Đảng thành viên chính phủ liên hiệp từ chức, đặt áp lực lên ông Netanyahu

Một đảng tôn giáo thành viên đã vừa rút khỏi chính phủ liên hiệp cầm quyền tại Israel sau những bất đồng về vấn đề nghĩa vụ quân sự, khiến Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chỉ còn nắm lợi thế đa số vô cùng mỏng manh trong quốc hội Israel, nhưng vẫn đủ để hậu thuẫn nỗ lực hướng tới ngừng bắn tại Gaza.

Sáu thành viên đảng UTJ đã nộp đơn từ chức khỏi các chức vụ trong ủy ban quốc hội và các bộ nhằm phản đối việc không miễn trừ nghĩa vụ quân sự cho các sinh viên dòng siêu chính thống.

Shas, một đảng tôn giáo siêu chính thống và đồng minh của UTJ, cũng có thể sẽ rút khỏi quốc hội, khiến chính phủ liên hiệp mất thế đa số trong quốc hội Israel.

Các nhà lập pháp của UTJ cho biết quyết định từ chức của họ sẽ đi vào hiệu lực trong vòng 48 giờ, mang lại cho ông Netanyahu khoảng thời gian 2 ngày để gỡ rối cuộc khủng hoảng giằng xé chính phủ liên hiệp của ông suốt nhiều tháng qua.

Ngay cả khi nỗ lực đó thất bại, quốc hội Israel sẽ sớm bước vào phiên nghỉ mùa hè bắt đầu từ cuối tháng 7, mang lại cho ông khoảng thời gian 3 tháng để tìm giải pháp trước khi việc mất ưu thế đa số có thể đe dọa hoạt động của ông.

Ông Netanyahu cũng đang chịu áp lực từ các đảng cực hữu trong chính phủ liên hiệp của mình về những thảo luận ngừng bắn đang diễn ra tại Qatar.

Những thảo luận gián tiếp qua trung gian giữa Israel và Hamas xoay quanh mục tiêu tạm ngừng chiến sự tại Gaza trong vòng 60 ngày, cho phép một nửa số con tin còn bị giam giữ được trả tự do và cho phép nguồn hàng cứu trợ được đưa vào khu nội phận này.

Nó cũng sẽ là tiền đề cho một giai đoạn thảo luận về một thỏa thuận kết thúc cuộc chiến hoàn toàn.

Ảnh: REUTERS/Ronen Zvulun/Ảnh tài liệu.

Bộ trưởng An ninh Quốc gia Itamar Ben-Gvir và Bộ trưởng Tài chính Bezalel Smotrich muốn Israel tiếp tục tham chiến, tuy nhiên ông Netanyahu vẫn có thể có đủ phiếu từ ủy ban an ninh để ký kết thỏa thuận ngừng bắn mà không cần sự ủng hộ từ hai quan chức này.

Trong ngày thứ Ba, Topaz Luk, một cố vấn thân cận của ông Netanyahu cho biết: "Ngay khi có một thỏa thuận phù hợp được soạn thảo, thủ tướng sẽ ngay lập tức có thể truyền đạt lại nội dung của nó".

Miễn trừ nghĩa vụ quân sự

Công chúng Israel đang ngày càng mệt mỏi trước cuộc chiến dài 21 tháng tại Gaza, khiến 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ 251 người làm con tin.

Chiến dịch đáp trả của Israel đã khiến hơn 58.000 người Palestine thiệt mạng, buộc gần như toàn bộ dân số tại Gaza phải di tản, dẫn tới khủng hoảng nhân đạo và san bằng phần lớn lãnh thổ khu nội phận này.

Cuộc chiến này cũng đã dẫn tới con số thương vong lớn nhất mà quân đội Israel phải hứng chịu trong nhiều thập kỷ qua, với hơn 450 quân nhân thiệt mạng tại Gaza cho tới nay. Thực trạng này đã đổ thêm dầu vào lửa trong những tranh cãi về đạo luận mới liên quan tới nghĩa vụ quân sự chủ đạo trong cuộc khủng hoảng chính trị của ông Netanyahu.

Các sinh viên dòng siêu chính thống từ lâu đã được miễn trừ nghĩa vụ quân sự tại Israel. Công chúng Israel nhìn nhận điều này là sự bất công.

Những lãnh đạo Do Thái dòng siêu chính thống khẳng định việc đầu tư toàn bộ thời gian cho việc nghiên cứu kinh thánh là thiêng liêng và lo ngại những người trẻ sẽ từ bỏ nghĩa vụ về tôn giáo khi phải tham gia quân đội.

Trong năm 2024, Tòa án Tối cao Israel đã ra lệnh kết thúc miễn trừ nghĩa vụ quân sự. Quốc hội Israel đã soạn thảo một đạo luật nghĩa vụ quân sự mới, mà cho tới nay đã không thỏa mãn những yêu cầu của UTJ.

Nguyễn Quang Minh (Theo Reuters)