Củng cố niềm tin và mở ra dư địa thuận lợi cho phát triển nhanh, bền vững

Quyết sách mạnh mẽ, quyết liệt, dám nghĩ, dám làm giúp đạt nhiều kết quả tích cực

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội nhận định, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 và giai đoạn 2021 - 2025 diễn ra trong bối cảnh đặc biệt nhiều biến động, trong đó dịch bệnh, rủi ro địa chính trị, cạnh tranh chiến lược và yêu cầu chuyển đổi xanh, chuyển đổi số đan xen, tạo sức ép lớn lên tăng trưởng.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Hồ Long

Hai năm đầu nhiệm kỳ chịu tác động nặng nề của đại dịch Covid-19. Hai năm cuối nhiệm kỳ, đặc biệt là năm 2025, đã chứng kiến những quyết sách mang tính lịch sử, nổi bật là sự chuyển đổi sâu rộng về thể chế, với việc sắp xếp, tinh gọn bộ máy, triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cùng nhiều cải cách lớn về pháp luật, tổ chức bộ máy, kinh tế tư nhân, hạ tầng chiến lược, tạo nền tảng cho tăng trưởng dài hạn và định hình công cuộc phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.

Việt Nam đã nỗ lực vượt bậc, đạt kết quả toàn diện, ấn tượng trên hầu hết các lĩnh vực. Dự kiến 22/26 chỉ tiêu giai đoạn 2021 - 2025 hoàn thành và vượt kế hoạch; riêng năm 2024 và 2025 đã hoàn thành 100% (15/15 chỉ tiêu), thể hiện sự nỗ lực bứt phá trong hai năm cuối nhiệm kỳ.

Trong đó, thể chế được hoàn thiện mạnh mẽ, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp được triển khai thực chất, tạo tiền đề cho tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản trị. Liên kết vùng tạo chuyển biến về chất, hình thành chuỗi đô thị, công nghiệp, dịch vụ gắn với kinh tế biển và thí điểm Khu thương mại tự do Đà Nẵng. Hạ tầng chiến lược phát triển bứt phá, đặc biệt là cao tốc… An sinh xã hội được bảo đảm, quốc phòng, an ninh được củng cố, đối ngoại đạt nhiều thành tựu nổi bật.

Với những kết quả nêu trên, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đánh giá cao các quyết sách mạnh mẽ, quyết liệt, tinh thần dám nghĩ, dám làm và sự điều hành linh hoạt, kịp thời của Chính phủ, nhờ đó đạt được nhiều kết quả tích cực, nhiều chỉ tiêu vượt dự báo, tạo nền tảng quan trọng, củng cố niềm tin, ổn định kinh tế vĩ mô và mở ra dư địa thuận lợi cho phát triển nhanh, bền vững trong giai đoạn tới.

Thị trường bất động sản cần được quan tâm đánh giá đúng kịp thời

Bên cạnh những thành tựu đạt được, tình hình kinh tế - xã hội nước ta còn đối diện một số khó khăn, thách thức. Trong đó, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội đề nghị quan tâm, lưu ý trong điều hành một số vấn đề:

Thứ nhất là mục tiêu tăng trưởng đang chịu nhiều sức ép trong bối cảnh các động lực chính như xuất khẩu, tiêu dùng và đầu tư chưa thực sự tạo xung lực đủ mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi trình bày tóm tắt Báo cáo thẩm tra. Ảnh: Hồ Long

Thứ hai, chất lượng tăng trưởng còn hạn chế, nền kinh tế vẫn chủ yếu dựa vào gia công và nhập khẩu nguyên liệu, công nghệ. Sự chi phối của khu vực FDI, chiếm tới hơn 75% xuất khẩu và gần 70% nhập khẩu, đặt ra thách thức đối với mục tiêu nâng cao năng lực tự chủ và khả năng cạnh tranh dài hạn của nền kinh tế.

Thứ ba, ổn định kinh tế vĩ mô tiềm ẩn nhiều rủi ro, trong đó lạm phát được kiểm soát nhưng giá một số mặt hàng thiết yếu tăng cao, trực tiếp tác động đến đời sống người dân, đặc biệt nhóm thu nhập thấp. Đồng thời, điều hành tỷ giá gặp nhiều thách thức, thị trường trái phiếu doanh nghiệp chưa phục hồi, thị trường vàng diễn biến phức tạp, làm hạn chế khả năng huy động vốn trung và dài hạn. Thị trường bất động sản cần được quan tâm đánh giá đúng kịp thời, tín dụng vào lĩnh vực này đến cuối tháng 8/2025 tăng gần 19,7%, trong khi vốn cho sản xuất, kinh doanh vẫn gặp nhiều khó khăn; trong 21 ngành kinh tế, ngành xây dựng có tỷ lệ nợ xấu ở mức 11,33%.

Thứ tư, ba đột phá chiến lược chưa tạo được chuyển biến mang tính bứt phá, trong đó, nguồn nhân lực chất lượng cao còn thiếu, nhất là trong ngành công nghiệp chế biến, chế tạo, năng lượng, công nghệ cao, công nghệ số, đổi mới sáng tạo.

Thứ năm, khu vực doanh nghiệp trong nước, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, vẫn chịu nhiều sức ép khi đầu tư tư nhân chưa được phát huy đúng tiềm năng, tín dụng toàn hệ thống tăng 12,04% nhưng dành cho doanh nghiệp nhỏ và vừa chỉ đạt 9,62%. Chi phí đầu vào, logistics và hàng rào kỹ thuật tại một số đối tác thương mại quan trọng gia tăng làm thu hẹp biên lợi nhuận. Thủ tục hành chính vẫn còn khâu trung gian, chi phí tuân thủ cao, số hóa thiếu đồng bộ.

Bên cạnh đó, việc sắp xếp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn một số vướng mắc về công tác tổ chức, nhân sự. Tốc độ già hóa dân số nhanh, tổng tỷ suất sinh chỉ 1,91 con/phụ nữ. Biến đổi khí hậu và thiên tai diễn biến phức tạp đang đe dọa mục tiêu phát triển bền vững.

“Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội cho rằng, dù đạt nhiều kết quả tích cực, nền kinh tế vẫn đối mặt nhiều khó khăn, động lực tăng trưởng lan tỏa chưa mạnh, với cấu trúc của thị trường vốn và mặt bằng lãi suất hiện nay, việc tiếp tục nới lỏng chính sách tiền tệ là hết sức thách thức”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính nêu rõ.

Củng cố năng lực nội sinh và sức chống chịu của nền kinh tế

Về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026, Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội cơ bản thống nhất với các định hướng lớn, mục tiêu tổng quát, các chỉ tiêu và 11 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu theo Báo cáo của Chính phủ. Để tập trung vào một số vấn đề chính, cốt lõi thực hiện trong năm 2026, các cơ quan của Quốc hội nhấn mạnh một số nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu:

Các đại biểu Quốc hội dự khai mạc Kỳ họp. Ảnh: Hồ Long

Một là, kiên định ổn định kinh tế vĩ mô, giữ vững các cân đối lớn; điều hành linh hoạt, chủ động, thận trọng trong chính sách tài khóa, tiền tệ; bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, an ninh tài chính quốc gia; quản lý hiệu quả thị trường vàng. Tiếp tục khơi thông dòng vốn, hướng dòng vốn tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất, kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng của nền kinh tế; thực thi hiệu quả chính sách nâng hạng thị trường chứng khoán; xây dựng cơ chế, chính sách thu hút hiệu quả các quỹ đầu tư quốc tế.

Hai là, củng cố năng lực nội sinh và sức chống chịu của nền kinh tế, nâng cao tỷ lệ nội địa hóa và giá trị gia tăng trong nước. Trọng tâm là phát triển các ngành công nghiệp nền tảng, mũi nhọn và mới nổi; thúc đẩy các lĩnh vực công nghệ, năng lượng sạch, xanh, nguyên tử, bán dẫn, không gian vũ trụ, lượng tử… để nâng cao năng suất, sức cạnh tranh và khả năng tự chủ của nền kinh tế.

Ba là, phát triển mạnh thị trường trong nước, kích cầu tiêu dùng và mở rộng xuất khẩu bền vững, coi đây là trụ cột quan trọng giảm thiểu rủi ro bên ngoài. Tận dụng hiệu quả các FTA, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu quốc gia cho các ngành hàng chủ lực, đáp ứng tiêu chuẩn xanh và truy xuất nguồn gốc, đồng thời tháo gỡ nút thắt logistics, hạ tầng và chi phí vận tải để nâng cao năng lực cạnh tranh và giá trị gia tăng của hàng hóa Việt Nam.

Các đại biểu Quốc hội dự khai mạc Kỳ họp. Ảnh: Quang Khánh

Bốn là, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhất là trong các ngành khoa học, công nghệ cao và công nghệ nền tảng như điện tử, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, quản trị thông minh, khoa học cơ bản và các lĩnh vực mới nổi. Đổi mới giáo dục gắn với nhu cầu thị trường, tăng cường liên kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp và cơ sở đào tạo; thu hút, trọng dụng nhân tài, xây dựng lực lượng lao động có kỹ năng, kỷ luật và sáng tạo, làm động lực then chốt cho tăng trưởng nhanh và bền vững.

Năm là, tập trung đầu tư hạ tầng chiến lược đồng bộ, hiện đại, thông minh, kết nối quốc gia, quốc tế, nhất là các công trình giao thông trọng điểm, năng lượng, hạ tầng số, logistics, thúc đẩy liên kết vùng.

Sáu là, phát triển kinh tế tư nhân như một trụ cột của tăng trưởng bền vững; thực hiện hiệu quả các nghị quyết của Đảng và Quốc hội về phát triển kinh tế tư nhân, hoàn thiện thể chế, môi trường và không gian phát triển.

Bảy là, quyết liệt tháo gỡ vướng mắc về thể chế, pháp luật, nhất là trong đầu tư, kinh doanh để giải phóng sức sản xuất, huy động nguồn lực cho phát triển; nâng cao năng lực điều hành và hiệu quả bộ máy nhà nước, kịp thời tháo gỡ vướng mắc, chồng chéo trong hoạt động của bộ máy, nhất là ở cấp cơ sở, tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu quả hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Tám là, chú trọng phát triển toàn diện, đồng bộ các lĩnh vực văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống Nhân dân, bảo đảm an sinh xã hội; thực hiện tốt chính sách đối với người có công, các đối tượng chính sách; nâng cao chất lượng công tác khám bệnh, chữa bệnh…

Thanh Hải