Đại biểu Quốc hội thảo luận về mô hình Trung tâm tài chính quốc tế 'một trung tâm, hai điểm đến'

Có cần thiết thành lập hai Trung tâm tài chính quốc tế cùng lúc?

Theo đề xuất của Chính phủ, Trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam sẽ hình thành theo mô hình “một trung tâm, hai điểm đến”, tức là có một trung tâm nhưng đặt tại TP Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Một số đại biểu bày tỏ băn khoăn với đề xuất này khi khó khăn trước mắt rất nhiều, từ hạ tầng kỹ thuật, môi trường, đất đai đến nguồn nhân lực chất lượng cao còn đang thiếu. Đại biểu Nguyễn Văn Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình đề nghị “xây dựng trung tâm tài chính ở một nơi thật chuẩn, rồi sau đó mở rộng ra cũng không muộn”. “Chợ xây ra rồi mà không có người họp thì rất nguy hiểm”, Đại biểu Nguyễn Văn Thân phát biểu.

Đại biểu Nguyễn Văn Thân - Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình

Đồng quan điểm này, đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam cho rằng, nên tập trung xây dựng một Trung tâm tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh để nâng lên tầm một trung tâm tài chính của khu vực, như vậy vừa có nền tảng, vừa có điều kiện để sau này phát triển rộng.

Đại biểu Tạ Văn Hạ - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam

Tiếp cận ở một khía cạnh thận trọng hơn, đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh dẫn lại thực tế, sở Giao dịch chứng khoán Thành phố Hồ Chí Minh được thành lập năm 2000, sau 9 năm thử nghiệm và hoạt động mới thành lập tiếp sàn giao dịch chứng khoán ở Hà Nội. Tương tự như vậy, ở Hàn Quốc, Trung tâm tài chính quốc tế Seoul cũng thành lập một thời gian dài rồi mới thành lập thêm tại Busan. Từ đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân kiến nghị, “việc thành lập cùng một lúc hai Trung tâm tài chính quốc tế nên có giới hạn”. Cụ thể, khi hệ sinh thái cho Trung tâm tài chính quốc tế tại Đà Nẵng chưa đầy đủ thì trung tâm tài chính ở đây chỉ cung cấp các dịch vụ tài chính cần thiết, tận dụng các thế mạnh sẵn có của Đà Nẵng như uy tín, thương hiệu của thành phố, khu thương mại tự do và cảng trung chuyển. Còn Trung tâm tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh thì hướng tới khu vực và toàn cầu, định hình chức năng hoạt động một cách toàn diện hơn.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP.HCM

Trong khi đó, đại biểu Trần Anh Tuấn - Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh lại có quan điểm khác khi cho rằng, thời điểm hiện nay đã chín muồi để thành lập Trung tâm tài chính quốc tế tại hai địa điểm. Việc đa dạng hóa để thu hút các nhà đầu tư vào các địa bàn khác nhau cũng là điểm mới trong mô hình về trung tâm tài chính ở Việt Nam. Đồng thời, đại biểu Trần Anh Tuấn đề nghị bổ sung thêm mục tiêu khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế tại hai địa điểm theo hướng trở thành Trung tâm tài chính quốc tế hàng đầu của khu vực và thế giới, nâng tầm vị thế của Việt Nam trong mạng lưới tài chính toàn cầu, tạo động lực mạnh mẽ phát triển kinh tế - xã hội.

Đại biểu Trần Anh Tuấn - Đoàn ĐBQH TP.HCM

3 vấn đề cấp bách khi xây dựng Trung tâm tài chính quốc tế

Góp ý vào dự thảo Nghị quyết, đại biểu Trương Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh liên hệ, thành lập và vận hành Trung tâm tài chính quốc tế giống như bước vào một chuyến hải hành ra khơi mà chúng ta chưa từng trải qua. Thị trường tài chính quốc tế vận hành lên, xuống, vào, ra theo quy luật riêng, theo luật pháp và thông lệ quốc tế. Từ những điểm mạnh, yếu, đại biểu Trương Trọng Nghĩa phân tích thêm về một số nguy cơ. Nguy cơ xung đột pháp luật giữa luật hiện hành và nghị quyết ảnh hưởng đến quản lý nhà nước và tố tụng. Nguy cơ lừa đảo và thao túng, nguy cơ trốn thuế. Nguy cơ bị kiện trách nhiệm dân sự. Từ đó, đại biểu đặt ra 3 vấn đề quan trọng và cấp bách cần làm để thu hút giới tài chính quốc tế, đó là: nhân sự, hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng pháp lý.

Về nhân sự, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho hay, hệ sinh thái tài chính quốc tế của Việt Nam còn non trẻ nên rất thiếu nhân sự trong lĩnh vực này, cả nhân sự quản lý trung tâm, nhân sự chuyên ngành tài chính, nhân sự tư vấn, nhân sự xét xử và giải quyết tranh chấp. Trong khi đa số doanh nghiệp Việt Nam còn bỡ ngỡ với giao dịch tài chính quốc tế.

Đại biểu Trương Trọng Nghĩa - Đoàn ĐBQH TP.HCM

Về hạ tầng kỹ thuật, đại biểu Trương Trọng Nghĩa phân tích, trong điều kiện công nghệ toàn cầu hóa như hiện nay, hạ tầng kỹ thuật hiện đại, an toàn, nhanh chóng, không cho phép sự cố mới là điều cần chứ không phải hạ tầng bất động sản. Một quỹ đầu tư tài chính có thể có trụ sở Hong Kong (Trung Quốc), Singapore hay Đức, Mỹ mà vẫn là thành viên của Trung tâm tài chính quốc tế ở Việt Nam, vì họ hoạt động chủ yếu trên sàn và qua mạng. Do đó, đại biểu cho rằng, những ưu đãi bất động sản mà Chính phủ đề ra có thể không phù hợp với các tổ chức tài chính quốc tế tầm cỡ và chuyên nghiệp. Bởi, họ cần hạ tầng kỹ thuật công nghệ cao, kết nối 24/24, không có sự cố và bảo mật tuyệt đối, hạ tầng pháp lý minh bạch, ổn định, an toàn.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận

“Người ta vào đây hoạt động giao dịch nếu mạng bị nghẽn, bị chậm, nếu dữ liệu bị lộ, bị đánh cắp thì hậu quả khôn lường, chúng ta có thể bị bồi thường rất nặng do trọng tài quốc tế xử”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nói.

Về hạ tầng pháp lý, gồm có pháp luật điều chỉnh của trung tâm, điều chỉnh các giao dịch tài chính của trung tâm. Cùng với đó là pháp luật giải quyết tranh chấp để giải quyết xét xử khách quan, công bằng, thông thoáng, liêm chính, chuyên nghiệp, thi hành nhanh chóng và hiệu quả. Đây là yếu tố quan trọng để thuyết phục doanh nhân nước ngoài. “Tôi cho rằng phải sửa đổi, bổ sung nhiều pháp luật về tài chính, ngân hàng, đầu tư, thương mại, bảo hiểm, rà soát lại Bộ luật Hình sự và Bộ luật Dân sự Việt Nam”, đại biểu Trương Trọng Nghĩa nêu.

Từ những phân tích, đánh giá trên, đại biểu Trương Trọng Nghĩa cho rằng, việc thành lập Trung tâm tài chính quốc tế phải rất thận trọng, không vội vàng, chuẩn bị thật kỹ và chắc chắn thành công thì mới làm.

Thành lập “một trung tâm, hai điểm đến” đã có nghiên cứu và học hỏi kinh nghiệm quốc tế

Giải trình tại phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, việc định vị phát triển trung tâm tài chính tại 2 thành phố nhằm phát triển hài hòa và không cạnh tranh nhau. Nếu lập hai trung tâm tài chính sẽ khó thành công, do phân định khó khăn và cạnh tranh nhau. Do đó, Chính phủ đề nghị thành lập một trung tâm quốc tế, đặt tại hai nơi trên cơ sở tiềm năng, thế mạnh và sự khác biệt để phát triển.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng

“Kinh nghiệm của các nước trong phát triển mô hình trung tâm tài chính có nhiều, nên không quá lo lắng việc một trung tâm tài chính được đặt tại hai nơi sẽ cạnh tranh nhau”, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng nói.

Theo đó, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng cho biết, Trung Quốc có 2 Trung tâm tài chính quốc tế, tại Thượng Hải và Thâm Quyến. Trung tâm ở Thượng Hải là Trung tâm tài chính tổng hợp mang tầm toàn cầu với thế mạnh về thị trường vốn, ngân hàng quốc tế và sàn giao dịch hàng hóa. Thâm Quyến phát triển theo hướng đổi mới sáng tạo, Fintech tài chính số với mô hình sandbox. Tại Hoa Kỳ cũng có 2 trung tâm tại New York và Chicago.

Các đại biểu tham dự phiên thảo luận

Theo dự thảo nghị quyết, Trung tâm tài chính quốc tế tại TP Hồ Chí Minh được định hướng phát triển sản phẩm, dịch vụ toàn diện. Thị trường ngân hàng, sản phẩm tiền tệ; thị trường vốn gắn với dịch vụ quản lý tài sản, quản lý quỹ, bảo hiểm, chứng chỉ quỹ, sản phẩm phái sinh tài chính... Các cơ chế thử nghiệm về fintech, đổi mới sáng tạo, sàn giao dịch chuyên biệt, hàng hóa phái sinh...

Với Đà Nẵng, trung tâm tài chính quốc tế tại đây sẽ phát triển tài chính xanh, tài chính thương mại phục vụ doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup, thương mại xuyên biên giới gắn với khu thương mại tự do. Thành phố cũng thử nghiệm có kiểm soát tài sản số, tiền số, thanh toán và thu hút các quỹ đầu tư, quỹ kiều hối, công ty quản lý quỹ vừa và nhỏ. Phát triển các start-up cung cấp các giải pháp tài chính phục vụ tiêu dùng, du lịch, thương mại và logistic.

Diệu Linh - Cao Hoàng - Vũ Hiếu - Thế Anh