Đề xuất báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến ĐBQH phải được công khai ít nhất 48 giờ trước phiên họp biểu quyết

Toàn cảnh Phiên họp

Qua thảo luận, các đại biểu nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Nội quy kỳ họp Quốc hội ban hành kèm theo Nghị quyết số 71/2022/QH15 của Quốc hội nhằm bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các luật, nghị quyết của Quốc hội vừa được ban hành, đồng thời, kịp thời thể chế hóa các chủ trương của Đảng, góp phần đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Quốc hội. Bên cạnh đó, các ý kiến nhất trí với các nội dung của dự thảo Nghị quyết.

Công khai báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến ĐBQH

Góp ý về tổng hợp, giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội (ĐBQH) tại các phiên họp (khoản 13 Điều 1 của dự thảo Nghị quyết), đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh nhấn mạnh, một trong những yêu cầu cốt lõi để bảo đảm tính dân chủ, minh bạch trong hoạt động của Quốc hội chính là công khai quá trình tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu. Tuy nhiên, đại biểu nhận thấy, hiện nay việc này vẫn còn hạn chế, một số báo cáo giải trình còn chung chung, không chỉ rõ nội dung nào đã được tiếp thu, nội dung nào chưa được tiếp thu và vì sao không tiếp thu. Điều này không chỉ làm giảm tính thuyết phục của báo cáo, mà còn khiến cử tri và cả đại biểu Quốc hội khó theo dõi được hiệu quả phản hồi chính sách của cơ quan soạn thảo.

Đại biểu Thạch Phước Bình - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh

Từ thực tiễn đó, đại biểu Thạch Phước Bình kiến nghị bổ sung vào Nội quy kỳ họp Quốc hội một quy định mang tính bắt buộc, cụ thể như sau: “Tất cả các báo cáo giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu phải được công khai trên Cổng thông tin điện tử của Quốc hội ít nhất 48 giờ trước phiên họp biểu quyết. Báo cáo phải thể hiện đầy đủ các nội dung đã tiếp thu, chưa tiếp thu và nêu rõ căn cứ giải trình, lý do không tiếp thu đối với từng nhóm ý kiến đại biểu”.

Đồng thời, đại biểu cho rằng, cần quy định rõ: Trong trường hợp tiếp thu chọn lọc, các cơ quan chủ trì soạn thảo phải trích dẫn nguyên văn nội dung ý kiến đại biểu Quốc hội kèm theo nội dung chỉnh lý cụ thể, để làm căn cứ thuyết phục cho việc sửa đổi dự thảo. Theo đại biểu Thạch Phước Bình, quy định như vậy không chỉ bảo đảm minh bạch, mà còn góp phần nâng cao chất lượng lập pháp, tăng tính đối thoại chính sách giữa đại biểu - cơ quan thẩm tra - cơ quan chủ trì soạn thảo. Đồng thời, thể hiện đúng tinh thần trách nhiệm trước Nhân dân rằng mọi góp ý tại nghị trường đều có địa chỉ, có phản hồi, có sự ghi nhận rõ ràng.

Đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp

Còn đại biểu Phạm Văn Hòa - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Tháp cho rằng, vấn đề giải trình, tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội tại các phiên họp là quy định phù hợp với thực tiễn và cần thiết.

“Tôi nghĩ rằng, sau khi phát biểu ở Tổ, Ban soạn thảo phải có báo cáo giải trình với Quốc hội, nếu không báo cáo giải trình tại Hội trường thì phải gửi báo cáo giải trình cho các ĐBQH, cho từng ĐBQH để ĐBQH nắm. Nếu đã phát biểu ở Tổ thì căn cứ vào báo cáo giải trình đó để đại biểu không nói lại hoặc khi giải trình chưa thỏa đáng thì đại biểu có thể nói những ý kiến mới, không trùng lặp khi phát biểu ở hội trường, do đó, tôi nghĩ rằng, báo cáo giải trình rất cần thiết”, đại biểu Phạm Văn Hòa nêu quan điểm.

Quy định rõ quyền của ĐBQH trong ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo để thực hiện hiệu quả các hoạt động

Một trong những nội dung được các đại biểu quan tâm thảo luận là quy định ĐBQH có trách nhiệm “tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo để thực hiện hiệu quả hoạt động của đại biểu, các hoạt động trong kỳ họp Quốc hội, thường xuyên tương tác với cử tri và kịp thời thông tin đến cử tri và Nhân dân về hoạt động của đại biểu và Quốc hội tại kỳ họp”.

Đại biểu Lý Tiết Hạnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định

Theo đại biểu Lý Tiết Hạnh - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Định, cần cân nhắc đây là quyền hay trách nhiệm đối với nội dung này. Bởi vì, trách nhiệm của ĐBQH trong việc giữ mối liên hệ với cử tri, thông báo đến cử tri về các hoạt động của đại biểu và của Quốc hội là một trong những quyền và nghĩa vụ quan trọng đã được pháp luật quy định nhằm đảm bảo sự minh bạch, dân chủ, tăng cường mối liên hệ giữa đại biểu Quốc hội với cử tri. Các nội dung này đều đã được quy định rất rõ tại Luật Tổ chức Quốc hội (sửa đổi, bổ sung năm 2020); Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân và các văn bản pháp luật liên quan. Cùng với đó, thực tiễn thời gian qua, các ĐBQH đã thực hiện nhiệm vụ này khá tốt, chưa có vấn đề phát sinh.

Vì vậy, đại biểu Lý Tiết Hạnh cho rằng, điểm mới trong quy định lần này chính là ĐBQH tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo để thực hiện hiệu quả các hoạt động, trong đó có hoạt động thường xuyên tương tác với cử tri và kịp thời thông tin đến cử tri và Nhân dân.

Nhấn mạnh việc sử dụng công nghệ thông tin, trí tuệ nhân tạo cũng là một nội dung rất mới, đại biểu Lý Tiết Hạnh đề nghị, cần nêu rõ trong kỳ họp thì ĐBQH có quyền gì, quyền đến đâu, quy định nào bảo đảm đại biểu được sử dụng thông tin theo đúng quy định của pháp luật và không làm lộ thông tin thuộc bí mật Nhà nước hoặc bí mật riêng tư theo quy định. Đồng thời, đối với nội dung này, cần nhấn mạnh đến quyền và nghĩa vụ, kèm theo đó là các quy định phù hợp để bảo đảm ĐBQH thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ và phát huy được vai trò của đại biểu.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng giải trình, làm rõ một số vấn đề ĐBQH nêu

Góp ý về nội dung này, đại biểu Trần Thị Kim Nhung - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh đề nghị, nếu giữ quy định này thì cần nêu rõ hơn mức độ như thế nào là thường xuyên và thông tin đến cử tri và Nhân dân về hoạt động của ĐBQH tại Kỳ họp là thông tin đầy đủ hay ở mức độ nào? Thông tin qua tin nhắn, email hay thông tin hàng ngày, hàng giờ đến cử tri qua mạng xã hội như thế nào? Do đó, cần quy định cụ thể hơn để ĐBQH thực hiện đúng trách nhiệm của mình.

Cũng tại Phiên họp, Ủy viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng phát biểu giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu như về trách nhiệm của đại biểu Quốc hội; về các kiến nghị liên quan đến ứng dụng công nghệ thông tin; về tài liệu phục vụ kỳ họp Quốc hội; về thảo luận tại phiên toàn thể của Quốc hội; về giải trình, tiếp thu một số ý kiến đại biểu Quốc hội tại phiên họp…

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, với tinh thần làm việc khẩn trương, các ý kiến phát biểu rất tâm huyết, cụ thể, thiết thực, nội dung xác đáng, tập trung vào các vấn đề trọng tâm, sát với thực tiễn hoạt động của Quốc hội trong thời gian qua cũng như yêu cầu tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Quốc hội trong thời gian tới.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định phát biểu kết luận

Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, các nội dung góp ý tập trung vào nhiều vấn đề đại biểu quan tâm như vấn đề thời gian gửi tài liệu họp, đảm bảo có thời gian để đại biểu nghiên cứu, chuẩn bị ý kiến phát biểu chất lượng; vấn đề tổng hợp ý kiến của đại biểu Quốc hội tham gia dưới nhiều hình thức; vấn đề tiếp thu, giải trình đầy đủ các ý kiến của đại biểu Quốc hội; vấn đề người chủ trì phiên họp; bổ sung nội dung về văn hóa ứng xử trong nghị trường; những nội dung mà luật không quy định cụ thể thì cần phải quy định cụ thể vào Nội quy kỳ họp Quốc hội để thực hiện. Các ý kiến cũng góp ý về thời gian trình bày tờ trình, báo cáo; về trách nhiệm tiếp thu, giải trình của cơ quan soạn thảo, trách nhiệm phối hợp của các cơ quan có liên quan; vấn đề liên quan đến chất vấn tại phiên họp Quốc hội; tổ chức thực hiện các quy định của Nội quy kỳ họp đã có, đảm bảo tính khả thi; vấn đề tạo điều kiện cho đại biểu Quốc hội góp ý trực tuyến vào các nội dung mà Quốc hội đang thảo luận và vào bất cứ lúc nào thông qua công nghệ thông tin, công nghệ số, thông qua app Quốc hội; đồng thời chỉnh sửa các quy định đảm bảo từ ngữ, văn phong, kỹ thuật văn bản để đảm bảo tính khả thi, tránh chung chung và tránh hiểu lầm.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Tổng Thư ký Quốc hội cũng đã phát biểu, tiếp thu, làm rõ thêm một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu. Ủy ban Thường vụ Quốc hội giao Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội chủ trì, phối hợp với Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội, các cơ quan có liên quan tiếp thu, giải trình đầy đủ, hoàn thiện chất lượng dự thảo Nội quy kỳ họp sửa đổi, bổ sung, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội thảo luận, cho ý kiến để hoàn chỉnh dự thảo Nghị quyết với chất lượng cao nhất, trình Quốc hội xem xét, thông qua vào cuối Kỳ họp này./.

Bích Ngọc - Nguyễn Hùng - Thế Anh - Cao Hoàng - Vũ Hiếu