Đề xuất nền tảng đồng sáng tạo để giải quyết các vấn đề đô thị TP. Hồ Chí Minh sau sáp nhập

PGS.TS. Trịnh Tú Anh - Viện trưởng Viện Đô thị thông minh và Quản lý thuộc Đại học UEH, trình bày chiến lược “Xây dựng thành phố thông minh bền vững, ưu tiên con người, tận dụng công nghệ". Ảnh: UEH.

Ngày 30–31/10, đã diễn ra Hội thảo khoa học quốc gia về Công nghệ và Thiết kế năm 2025 (NCTD 2025) do Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh (UEH) tổ chức.

Sự kiện có sự tham gia của gần 200 nhà nghiên cứu, chuyên gia, doanh nghiệp cùng đại diện các cơ quan quản lý, tham gia theo hình thức trực tiếp và trực tuyến.

ỨNG DỤNG CÔNG NGHỆ, ĐỔI MỚI SÁNG TẠO, PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ THÔNG MINH, BỀN VỮNG

Với chủ đề “Kiến tạo tương lai số”, hội thảo gồm 28 phiên thảo luận xoay quanh các nội dung quan trọng về lý thuyết và ứng dụng công nghệ trong kinh tế – xã hội, như: hệ thống thông tin và công nghệ máy tính, thiết kế kỹ thuật, đổi mới sáng tạo bền vững, và phát triển thành phố thông minh.

Tại phiên khai mạc, nhiều tham luận đề cập các vấn đề như chuyển đổi số, bảo mật thông tin trong học sâu, và phát triển đô thị thông minh bền vững.

TS. Đinh Công Khải, Phó Giám đốc UEH, cho biết hội thảo nhằm kết nối giới học thuật, cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp, qua đó làm rõ vai trò của công nghệ và thiết kế trong phát triển kinh tế sáng tạo và hội nhập quốc tế.

Trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh Chiến lược quốc gia về nghiên cứu, phát triển và ứng dụng Công nghệ số đến năm 2030 theo Quyết định 127/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ ngày 26/01/2021, hội thảo NCTD 2025 được tổ chức nhằm hướng đến mục tiêu tìm ra các giải pháp, công nghệ và chính sách phù hợp để hiện thực hóa tầm nhìn đó.

Đặc biệt, việc mở rộng sang UEH Mekong với 01 phiên khai mạc và 05 phiên chuyên đề “Chuyển đổi số: Thách thức và cơ hội tại Đồng bằng sông Cửu Long” cho thấy cam kết của UEH trong việc lan tỏa tri thức, thúc đẩy chuyển đổi số vùng, và hỗ trợ phát triển kinh tế bền vững cho khu vực trọng điểm phía Nam.

ĐỊNH HƯỚNG XÂY DỰNG ĐÔ THỊ THÔNG MINH BỀN VỮNG DỰA TRÊN SÁU TRỤ CỘT

Tại hội thảo, PGS.TS. Trịnh Tú Anh, Viện trưởng Viện Đô thị Thông minh và Quản lý (ISCM) thuộc UEH, đã trao đổi, chia sẻ vấn đề xây dựng thành phố thông minh và định hướng phát triển đô thị TP.Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới, dựa trên cơ sở dữ liệu và kinh nghiệm quốc tế.

Theo PGS.TS. Trịnh Tú Anh, TP. Hồ Chí Minh cần định hướng xây dựng đô thị thông minh bền vững dựa trên sáu trụ cột: kinh tế, di chuyển, quản trị, môi trường, con người và chất lượng cuộc sống – trong đó các yếu tố phải tương tác hài hòa, tránh phát triển lệch về một phía.

Từ đó, bà Tú Anh đề xuất thành phố nên xây dựng “nền tảng đồng sáng tạo”, nơi khu vực công, khu vực tư và người dân cùng tham gia vào quá trình giải quyết các vấn đề đô thị theo thời gian thực.

“Đô thị thông minh không thể chỉ do chính quyền, doanh nghiệp hay trường viện đảm trách. Cần một cách thức tổ chức mới để tất cả các bên cùng đóng góp, cùng hành động, hướng đến mục tiêu chung là cải thiện chất lượng sống và tạo dựng một thành phố tốt hơn,” PGS.TS. Trịnh Tú Anh nhấn mạnh.

Lấy dẫn chứng thế giới đã trải qua ba giai đoạn phát triển của mô hình thành phố thông minh. Ở giai đoạn 1.0, công nghệ đóng vai trò trung tâm, người dân gần như đứng ngoài quá trình ra quyết định. Sang giai đoạn 2.0, chính quyền trở thành đầu mối dẫn dắt, sử dụng công nghệ như công cụ hỗ trợ. Đến giai đoạn 3.0 – mô hình mà Việt Nam đang hướng tới – công nghệ và chính quyền cùng phục vụ con người, đặt người dân làm trung tâm của sự phát triển.

Nghiên cứu nhấn mạnh vai trò của chính quyền trong việc hoạch định chiến lược, tìm nguồn lực và bảo đảm an ninh dữ liệu cho đô thị thông minh. Bên cạnh đó, người dân cần được trang bị kỹ năng số để có thể tham gia tích cực vào quá trình này.

Khảo sát nhận thức của người dân TP. Hồ Chí Minh trước và sau sáp nhập của Nhóm tác giả Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh. Ảnh: UEH

“Theo quan điểm của ISCM, định nghĩa phát triển thành phố thông minh nghĩa là ứng dụng các công nghệ vừa đủ để giải quyết một cách hiệu quả các vấn đề của đô thị trong các nguồn lực có thể huy động được. Từ đó nhằm hướng đến phát triển bền vững và nâng cao chất lượng cuộc sống”, PGS.TS Tú Anh nhấn mạnh.

Chuyên gia này cũng nêu ra một trong những yếu tố khiến việc xây dựng thành phố thông minh thất bại chính là quá tập trung vào công nghệ và thiếu chiến lược phát triển lấy con người làm trung tâm.

Nhóm tác giả của nghiên cứu đã khảo sát nhận thức của người dân TP. Hồ Chí Minh trước và sau sáp nhập. Kết quả cho thấy đa số người dân có hiểu biết về thành phố thông minh, song mức độ thành thạo công nghệ, khả năng tiếp cận thông tin và dịch vụ số vẫn chưa đồng đều giữa các khu vực.

Chính vì thế ở chiều ngược lại, các địa phương nên xác định nhóm dân cư có kỹ năng công nghệ tốt để làm nòng cốt hỗ trợ những nhóm khác, giúp thu hẹp khoảng cách trong tiếp cận và sử dụng công nghệ.

Bích Hằng