Cước phí vận chuyển đường biển sẽ tăng cao, ảnh hưởng đến xuất khẩu
Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) Trần Thanh Hải dự báo cước phí vận chuyển đường biển sẽ tăng cao, khi Trung Đông là khu vực sản xuất dầu mỏ lớn của thế giới và Eo biển Hormuz là tuyến đường huyết mạch vận chuyển một lượng lớn dầu thô và khí đốt.
Tại họp báo thường kỳ quý II/2025 của Bộ Công Thương tổ chức chiều 19/6, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thông tin, tình hình căng thẳng leo thang giữa Israel và Iran đang và sẽ có những tác động đáng kể đến hoạt động thương mại quốc tế nói chung, vận chuyển hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam nói riêng.
“Mức độ tác động đến vận chuyển hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tùy thuộc vào việc cuộc khủng hoảng này sẽ kéo dài bao lâu, cũng như cách giải quyết của bên liên quan tại khu vực này”, ông Hải nói và dự báo cước phí vận chuyển đường biển sẽ tăng cao, khi Trung Đông là khu vực sản xuất dầu mỏ lớn của thế giới và Eo biển Hormuz là tuyến đường huyết mạch vận chuyển một lượng lớn dầu thô và khí đốt.
“Bất kỳ sự gián đoạn nào tại đây, dù là do xung đột trực tiếp hay do lo ngại về an ninh, đều đẩy giá dầu thế giới lên cao. Giá dầu tăng sẽ trực tiếp làm tăng chi phí vận tải biển, đường hàng không và đường bộ. Điều này ảnh hưởng đến giá cước vận chuyển hàng hóa xuất nhập khẩu, làm đội giá thành sản phẩm và giảm lợi thế cạnh tranh của DN Việt Nam”, ông Hải nhận định.
Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) thông tin về ảnh hưởng từ căng thẳng địa chính trị Trung Đông đến hoạt động xuất khẩu của Việt Nam
Đại diện Cục Xuất nhập khẩu cũng cho rằng, tương tự như cuộc khủng hoảng Biển Đỏ do Houthi tấn công, căng thẳng leo thang có thể khiến các công ty vận tải biển có thể phải chuyển hướng tàu thuyền đi vòng qua Mũi Hảo Vọng để tránh khu vực Trung Đông, Việc các tàu buộc phải chuyển hướng đi vòng qua mũi Hảo Vọng sẽ khiến thời gian vận chuyển hàng hóa từ châu Á tới châu Âu kéo dài thêm 10 - 15 ngày khiến chi phí gia tăng đáng kể.
“Khi rủi ro địa chính trị gia tăng, các hãng bảo hiểm sẽ nâng mức phí bảo hiểm cho các chuyến hàng đi qua hoặc gần các khu vực có xung đột. Điều này trực tiếp làm tăng chi phí logistics cho DN”, ông Hải nhìn nhận.
Đặc biệt, với hành trình kéo dài hơn hoặc thậm chí một số hãng tàu sẽ lựa chọn neo đậu, trì hoãn hành trình chờ tình hình trong khu vực ổn định, dẫn đến chu kỳ quay vòng của tàu cũng dài hơn, do vậy lượng container rỗng quay về khu vực châu Á sẽ bị thiếu. Các nước xuất khẩu lớn ở châu Á như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam, Thái Lan, Indonesia có thể xuất hiện hiện tượng thiếu container rỗng để đóng hàng.
“Điều này sẽ ảnh hưởng tức thời tới thời gian đóng hàng kéo dài, thời gian vận chuyển kéo dài, giá container rỗng tăng cao, ảnh hưởng lớn đến tình hình xuất nhập hàng giữa châu Á và châu Âu. Ngoài ra, việc chuyển hướng tàu để tránh khu vực xung đột có thể dẫn đến thiếu hụt tàu hoặc tắc nghẽn tại các cảng biển, gây tắc nghẽn và chậm trễ hơn nữa trong chuỗi cung ứng”, ông Trần Thanh Hải đánh giá.
Loạt giải pháp ứng phó
Để ứng phó và giảm thiểu tác động tiêu cực của tình hình căng thẳng giữa Israel và Iran, đối với hoạt động vận tải hàng hóa liên quan đến DN Việt Nam, Bộ Công Thương đã đưa ra các khuyến cáo gợi mở đối với các DN xuất khẩu. Theo đó, các DN cần cập nhật thường xuyên tình hình chính trị - an ninh tại khu vực Trung Đông, đặc biệt là các thông tin từ Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương và các cơ quan truyền thông uy tín để có đánh giá kịp thời về rủi ro.
Các DN cần kiểm tra lại các điều khoản trong hợp đồng xuất nhập khẩu, đặc biệt là các điều khoản về giá cước, thời gian giao hàng, bảo hiểm và điều khoản bất khả kháng để lường trước các tình huống phát sinh. Đồng thời, cần đa dạng hóa thị trường và đối tác, hạn chế phụ thuộc quá mức vào 1 thị trường hoặc 1 tuyến vận tải. Chủ động tìm kiếm các thị trường mới, các đối tác vận tải khác có lộ trình ít rủi ro hơn.
Bộ Công Thương đưa ra các khuyến cáo gợi mở đối với các DN xuất khẩu trong thời gian tới
Theo ông Trần Thanh Hải, các DN cần xây dựng kế hoạch dự phòng cho chuỗi cung ứng, bao gồm việc tìm kiếm các nhà cung cấp nguyên liệu thay thế và các tuyến vận chuyển khác để giảm thiểu tác động khi có gián đoạn. Trong trường hợp khả thi, DN cần xem xét đến các phương thức vận tải khác như đường sắt liên vận quốc tế, hoặc kết hợp các phương thức vận tải để tối ưu hóa chi phí và thời gian.
“DN xuất khẩu cần thường xuyên liên hệ với các đối tác nhập khẩu để thông báo về tình hình, cùng tìm kiếm giải pháp tối ưu. Làm việc chặt chẽ với các hãng tàu, hãng hàng không, bên giao nhận để nắm rõ thông tin về lộ trình, thời gian vận chuyển dự kiến và các phụ phí phát sinh. Đặc biệt, DN cân nhắc việc mua bảo hiểm hàng hóa với phạm vi bảo hiểm rộng hơn, bao gồm các rủi ro chiến tranh, khủng bố cũng như đề phòng biến động tỷ giá hối đoái do tác động của giá dầu và tình hình kinh tế toàn cầu”, ông Hải nêu hướng xử lý.
Bộ Công Thương cũng đưa khuyến cáo, khi gặp khó khăn hoặc cần thông tin hỗ trợ, DN có thể liên hệ trực tiếp với Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài, hoặc Đại sứ quán Việt Nam tại các khu vực liên quan để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
