Đảm bảo thông thoáng, an toàn trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa

26/3/2025 Gốc

Sáng 26/3, tại Nhà Quốc hội, tiếp tục Hội nghị ĐBQH hoạt động chuyên trách lần thứ 7, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan, các đại biểu thảo luận về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Toàn cảnh Hội nghị

Tạo môi trường sản xuất, kinh doanh minh bạch, thúc đẩy phát triển thương mại

Tại Phiên họp lần thứ 43, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã xem xét, cho ý kiến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Ngay sau phiên họp, thực hiện ý kiến Kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thường trực Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã chủ trì, phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo và các cơ quan hữu quan nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật trình Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách cho ý kiến. Sau khi sửa đổi, bổ sung, Luật có 06 chương và 66 điều (bổ sung 03 điều, giảm 06 điều so với Luật hiện hành).

Cho ý kiến về nội dung này, các đại biểu cơ bản nhất trí với sự cần thiết bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa; đồng thời nhấn mạnh việc sửa đổi, bổ sung nhằm thể chế hóa chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước có liên quan đến lĩnh vực chất lượng; đáp ứng yêu cầu hội nhập kinh tế quốc tế, phù hợp với các cam kết của Việt Nam trong 17 Hiệp định Thương mại tự do thế hệ mới; tạo môi trường sản xuất, kinh doanh minh bạch, thúc đẩy phát triển thương mại, thị trường xuất khẩu, nhập khẩu, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và đạt mục tiêu tăng trưởng nhanh, bền vững trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan điều hành nội dung thảo luận

Đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình khẳng định, qua 17 năm thi hành, Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007 đã phát sinh nhiều bất cập, hạn chế. Dự thảo luật trình cho ý kiến lần này đã sửa đổi, bổ sung 32 điều và sửa đổi 3 điều, bỏ 9 điều và 3 khoản trong tổng số 7 chương và 72 điều của luật hiện hành. Với nội dung, phạm vi sửa đổi lớn như vậy và để đảm bảo phù hợp với quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2025, đại biểu đề nghị Ban soạn thảo rà soát, sửa đổi toàn diện và theo hướng ban hành luật mới để thay thế Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa năm 2007 và tên gọi của luật là Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa (sửa đổi).

Giao Chính phủ quy định cụ thể các hình thức kiểm định

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk cho biết, dự thảo luật quy định kiểm định là hoạt động kỹ thuật theo một quy trình nhất định nhằm đánh giá và xác định nhân sự phù hợp của sản phẩm, hàng hóa với các yêu cầu quy định trong quy chuẩn kỹ thuật tương ứng, bao gồm kiểm định ban đầu, kiểm định định kỳ và kiểm định bất thường. Đại biểu cho rằng, để thực hiện tốt trên thực tiễn nội dung này, cần bổ sung thêm một mục giao Chính phủ quy định cụ thể các hình thức kiểm định trên. Nếu không có quy định cụ thể sẽ rất khó khăn trong quá trình thực hiện, vì cần giải thích như thế nào là kiểm định ban đầu, kiểm định định kỳ, kiểm định thường xuyên và quy định về kiểm định của luật này có khác với quy định về kiểm định của các luật chuyên ngành hoặc các luật liên quan hay không?

Đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt – Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Lắk

Về nguyên tắc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, khoản 2 Điều 5 của dự thảo luật, đại biểu Nguyễn Thị Thu Nguyệt đề nghị bỏ cụm từ "kinh doanh", vì tại khoản e sửa đổi, bổ sung khoản 6 của dự thảo luật đã giải thích rất rõ về cụm từ "tổ chức, cá nhân sản xuất kinh doanh là tổ chức, cá nhân tổ chức và thực hiện sản xuất", gọi chung là người sản xuất.

Về nhiệm vụ của cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đại biểu Nguyễn Minh Tâm – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình cho biết, khoản khoản 6 Điều 47 của luật hiện hành quy định: Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn của mình, cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa có nhiệm vụ sau đây: Ra quyết định xử lý trong thời hạn 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được báo cáo của đoàn kiểm tra hoặc kiểm soát viên chất lượng về việc tạm đình chỉ sản xuất, niêm phong, tạm dừng bán hàng. Dự thảo luật đề xuất theo hướng: ra quyết định xử lý theo thẩm quyền quy định của pháp luật khi nhận được báo cáo của đoàn kiểm tra hoặc kiểm soát viên chất lượng về việc tạm đình chỉ sản xuất, niêm phong, tạm dừng bán hàng, trường hợp vượt thẩm quyền, cơ quan kiểm tra chuyển hồ sơ và kiến nghị cơ quan có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật. Nội dung này được giải trình là để thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính, Bộ Khoa học và Công nghệ kiến nghị sửa đổi, bổ sung khoản này.

Tuy nhiên, qua nghiên cứu, đại biểu nhận thấy nội dung quy định tại khoản 6 Điều 47 của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa không bao hàm việc ra quyết định xử lý vi phạm hành chính, mà quy định việc xử lý nội bộ trong quá trình tác nghiệp của cơ quan kiểm tra chất lượng sản phẩm, hàng hóa. Do đó, đại biểu đề nghị làm rõ phạm vi và nội hàm điều chỉnh của khoản 6 Điều 47 trong dự thảo luật.

Bổ sung các sản phẩm gây mất an toàn vào dự thảo luật

Quan tâm đến các cơ chế, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp trong việc truy xuất nguồn gốc, đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân – Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh đề nghị Ban soạn thảo xem xét cơ chế để hỗ trợ cho các doanh nghiệp trong việc truy xuất nguồn gốc từ trong nước đến quốc tế để đảm bảo với các yêu cầu của thị trường quốc tế và việc truy xuất nguồn gốc. Đây là việc cần thiết, chúng ta cần phải xem xét và hỗ trợ để đưa vào trong dự thảo luật.

Đại biểu cũng nêu thực tế, một số sản phẩm gây mất an toàn như nồi hơi, lò hơi nhưng không nằm trong danh mục hàng hóa nhóm 2 và các sản phẩm này trong quá trình vận hành đã gặp sự cố gây nguy hiểm trong quá trình sử dụng. Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung các sản phẩm gây mất an toàn này vào danh mục hàng hóa thuộc nhóm 2 tại khoản 1 Điều 1 và khoản 4 Điều 3 của dự thảo luật.

Đại biểu Nguyễn Trần Phượng Trân – Đoàn ĐBQH TP. Hồ Chí Minh

Tại khoản 13 Điều 3, đại biểu đề nghị xem xét để đảm bảo thống nhất với thuật ngữ sử dụng trong Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương; sửa đổi, bổ sung ở khoản 13 quy định về kiểm định hoạt động kỹ thuật theo quy trình thống nhất để khẳng định tính chính xác của mỗi kết quả đánh giá sự phù hợp của sản phẩm đảm bảo đồng bộ với các quy định.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng sử dụng một số cụm từ, thuật ngữ chuyên ngành nhưng chưa ghi tại Điều 3 để giải thích khái niệm, do đó đại biểu đề nghị cần bổ sung giải thích các khái niệm thế nào là hạ tầng chất lượng toàn cầu, đảm bảo chất lượng, quản lý chất lượng, người sản xuất, người nhập khẩu, người xuất khẩu, người bán hàng để tạo một cách hiểu đúng và trong quá trình triển khai thực hiện đảm bảo được thực thi.

Cũng tại phiên thảo luận, liên quan tới quy định về công bố sự phù hợp, một số ý kiến đề nghị Ban soạn thảo nghiên cứu, xem xét một cách thấu đáo về tính cần thiết, để đảm bảo yêu cầu thực tiễn hiện nay; bổ sung điều chỉnh phù hợp với tính chất, yêu cầu và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp cũng như người sản xuất thực hiện được các nhiệm vụ trong quá trình thực hiện chiến lược phát triển sản phẩm, đưa sản phẩm, hàng hóa ra thị trường.

Tìm điểm cân bằng đảm bảo thông thoáng và an toàn trong quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa

Phát biểu làm rõ một số nội dung ĐBQH quan tâm, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định cho biết, dự án Luật ra đời nhằm đáp ứng yêu cầu Việt Nam tham gia WTO, TPP; đảm bảo thông thương quốc tế, bảo vệ, tạo điều kiện cho sản xuất trong nước. Đồng thời, cũng là điều kiện để thiết lập hàng rào kỹ thuật, cân bằng lợi ích, đảm bảo hài hòa lợi ích của quốc gia, dân tộc với lợi ích của doanh nghiệp....

Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Lê Xuân Định

Cũng theo Thứ trưởng Lê Xuân Định, việc ban hành Luật còn nhằm thể chế hóa chủ trương của Đảng theo tinh thần Nghị quyết 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia; thực hiện việc thể chế hóa Chỉ thị số 38 của Ban Bí thư về đẩy mạnh công tác tiêu chuẩn đo lường chất lượng quốc gia đến năm 2030 và những năm tiếp theo. Theo đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Chất lượng sản phẩm, hàng hóa đã bổ sung thêm một chính sách về chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm trên môi trường số đảm bảo công khai, minh bạch, đồng bộ,..

Liên quan đến chi phí của doanh nghiệp với sản phẩm, hàng hóa khi công bố hợp chuẩn, hợp quy, Thứ trưởng Lê Xuân Định cho rằng, nội dung này liên quan trực tiếp đến danh sách các sản phẩm, hàng hóa nhóm 2. Hiện nay theo quy định danh sách hàng hóa nhóm 2 do các bộ chuyên ngành quy định và danh sách hàng hóa nhóm 2 này sẽ quyết định được ít hay nhiều mặt hàng mà các doanh nghiệp phải chịu sự quản lý chặt chẽ về mặt chất lượng. “Hàng hóa nhóm 2 theo quy định mới, cách tiếp cận mới, nếu ở mức độ rủi ro thấp thì doanh nghiệp có thể tự công bố hợp quy của mình. Hiện nay theo cách tiếp cận chuyển đổi số, doanh nghiệp có thể chủ động tự làm ngay trên môi trường số và sau khi doanh nghiệp điền hết tất cả các trường thông tin về việc công bố hợp quy, giúp lược bỏ thủ tục hành chính này và giảm chi phí...”, Thứ trưởng Lê Xuân Định lý giải.

Bên cạnh đó, Thứ trưởng Lê Xuân Định cũng cho biết, đối với các sản phẩm, hàng hóa nhóm 2 khi đưa ra quy chuẩn kỹ thuật quốc gia các bộ, ngành phải tiến hành công tác đánh giá tác động. Việc đánh giá tác động này phải có sự tham gia của người dân, doanh nghiệp, các hiệp hội, đặc biệt là các doanh nghiệp chịu tác động.

Nhấn mạnh chính sách về quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa, đặc biệt là hàng hóa nhóm 2 là một chính sách cực kỳ quan trọng trong giai đoạn hiện nay, Thứ trưởng Lê Xuân Định cho rằng, cần tìm điểm cân bằng giữa đảm bảo sự thông thoáng cho doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo an toàn và đã là hàng hóa nhóm 2 phải có sự kiểm soát, giám sát, nhưng phải kiểm soát, giám sát trên môi trường số để đảm bảo tính công khai, minh bạch và đảm bảo sự giám sát của người dân và doanh nghiệp.

Ngoài ra, Thứ trưởng Lê Xuân Định cũng phân tích một số điểm mới bổ sung tại dự thảo luật liên quan tới thẩm quyền; cắt giảm thủ tục hành chính; vấn đề liên quan đến tiêu chuẩn, quy chuẩn; công bố chất lượng, cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp tham gia truy xuất nguồn gốc;...

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu kết luận

Kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp chặt chẽ với cơ quan chủ trì thẩm tra tiếp tục rà soát, tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội nhằm hoàn thiện dự thảo Luật.

Nhấn mạnh đây là luật liên quan tới khu vực kinh tế tư nhân và có nhiều cách tiếp cận, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, quá trình chỉnh lý, tiếp thu và hoàn thiện cần bám sát các mục tiêu, yêu cầu đề ra trên cơ sở đổi mới tư duy xây dựng pháp luật. Đồng thời, nghiên cứu hoàn thiện, đảm bảo tính khả thi, hiệu quả của các quy định về quản lý chất lượng sản phẩm, quy chuẩn, xác định sản phẩm hàng hóa nhóm 2,...

***Một số hình ảnh tại Hội nghị: