Đại biểu Quốc hội đề nghị miễn đối ứng với các xã nghèo, vùng thường xuyên gặp thiên tai

Tổng Bí thư Tô Lâm và Chủ tịch nước Lương Cường cùng các đại biểu Quốc hội tại phiên thảo luận ở hội trường sáng 5/12

Đề xuất Bộ Dân tộc – Tôn giáo giữ vai trò chủ trì ở hợp phần đặc thù, thay vì phối hợp

Là đại biểu phát biểu đầu tiên trong phiên thảo luận, đại biểu Hồ Thị Minh (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) khẳng định, việc hợp nhất 3 Chương trình mục tiêu quốc gia hiện hành thành một chương trình tổng thể được đánh giá là bước đột phá về thể chế, giúp khắc phục những tồn tại, hạn chế của giai đoạn trước như: Trùng lắp đối tượng thu hưởng, địa bàn đầu tư, trồng chéo trong quản lý giữa các bộ ngành, địa phương trong tổ chức thực hiện...

Đại biểu Hồ Thị Minh cho biết, Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) đã đi được một chặng đường, thực hiện sứ mệnh rút ngắn khoảng cách, thay đổi diện mạo đời sống vùng kinh tế đồng bào DTTS. Khi tích hợp 3 Chương trình trong 1 không có nghĩa là mất đi tính đặc thù của từng lĩnh vực, chính sách, nhất là chính sách dân tộc. Vì thế, cần phải làm rõ vai trò chủ quản của cơ quan quản lý.

Theo kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chính sách dân tộc là chính sách đặc thù, được thực hiện đồng bộ qua nhiều thời gian; đặc biệt, trong Chương trình Mục tiêu quốc gia, chính sách dân tộc tác động trực tiếp, sâu rộng đến đồng bào DTTS. Vì thế, đại biểu Hồ Thị Minh đề nghị, Bộ dân tộc - Tôn giáo phải là cơ quan quản lý thực hiện chức năng quản lý nhà nước về dân tộc, phải giữ vai trò chủ trì chứ không thể là vai trò phối hợp như trong hồ sơ trình.

"Chúng ta thấy, ở hợp phần thứ hai là hợp phần đặc thù của vùng đồng bào DTTS. Tuy nhiên hiện nay, Bộ Dân tộc - Tôn giáo mới chỉ đóng vai trò hướng dẫn. Vì vậy, khi vướng mắc chậm giải ngân, sẽ rất khó để giao trách nhiệm. Chính vì thế, tôi đề nghị trong Nghị quyết, cần ghi rõ quyền hạn của Bộ Dân tộc - Tôn giáo là vai trò chủ trì trực tiếp phân bổ nguồn vốn của hợp phần hai thay vì phối hợp và hướng dẫn", đại biểu Hồ Thị Minh nhấn mạnh.

Lo ngại nợ đọng trong xây dựng cơ bản

Đại biểu Hồ Thị Minh (đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Trị) phát biểu tại hội trường sáng 5/12

Liên quan đến việc phân bổ vốn, dự kiến vốn của Chương trình giai đoạn 2026 - 2030 là 1,23 triệu tỷ đồng, đại biểu Hồ Thị Minh bày tỏ sự quan ngại: "Chúng ta thấy, vốn trung ương chi chỉ có 8%, vốn ngân sách địa phương 33% và vốn huy động từ dân và doanh nghiệp 28%. Thực tế vùng đồng bào DTTS, đặc biệt là địa phương ở các tỉnh miền Trung Tây Nguyên rất là khó khăn. Ngân sách đang còn nhận trợ cấp từ trung ương nên việc áp dụng vốn ngân sách địa phương 33% là rất khó với các địa phương, sẽ dẫn đến nợ đọng xây dựng cơ bản".

Đại biểu Hồ Thị Minh đề nghị Quốc hội cần xem lại cơ cấu nguồn vốn, đồng thời miễn đối ứng đối với các xã nghèo, vùng thường xuyên gặp lũ lụt thiên tai như miền Trung và Tây Nguyên.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận tại hội trường

Cân đối các chỉ tiêu chưa đạt, có cơ chế đặc thù giao quyền cho địa phương

Một vấn đề nữa được đại biểu Hồ Thị Minh quan tâm đó là mục tiêu đặt ra của Chương trình giai đoạn 2030 - 2035. Cụ thể, có một số chỉ tiêu rất cao, khó để thực hiện với cách đầu tư nhỏ lẻ như hiện nay. Đại biểu dẫn chứng, đến nay, một số chỉ tiêu dự án về nước sạch, đất ở, đất sản xuất trong Chương trình Mục tiêu quốc gia vẫn chưa đạt; chỉ có mục tiêu nhà ở chúng ta đạt được nhờ chương trình phát động xóa nhà tạm, nhà dột nát của Chính phủ.

Từ thực tế đó, đại biểu Hồ Thị Minh đề xuất Chính phủ: Rà soát đồng bộ, triệt để quỹ đất ở các lâm trường, nông trường để giao lại đất cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, làm kinh tế. Đồng thời, không đầu tư phân tán nhỏ lẻ như khoan giếng, cấp bồn nước mà cần có chiến lược lấy nước từ các con khe, con suối và đầu tư điện lưới quốc gia.

Trước thực trạng những năm gần đây, thiên tai bão lụt, sạt lở diễn biến phức tạp, đại biểu Hồ Thị Minh bày tỏ sự trăn trở khi Chương trình Mục tiêu quốc gia giai đoạn 2035 chưa thấy nêu ra tiểu dự án riêng biệt hỗ trợ tái định cư, sinh kế, ứng phó với biến đổi khí hậu ở vùng đồng bào DTTS và xung yếu… Vì thế, đại biểu đề nghị Quốc hội cùng Chính phủ cần có cơ chế đặc thù giao quyền cho địa phương thực hiện các vấn đề cấp bách nhằm khắc phục hậu quả thiên tai bằng những cơ chế riêng mà không cần thông qua Luật đầu tư công như hiện nay.

HKD