Đại biểu Quốc hội nêu bất cập trong tách thửa và chuyển đất nông nghiệp sang đất ở

Chiều 1-12, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự thảo nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thi hành Luật Đất đai. Tham gia thảo luận, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) băn khoăn về quy định tại Điểm b, khoản 2, Điều 220 Luật Đất đai năm 2024.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng phát biểu tại hội trường chiều 1-12. Ảnh: Phạm Thắng

Cụ thể, Điểm b, khoản 2, Điều 220 Luật Đất đai năm 2024 quy định: "Trường hợp chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất thì thực hiện tách thửa, diện tích tối thiểu của thửa đất sau khi tách phải bằng hoặc lớn hơn diện tích tối thiểu của loại đất sau khi chuyển mục đích sử dụng.

Đối với thửa đất có đất ở và đất khác thì không bắt buộc thực hiện tách thửa khi chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất, trừ trường hợp người sử dụng đất có nhu cầu tách thửa".

Theo ông Hà Sỹ Đồng, mục đích chính của việc bổ sung Điều 220 vào Luật Đất đai 2024 là tạo khung pháp lý rõ ràng, minh bạch và thống nhất cho việc tách, hợp thửa đất, vừa đảm bảo quyền lợi của người sử dụng đất, vừa phù hợp với quy hoạch. "Điều này nhằm giải quyết nhu cầu phổ biến của người dân như chuyển nhượng, tặng cho, xây nhà ở hoặc phát triển kinh tế"- ông Đồng nói.

Tuy nhiên, cách thức thể hiện và phạm vi áp dụng của quy định lại đang tạo ra vướng mắc trong thực tế, nhất là ở khu vực nông thôn, nơi người dân thường có nhu cầu chính đáng chuyển một phần nhỏ đất nông nghiệp sang đất ở để ổn định cuộc sống.

Từ thực tế, ông Hà Sỹ Đồng cho biết nhiều hộ gia đình hiện có các thửa đất nông nghiệp đã được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trồng cây lâu năm hoặc đất trồng cây hàng năm khác. Khi có đủ điều kiện chuyển mục đích và có nhu cầu chuyển sang đất ở để xây nhà, họ buộc phải tách thửa theo quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 220 nêu trên.

Trong khi đó, thủ tục hành chính phức tạp và tốn kém. Người dân phải thực hiện đồng thời hai thủ tục tách thửa và chuyển mục đích sử dụng đất thay vì một. "Việc tách thửa đòi hỏi đo đạc, chỉnh lý bản đồ địa chính, cấp Giấy chứng nhận mới, làm phát sinh thêm thời gian và chi phí đáng kể"- đại biểu Hà Sỹ Đồng cho hay.

Ông Đồng cũng lo ngại nguy cơ gia tăng manh mún đất đai. Theo ông, nghịch lý là quy định đặt ra nhằm hạn chế phân lô, lại vô tình tạo thêm nhiều thửa đất nhỏ khi người dân buộc phải tách thửa để đủ điều kiện chuyển mục đích, tạo ra sự bất hợp lý trong việc sử dụng đất của người dân, hoặc là người dân phải tách thành 2 thửa, dồn phần đất ở về 1 phía, hoặc người dân muốn thửa đất ở nằm ở giữa thửa đất nông nghiệp thì phải thay đổi hình dạng hay xé nhỏ thửa đất thành nhiều thửa đất.

Vị đại biểu đoàn Quảng Trị cho rằng, về mặt lập pháp, quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 220 có cơ sở và mục tiêu hợp lý. Nhà nước cần bảo đảm quy hoạch đồng bộ, kiểm soát việc sử dụng đất phù hợp với hạ tầng kỹ thuật, tránh tình trạng hình thành các khu dân cư tự phát.

Tuy nhiên, theo ông, pháp luật đất đai không chỉ là công cụ quản lý, mà còn là công cụ bảo đảm quyền tài sản và quyền mưu sinh của người dân. "Khi một quy định kỹ thuật trở thành rào cản làm giảm tính linh hoạt của quyền sử dụng đất, gây tốn kém thủ tục, thì cần được xem xét, điều chỉnh kịp thời"- ông Đồng nhấn mạnh.

Để khắc phục bất cập nêu trên, đại biểu Hà Sỹ Đồng kiến nghị cân nhắc bãi bỏ quy định tại điểm b, khoản 2, Điều 220. Cụ thể, cho phép chuyển mục đích sử dụng một phần thửa đất mà không bắt buộc tách thửa, nếu đáp ứng đồng thời các điều kiện: Thửa đất gốc có diện tích lớn hơn diện tích tối thiểu của từng loại đất sau khi chuyển; không làm thay đổi chỉ giới, quy hoạch hoặc gây cản trở việc quản lý đất đai của nhà nước.

Ông Hà Sỹ Đồng lấy ví dụ, người dân ở nông thôn có 200 m2 đất nông nghiệp có đủ điều kiện chuyển mục đích sang đất ở cho con cái làm nhà ở. Song, chuyển toàn bộ diện tích 200 m2 thì không đủ tiền để thực hiện nghĩa vụ tài chính, còn nếu muốn chuyển vài chục mét vuông thì lại phải tách thửa mới được chuyển mục đích sử dụng đất, do đó rất phiền phức.

Do đó, vị đại biểu đoàn Quảng Trị kiến nghị xem xét, sửa đổi quy định bất hợp lý nói trên.

Minh Chiến - Văn Duẩn