Đại biểu Quốc hội nhất trí về sự cần thiết làm đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam

Như Tạp chí GTVT đưa tin, sáng nay (13/11), Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ trình bày Tờ trình về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam. Sau khi Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh trình bày Báo cáo thẩm tra, các đại biểu đã thảo luận ở tổ về chủ trương đầu tư dự án quan trọng này.

Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An)

Tại phiên thảo luận ở tổ, các đại biểu cơ bản nhất trí cao với chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam nhằm hiện đại hóa hệ thống giao thông nước ta, góp phần tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, các ý kiến đề nghị Chính phủ cần đánh giá rõ hơn, rà soát kỹ lưỡng các nội dung để đảm bảo tính khả thi, hiệu quả.

"Đã đến thời điểm chúng ta cần cân nhắc để hiện đại hóa hệ thống giao thông nước ta. Việc đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội", Đại biểu Hoàng Minh Hiếu (Nghệ An) nói và cho rằng, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Kinh tế cũng đã nêu rất chi tiết, đề nghị Chính phủ cần có báo cáo giải trình kỹ lưỡng hơn về các vấn đề nêu trong báo cáo này.

"Tôi biết mua sẵn hệ thống để lắp thì rẻ hơn về chi phí ban đầu, nhưng chúng ta chấp nhận mua lại công nghệ để làm chủ sẽ có lợi mãi mãi về sau, đảm bảo tính bền vững cho các dự án sau này".

ĐBQH Hoàng Văn Cường (Hà Nội)

Trên cơ sở phân tích về tổng mức đầu tư cho dự án và phân bổ vốn đầu tư công trung hạn nguồn Ngân sách Trung ương, ĐBQH tỉnh Nghệ An đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng nội dung này để có giải pháp phòng ngừa rủi ro có thể xảy ra cho nền kinh tế. Bên cạnh đó, ông Hiếu cũng lưu ý về vấn đề chi phí vận hành, trong đó có chi phí cho nguồn điện tương đối lớn.

Cũng đồng tình về việc sớm triển khai dự án, đại biểu Trần Văn Tuấn (Bắc Giang) dẫn chứng quy hoạch mạng lưới đường sắt thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, mạng lưới đường sắt của chúng ta gồm 25 tuyến với tổng chiều dài khoảng 6.354km, trong đó có 7 tuyến đường sắt hiện hữu và 8 tuyến mới.

"Đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam là 1 trong 3 tuyến rất quan trọng nằm dọc theo hành lang kinh tế Bắc - Nam và cần phải đầu tư. Tôi hoàn toàn đồng ý với chủ trương đầu tư dự án này vì nó hết sức cần thiết và thời điểm này đã đủ điều kiện chín muồi. Dự án sẽ góp phần tạo động lực mới cho phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam trong thời kỳ tới", ông Tuấn nêu ý kiến và đề nghị cần có thêm đánh giá về sự liên kết, tính đồng bộ giữa tuyến đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam với các tuyến đường sắt khác. Chưa kể, cần đánh giá tác động giữa tuyến đường sắt tốc độ cao này với các tuyến đường sắt hiện hữu và cả những tuyến sẽ quy hoạch trong thời gian tới để thấy được hiệu quả mà dự án mang lại.

Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) phát biểu tại tổ

Còn theo Đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội, nguyên Hiệu phó Đại học Kinh tế quốc dân), thay vì thụ động thuê nhà thầu nước ngoài và mua từng tuyến, chúng ta cần chủ động nắm bắt công nghệ, tự mình làm chủ dự án. "Nếu cứ phụ thuộc vào nước ngoài, việc hoàn thành toàn tuyến đường sắt tốc độ cao sẽ có thể kéo dài vô thời hạn", ông Cường nêu ý kiến và cho rằng, Chính phủ cần xác định "không quan trọng là công nghệ nước nào, nhưng bắt buộc khi ký hợp đồng phải chuyển giao công nghệ cho Việt Nam".

"Việc chuyển giao công nghệ là yếu tố cốt lõi trong dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam. Việt Nam cần chủ động đàm phán để đảm bảo rằng các nhà thầu nước ngoài chia sẻ đầy đủ kiến thức và kinh nghiệm để đơn vị trong nước nâng cao năng lực và tự chủ trong quá trình thực hiện dự án. Khi đó, Việt Nam đảm bảo được thời gian hoàn thành đúng theo tiến độ và chủ động trong quản lý, vận hành và bảo trì hệ thống, tránh phụ thuộc vào nước ngoài. Việc này sẽ tạo điều kiện để phát triển ngành công nghiệp đường sắt hiện đại, có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế", ông Cường cho biết thêm.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. HCM) phát biểu thảo luận tại tổ về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc – Nam

Cho rằng việc Chính phủ trình dự án đã đáp ứng được các cơ sở thực tiễn, cơ sở chính trị, theo Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP. HCM), về mặt hiệu quả, dự án đi qua 20 tỉnh thành sẽ phát huy được tiềm năng, lợi thế, thu ngân sách ở các địa phương này. Với những nhà ga có tuyến đường sắt đi qua sẽ làm giá đất tăng lên.

"Vấn đề đấu giá đất ở những khu vực đó sẽ phân chia thế nào giữa địa phương và ngân sách Trung ương để bù đắp cho dự án này cần được tính đến", ông Ngân nêu ý kiến và lưu ý vấn đề đảm bảo đồng bộ giữa các quy hoạch. Bởi hiện hai quy hoạch TP. Hà Nội và TP. HCM chưa được Thủ tướng phê duyệt. Khi phê duyệt quy hoạch hai thành phố này phải được lồng ghép quy hoạch dự án đường sắt tốc độ cao để tránh điều chỉnh.

Trong khi đó, liên hệ tới một số vấn đề tồn tại trong quá trình triên khai nhiều dự án quan trọng trước đây như chậm giải ngân, giải phóng mặt bằng, đội vốn…, Đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (TP. HCM) đề nghị suy xét cẩn trọng khi thực hiện dự án này, nhất là kiểm soát vấn đề nợ công, lãng phí.

T. Vy