được kỳ vọng sẽ hỗ trợ các cơ sở giáo dục thường xuyên thuận lợi hơn trong công tác tuyển dụng giáo viên.

Bên cạnh vấn đề chức danh nghề nghiệp, thầy Đỗ Minh Hoàng cũng đề cập đến chế độ phụ cấp ưu đãi nghề của giáo viên giáo dục thường xuyên.

Theo thầy Hoàng, hiện nay giáo viên giảng dạy tại các trường trung học phổ thông chuyên đang được hưởng mức phụ cấp đứng lớp 40% do đào tạo đối tượng là học sinh năng khiếu; trong khi giáo viên trung học phổ thông và giáo viên giáo dục thường xuyên cùng hưởng mức phụ cấp 30%. Tuy nhiên, giáo viên giáo dục thường xuyên trên thực tế lại đảm nhận việc giảng dạy đối tượng học viên đặc thù, đa dạng, đòi hỏi nhiều công sức và thời gian hơn trong quá trình giáo dục. Vì vậy, thầy Hoàng đề xuất cần xem xét nâng mức phụ cấp đứng lớp cho giáo viên giáo dục thường xuyên lên 40%, tương đương với giáo viên trường chuyên và cao hơn 10% so với giáo viên trung học phổ thông thông thường.

Tường San