Cốc cà phê 7 nghìn và cuộc chiến 'cắt máu' của các ông lớn công nghệ

Lĩnh vực "thương mại tức thời" được hỗ trợ bởi mạng lưới tài xế công nghệ khổng lồ, những người nhanh chóng vận chuyển mọi thứ từ đồ ăn thức uống đến thời trang nhanh và các thiết bị điện tử.

Không gian này chủ yếu do ba đối thủ chính chiếm giữ: JD.com, Alibaba (với nền tảng Ele.me) và Meituan (với nền tảng giao đồ ăn).

Cạnh tranh giữa các công ty này đã gia tăng đột biến trong năm nay, khi cả ba đều mở rộng mạng lưới giao hàng và cam kết đổ hàng tỷ USD vào các chương trình trợ cấp cho cả người bán lẫn người tiêu dùng. Kết quả là, người tiêu dùng Trung Quốc đang được hưởng lợi từ các ưu đãi siêu rẻ.

Theo CNBC, chỉ với 10,9 NDT (khoảng 40.000 đồng), người dùng JD.com đã có thể mua một ly cà phê đã bao gồm phí giao hàng. Meituan đang chào bán suất bánh bao hấp giá 13 NDT và suất ăn sáng McDonald's chỉ 26,8 NDT.

Cuộc chiến "thương mại tức thời" diễn ra khốc liệt tại Trung Quốc. Ảnh: SixthTone

Tuy nhiên, cuộc chiến này lại gây áp lực lớn lên các nhà đầu tư và triển vọng lợi nhuận của các công ty. Chẳng hạn, cổ phiếu của Meituan và JD.com đã giảm lần lượt khoảng 22% và 10% trong năm nay, theo dữ liệu của LSEG.

Nguyên nhân bùng nổ cuộc chiến "đốt tiền"

Các công ty thương mại điện tử Trung Quốc từ lâu đã cạnh tranh gay gắt về thời gian giao hàng, được hỗ trợ bởi lực lượng lao động dồi dào và nền kinh tế thời vụ.

JD.com, với mạng lưới logistics vững chắc, đã thiết lập tiêu chuẩn giao hàng trong ngày hoặc ngày hôm sau, tạo áp lực lớn lên các đối thủ như Alibaba.

Song, cuộc chiến "thương mại tức thời" mới nhất của Trung Quốc dường như bùng nổ sau khi JD.com bất ngờ tham gia vào thị trường giao đồ ăn mang đi vào tháng 2, một lĩnh vực vốn do Meituan và Ele.me thống trị.

Ngay lập tức, vào tháng 4, Meituan đáp trả bằng nền tảng "mua sắm chớp nhoáng" (flash shopping) mới hoạt động 24/7, bao gồm các danh mục như hàng tạp hóa và đồ điện tử, đồng thời hứa hẹn giao hàng trong vòng 30 phút.

Căng thẳng gia tăng khi các công ty cạnh tranh trực tiếp. Cuối cùng, cả hai cáo buộc nhau sử dụng các hành vi chống cạnh tranh để ngăn cản tài xế nhận đơn hàng trên các nền tảng đối thủ.

Cũng vào thời điểm đó, JD bắt đầu thuê thêm tài xế toàn thời gian, trong khi người sáng lập Richard Liu được nhìn thấy giao đồ ăn ở Bắc Kinh trong một chiêu trò quảng cáo gây sốt.

Tháng 4 cũng chứng kiến JD.com công bố vòng trợ cấp đầu tiên trị giá 10 tỷ NDT, áp dụng cho chương trình giảm giá giao đồ ăn.

Trợ cấp liên tục và cảnh báo từ cơ quan quản lý

Trợ cấp và giảm giá lớn vô cùng phổ biến trong lĩnh vực công nghệ của Trung Quốc và khiến Bắc Kinh lo ngại.

Cơ quan quản lý thị trường hàng đầu Trung Quốc đã triệu tập JD.com, Meituan và Ele.me của Alibaba vào tháng 5, yêu cầu tuân thủ luật pháp và cạnh tranh lành mạnh.

Các nhóm bán lẻ cũng bày tỏ lo ngại về chương trình trợ cấp của JD.com và những tác động dây chuyền của việc giá giảm mạnh. Tuy nhiên, những phản đối này hầu như không tác dụng.

Vài ngày trước, JD.com tiếp tục công bố một khoản đầu tư 10 tỷ NDT khác theo "Kế hoạch Double Hundred", nhằm hỗ trợ các thương nhân trên nền tảng.

Điều này diễn ra sau khi Taobao Instant Commerce của Alibaba công bố một chương trình trợ cấp trị giá 50 tỷ NDT tỷ USD), sẽ được phân phối trong năm tới. Nền tảng này cho biết họ đã đạt 200 triệu đơn hàng mỗi ngày ngay sau đó.

Cùng ngày, các chương trình giảm giá và phiếu giảm giá được Meituan cung cấp đã khiến giá một tách cà phê giảm xuống chỉ còn 2 NDT (7.000 đồng), theo truyền thông địa phương.

Kết quả là công ty nhận được kỷ lục 120 triệu đơn hàng vào ngày 5/7 – nhiều đến mức máy chủ tạm thời bị sự cố ở một số khu vực.

Áp lực lợi nhuận và triển vọng tương lai

Dù tất cả các công ty đều khoe khoang về việc tăng số lượng người dùng thương mại tức thời trong những tháng gần đây, vẫn chưa rõ cuộc chiến giá sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận như thế nào.

Meituan báo cáo lợi nhuận quý đầu năm 2025 là 10,2 tỷ NDT, tăng khoảng 63% so với cùng kỳ năm trước.

Tuy nhiên, công ty cảnh báo quý tiếp theo có thể sẽ bị ảnh hưởng bởi sự cạnh tranh gia tăng trong lĩnh vực bán lẻ tức thời.

Vào tháng 5, JD.com báo cáo lợi nhuận hoạt động tăng 31,4% so với cùng kỳ năm trước lên 11,7 tỷ NDT trong quý I. Tuy nhiên, dự kiến lợi nhuận quý 2 sẽ giảm cả theo năm và theo quý.

Việc JD tham gia vào lĩnh vực giao đồ ăn có thể đã tạo ra khoản lỗ hơn 10 tỷ NDT trong quý 2, theo phân tích của Nomura. Các nhà phân tích ước tính JD đã giành được khoảng 10% thị trường giao hàng tức thời với 20 triệu đơn hàng mỗi ngày.

Nhìn về phía trước, "chúng tôi nghĩ JD có thể phải xem xét lại tham vọng của mình", các nhà phân tích nhận xét. Họ chỉ ra với việc Alibaba tăng cường trợ cấp, JD có thể phải "đốt" tất cả lợi nhuận được tạo ra từ hoạt động kinh doanh bán lẻ cốt lõi của mình – trong vài quý – nếu muốn tiếp tục cạnh tranh với hai đối thủ lớn trên thị trường.

(Theo CNBC)

Du Lam