Đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết ngày 31/12/2030

Ngày 15/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết về kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp được quy định tại Nghị quyết số 55/2010/QH12 của Quốc hội về miễn, giảm thuế sử dụng đất nông nghiệp đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị quyết số 28/2016/QH14 và Nghị quyết số 107/2020/QH14.

Báo cáo tại phiên họp, theo Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng, chính sách thuế sử dụng đất nông nghiệp (SDĐNN) được thực hiện theo quy định của Luật Thuế SDĐNN năm 1993, Pháp lệnh số 31-L/CTN năm 1994 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về thuế bổ sung đối với hộ gia đình SDĐNN vượt quá hạn mức diện tích đất.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng)

Theo quy định hiện hành thì thuế SDĐNN đang được miễn đến hết ngày 31/12/2025 theo Nghị quyết số 55/2010/QH12, Nghị quyết số 28/2016/QH14 và Nghị quyết số 107/2020/QH14 của Quốc hội, trừ diện tích đất nông nghiệp mà Nhà nước giao cho tổ chức quản lý nhưng không trực tiếp sử dụng đất để sản xuất nông nghiệp mà giao cho tổ chức, cá nhân khác nhận thầu theo hợp đồng để sản xuất nông nghiệp.

Tổng kết, đánh giá 20 năm thực hiện chính sách miễn, giảm thuế SDĐNN cho thấy, tổng số thuế SDĐNN miễn, giảm giai đoạn 2001-2010 trung bình khoảng 3.268,5 tỷ đồng/năm; giai đoạn từ 2011-2016 trung bình khoảng 6.308,3 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2017-2020 khoảng 7.438,5 tỷ đồng/năm; giai đoạn 2021-2023 trung bình khoảng 7.500 tỷ đồng/năm.

"Chính sách miễn, giảm thuế SDĐNN là giải pháp có tác động lớn, quan trọng góp phần thực hiện chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong từng thời kỳ; góp phần hỗ trợ trực tiếp người nông dân, khuyến khích tổ chức, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp, nông dân, nông thôn. Trong thời gian tới, việc tiếp tục thực hiện miễn thuế SDĐNN như quy định hiện hành là cần thiết", ông Thắng nói.

Để tiếp tục thực hiện kết quả đạt được của việc miễn thuế SDĐNN, phù hợp với định hướng của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân và nông thôn; tiếp tục khuyến khích tổ chức, hộ gia đình, cá nhân đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn; góp phần chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp, nông thôn theo hướng công nghiệp hóa - hiện đại hóa; đảm bảo phù hợp với thông lệ quốc tế, căn cứ quy định tại khoản 2 Điều 15 Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật, Chính phủ trình Quốc hội ban hành Nghị quyết của Quốc hội để kéo dài thời gian thực hiện miễn thuế SDĐNN theo quy định tại Nghị quyết số 55/2010/QH12, Nghị quyết số 28/2016/QH14 và Nghị quyết số 107/2020/QH15 đến hết ngày 31/12/2030.

Ông Thắng khẳng định: "Việc tiếp tục miễn thuế SDĐNN đến hết năm 2030 sẽ không làm giảm thu do đây là chính sách đang được thực hiện trên thực tế. Với đề xuất kéo dài thời gian miễn thuế SDĐNN như quy định hiện hành đến hết ngày 31/12/2030 thì số thuế SDĐNN được miễn khoảng 7.500 tỷ đồng/năm. Đây sẽ tiếp tục là hình thức hỗ trợ trực tiếp tới người nông dân, là nguồn đầu tư tài chính trực tiếp cho khu vực nông nghiệp, nông dân, nông thôn để đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm, qua đó giúp tạo công ăn việc làm cho người nông dân, cải thiện cuộc sống, gắn bó với hoạt động sản xuất nông nghiệp, góp phần khuyến khích đầu tư, thúc đẩy kinh tế nông nghiệp phát triển bền vững. Đồng thời, thể hiện chủ trương nhất quán của Đảng và Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn; phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 5 năm, quy hoạch tổng thể phát triển sản xuất ngành nông nghiệp".

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính (KTTC) của Quốc hội Phan Văn Mãi cho biết, đa số ý kiến Thường trực Ủy ban KTTC về cơ bản nhất trí với đề nghị của Chính phủ về việc tiếp tục ban hành Nghị quyết của Quốc hội cho phép kéo dài thời gian miễn, giảm thuế SDĐNN trong 5 năm tiếp theo và trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 9 (tháng 5/2025).

Từ góc độ hình thức văn bản pháp luật, theo ông Mãi có ý kiến cho rằng việc Chính phủ đề nghị tiếp tục ban hành Nghị quyết của Quốc hội để thực hiện chính sách này là chưa thực sự phù hợp vì đây là Nghị quyết quy định ngoài phạm vi của Luật Thuế SDĐNN, đã được thực hiện trong giai đoạn 2011-2025 và nay đề nghị kéo dài đến năm 2030. Do đó, đề nghị Chính phủ đẩy nhanh việc nghiên cứu, trình Quốc hội xem xét sửa đổi, bổ sung Luật Thuế SDĐNN để bảo đảm tính bền vững, ổn định của hệ thống pháp luật. Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị Chính phủ triển khai việc tổng kết việc thi hành luật thuế SDĐNN một cách tổng thể và trình sửa Luật tại Kỳ họp thứ 10, trong đó sẽ xem xét vấn đề miễn thuế đến năm 2030 để bảo đảm tính tổng thể và phù hợp hơn.

Ông Mãi cũng cho biết, nhiều ý kiến cho rằng việc miễn thuế SDĐNN một cách đại trà không tạo ra động lực cho việc sử dụng đất hiệu quả, tích tụ đất cho sản xuất nông nghiệp theo quy mô lớn và việc miễn thuế SDĐNN thời gian vừa qua cũng có phần dẫn đến tình trạng SDĐNN còn lãng phí, để hoang hóa. Do đó, đề nghị rà soát, đánh giá thực trạng sử dụng đất nông nghiệp để có thể thiết kế chính sách miễn giảm thuế SDĐNN như một công cụ thúc đẩy hiệu quả sử dụng đất, tránh lãng phí nguồn lực đất nông nghiệp, góp phần thực hiện Chỉ thị số 27-CT/TW của Bộ Chính trị về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Theo đó, chỉ miễn thuế SDĐNN đối với trường hợp sử dụng đất đúng vào mục đích sản xuất nông nghiệp để khuyến khích người dân, doanh nghiệp sử dụng đất đúng mục đích, tiết kiệm, hiệu quả; loại trừ các trường hợp miễn thuế đối với đất bỏ hoang, không sản xuất trong thời gian dài (chẳng hạn từ 2 năm trở lên), đất sử dụng sai mục đích hoặc không có giấy tờ hợp lệ, để tránh tình trạng đất bị bỏ hoang, gây lãng phí nguồn lực hoặc sử dụng sai mục đích.

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan phát biểu tại phiên họp (Ảnh: Phạm Thắng)

Phó Chủ tịch Quốc hội Lê Minh Hoan bày tỏ quan điểm đồng tình với việc kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp đến hết năm 2030. Tuy nhiên cần nghiên cứu thêm việc tình trạng đất nông nghiệp bị bỏ hoang.

Dẫn chứng việc đi thực tế tại Hải Phòng, Thái Bình có việc người có điều kiện sản xuất đi thuê đất của người nông dân bỏ hoang đất để mở rộng quy mô sản xuất nhiều hơn trong tích tụ ruộng đất, ông Hoan đánh giá đó là mô hình sáng tạo tạo ra các động lực mới cho kinh tế nông nghiệp.

Nhưng ông Hoan cũng cho rằng, việc thuê đất không phải dễ vì họ bỏ hoang đất nhưng khi đất được thuê và đầu tư mầu mỡ thì sau một vài năm họ lại đòi lại. “Tài nguyên đất đai là hữu hạn, đất đai là sở hữu toàn dân, giá trị từ đất phải được sinh sôi, nảy nở. Do đó với việc gia hạn miễn thuế sử dụng đất đến năm 2030 thì Bộ Tài chính phải làm sao để người nông dân sản xuất đất nông nghiệp an tâm đầu tư dài hạn và tạo ra giá trị, song đồng thời phải khắc phục việc vì được miễn thuế mà để đất bỏ hoang. Vì vậy, phải cân bằng đối với cả 2 nhóm đối tượng này”, ông Hoan nói.

Việt Thắng