Cuộc gọi rác, lừa đảo - chuyện cũ vẫn nóng

Những cuộc gọi này gây bức xúc trong dư luận, đồng thời còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ mất an ninh trật tự xã hội…

Đại diện Trung tâm An ninh mạng quốc gia thông tin về các giải pháp xử lý vi phạm liên quan đến cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo. Ảnh: Hà Thanh

Ám ảnh vì quá nhiều cuộc gọi rác…

“Ngày nào tôi cũng nhận được vài cuộc gọi rác có số hiển thị là số cố định và cả số di động. Lúc thì gọi, lúc thì nháy máy đến phát bực, mà chưa biết làm thế nào, kể cả đã nhiều lần chặn, báo cáo theo chỉ dẫn…”, chị Thanh Hương - chủ thuê bao số 0976xxxx58 (hiện đang công tác tại Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam) kể lại với phóng viên Báo Hànôịmới.

Còn chị Minh Huệ, chủ thuê bao 0913xxxx23 công tác ở một cơ quan báo chí tại Hà Nội cho biết, chị thường xuyên nhận được cuộc gọi từ đầu số cố định giới thiệu dịch vụ. “Các cuộc gọi từ số cố định kiểu như “rắn mọc đầu”, chặn cuộc này, số này thì sau nó lại gọi từ số khác mà tôi không biết phải làm sao...” - chị Minh Huệ nói.

Một chủ thuê bao khác, anh Minh Khương, công tác tại một công ty truyền thông ở thành phố Hồ Chí Minh cho biết, thời gian gần đây, anh thường xuyên nhận được cuộc gọi mà sau khi bấm nghe thì phía bên kia không nói gì…

Cũng theo các phản ánh, nội dung những cuộc gọi này thường là cuộc gọi tự động từ các tổng đài tự động (auto call, bot) tiếp thị bán hàng (telesales) của ngân hàng, chứng khoán, bất động sản. Nhiều cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo, tự xưng là chăm sóc khách hàng của ngân hàng, giới thiệu chương trình ưu đãi đặc biệt dành cho khách hàng của mình rồi hướng dẫn người nghe thao tác bấm phím theo chỉ dẫn…

Về các cuộc gọi nêu trên, nhất là với cuộc gọi nháy máy, không nói gì, theo các chuyên gia, chỉ một tỷ lệ rất nhỏ là do lỗi kỹ thuật, còn lại là do kẻ gian cố tình thực hiện nhằm khơi gợi sự tò mò, khiến khách hàng gọi lại và khi đó có thể bị tính phí viễn thông cao bất thường. Những "cuộc gọi mồi" kiểu này từng xảy ra tại nhiều nước trên thế giới và Việt Nam, khi người dùng gọi lại bị tính phí rất cao trong vài giây ngắn ngủi.

Được biết, để thực hiện những cuộc gọi lừa đảo, các đối tượng thường sử dụng thiết bị tự động gọi đến hàng triệu số điện thoại di động ngẫu nhiên, khó nhận diện. Do vậy, người dân nếu nhận được cuộc gọi không phải là số cố định hay di động thông thường, cần thận trọng, không nên nghe và không thực hiện theo hướng dẫn.

Ngoài ra, người dân cũng không cung cấp thông tin cá nhân nhạy cảm dưới mọi hình thức hoặc truy cập vào những đường dẫn do đối tượng không rõ danh tính gửi đến…

Trước đó, trong năm 2024, cơ quan quản lý nhà nước (Bộ Thông tin và Truyền thông, nay là Bộ Khoa học và Công nghệ) đã đình chỉ phát triển thuê bao mới trong vòng 2 tháng của ba nhà mạng: Vietnamobile, Vnsky, Mobicast khi phát hiện vi phạm về sim rác; thu hồi 11 tên định danh được sử dụng để phát tán tin nhắn rác, cuộc gọi rác; xử phạt vi phạm hành chính 250 triệu đồng đối với 2 doanh nghiệp vi phạm sử dụng tên định danh phát tán cuộc gọi rác và bị đình chỉ cung cấp 4 tên định danh trong 2-3 tháng; phạt 420 triệu đồng đối với 3 nhà mạng, mỗi đơn vị 140 triệu đồng…

Siết chặt quản lý hơn nữa

Theo số liệu của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia (NCA), nếu như năm 2023, lừa đảo trực tuyến gây thiệt hại khoảng 8.000-10.000 tỷ đồng, thì năm 2024, con số này là 18.900 tỷ đồng. Đáng chú ý, khảo sát của NCA thực hiện trong tháng 12-2024 cũng cho thấy, cứ 220 người dùng điện thoại thông minh thì có 1 người là nạn nhân của lừa đảo trực tuyến… Những con số này cộng với sự gia tăng tần suất dày đặc các cuộc gọi rác, cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo thời gian trở lại đây cho thấy một thực trạng rất đáng báo động...

Trao đổi với báo chí về vấn đề này, đại diện Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao (Bộ Công an) - Thiếu tá Trần Trung Hiếu, Phó Giám đốc Trung tâm An ninh mạng quốc gia cho biết, với các cuộc gọi quảng cáo, định danh thương hiệu - brandname, cơ quan quản lý sẽ kiểm tra việc chấp hành của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ, các nhà mạng. Nếu các hoạt động quảng cáo không đúng quy định, Cục sẵn sàng áp dụng chế tài xử lý nghiêm, kể cả việc thu hồi giấy phép cung cấp dịch vụ.

Phó Giám đốc Trung tâm An ninh mạng quốc gia cũng đề nghị người dân chủ động cung cấp thông tin phản ánh về Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao để cơ quan chức năng xử lý theo quy định pháp luật. Đồng thời, khuyến cáo người dân cần ghi nhớ các kỹ năng cơ bản, như không làm theo hướng dẫn qua điện thoại (như bấm số trên bàn phím), không cung cấp thông tin cá nhân, không chuyển tiền cho người lạ…

Cũng theo Thiếu tá Trần Trung Hiếu, Cục An ninh mạng và Phòng chống tội phạm công nghệ cao đang xây dựng và chuẩn bị ban hành Tiêu chuẩn quốc gia về an ninh mạng, cũng như bộ chỉ số đánh giá mức độ trưởng thành về an ninh mạng cho các cơ quan, doanh nghiệp. Ngoài ra, dự kiến trong tháng 10-2025, Nghị định hướng dẫn thi hành Luật An ninh mạng 2025 và các quy định liên quan đến xử lý vi phạm hành chính trên không gian mạng sẽ được ban hành và mức xử phạt sẽ nghiêm khắc hơn rất nhiều.

Cuộc chiến chống sim rác, cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo đòi hỏi sự vào cuộc quyết liệt của các cơ quan chức năng và sự chung tay của toàn xã hội. Phía cơ quan quản lý sẽ kiên quyết xử lý nghiêm các vi phạm về rò rỉ dữ liệu cá nhân, thậm chí xem xét xử lý hình sự nếu gây hậu quả nghiêm trọng….

Mới đây, Thủ tướng Chính phủ đã có chỉ đạo các bộ, ngành chức năng tổng kiểm tra xử lý vi phạm về sim rác, tài khoản rác. Và với những động thái mạnh mẽ từ cơ quan quản lý nhà nước, hy vọng những cuộc gọi rác, cuộc gọi lừa đảo sẽ bị ngăn chặn tối đa, để người dân được an toàn hơn trên môi trường số.

Việt Nga