Dịch bệnh kỳ lạ ở California

Căn bệnh thay đổi cuộc đời Rob Purdie bắt đầu với chứng đau đầu. Anh trải qua cơn đau khủng khiếp từ khoảng năm 2012 và chúng kéo dài hàng tháng trời.

Chỉ sau khi đi tới nhiều cơ sở chăm sóc khẩn cấp, và nhiều bác sĩ không thể chẩn đoán đúng bệnh, anh Purdie mới biết chính xác mình mắc căn bệnh gì.

Cư dân Bakersfield tại California bị viêm màng não do sốt Valley - căn bệnh xuất phát từ Coccidioides, loại nấm có trong đất phía tây nam nước Mỹ. Purdie đã đối mặt với nhiều năm bệnh tật, đấu tranh tìm kiếm phương pháp điều trị hiệu quả và những hệ lụy khác kéo theo sau.

“Căn bệnh lấy đi mọi thứ, lấy đi sức khỏe của tôi”, anh nói. “Điều đó ảnh hưởng rất lớn tới gia đình tôi. Chúng tôi mất tất cả, từ an toàn tài chính đến kế hoạch nghỉ hưu”.

Người cha của 2 đứa trẻ nằm trong số ít người có triệu chứng nghiêm trọng khi mắc bệnh sốt Valley. Hầu hết không bị ốm sau khi phơi nhiễm, và rất ít người có triệu chứng nặng. Tuy nhiên, với nhóm phát triển thành bệnh mạn tính, cơ thể họ bị tàn phá.

Số ca sốt Valley đang gia tăng ở Thung lũng Trung tâm California. Các chuyên gia cảnh báo trong tương lai, sẽ ngày càng có nhiều người trên khắp miền Tây nước Mỹ mắc căn bệnh này khi cuộc khủng hoảng khí hậu làm cho thời tiết khô và nóng hơn, theo Guardian.

Mối liên hệ với cuộc khủng hoảng khí hậu

Quận Kern, nằm ngay phía bắc Los Angeles ở cuối Thung lũng Trung tâm, báo cáo thêm nhiều ca mắc trong suốt thập niên qua. Quận nơi anh Purdie sống ghi nhận khoảng 1.000 trường hợp vào năm 2014. Năm 2021, con số này tăng vọt lên hơn 3.000 trường hợp, theo dữ liệu y tế công cộng.

Việc xét nghiệm và nhận thức về căn bệnh đã được cải thiện trong những năm gần đây. Tuy nhiên, đó cũng là lúc số ca bệnh tăng lên đáng kể, theo tiến sĩ Royce Johnson - Giám đốc y tế Viện Sốt Valley ở Bakersfield.

“Ngày nay có rất nhiều ca sốt Valley”, ông Johnson nói. “Chúng tôi cho rằng dường như điều này liên quan đến khí hậu và thời tiết”.

Morgan Gorris - nhà khoa học tại Phòng thí nghiệm Quốc gia Los Alamos, người nghiên cứu mối liên hệ giữa khủng hoảng khí hậu và sốt Valley, hay bệnh coccidioidomycosis - cho biết loại nấm gây ra bệnh này cần điều kiện thời tiết khô và nóng để tồn tại.

Nhóm làm việc ngoài trời, như nông dân ở hạt Kern, là người có nguy cơ cao mắc bệnh sốt Valley. Ảnh: Reuters.

“Phần lớn khu vực miền Tây nước Mỹ rất khô hạn. Khi chúng tôi xem xét các dự báo về biến đổi khí hậu, chúng tôi cho rằng thời tiết nửa phía tây của Mỹ sẽ tiếp tục khá khô. Điều đó tạo điều kiện cho sốt Valley phát triển”, bà Gorris nói.

Ông Johnson cho biết nấm phát triển trong đất dưới dạng sợi, phân đoạn, đứt ra và bay vào không khí khi đất bị đào xới, có thể bay xa tới 120 km. Các cá nhân có thể phơi nhiễm với bệnh khi đào đất nguyên dạng, hoặc đơn giản chỉ khi hít thở.

Nhóm làm việc ngoài trời được cho là có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Mùa hè năm ngoái, 7 nhân viên cứu hỏa ứng phó với đám cháy xung quanh dãy núi Tehachapi, phía đông nam Bakersfield, đã bị bệnh về đường hô hấp. Ba người được chẩn đoán mắc sốt Valley, theo CDC Mỹ.

Theo ông Johnson, khoảng 40% người mắc bệnh có triệu chứng rất nhẹ, và 1% có kết quả nặng hơn. Hầu hết mọi người sẽ không bị ốm sau khi tiếp xúc với nấm và trong số nhóm bị bệnh, các chuyên gia ước tính rất ít người nhận chẩn đoán sốt Valley.

Tại Mỹ, CDC nhận báo cáo có khoảng 20.000 trường hợp sốt Valley vào năm 2019, chủ yếu ở Arizona và California. Trung bình có khoảng 200 ca tử vong mỗi năm vào năm 1999-2019, theo dữ liệu gần nhất.

Nghiên cứu do bà Gorris và nhóm khác thực hiện chỉ ra rằng cuộc khủng hoảng khí hậu có thể khiến thêm nhiều khu vực phát hiện ra ca sốt Valley.

Trong kịch bản Trái Đất nóng lên, khu vực đặc hữu của bệnh sốt Valley sẽ mở rộng xa hơn về phía bắc nước Mỹ, đến biên giới Mỹ - Canada vào năm 2100. Theo kịch bản ôn hòa hơn, bệnh sẽ ít khả năng lây lan về phía bắc.

"Ngăn chặn biến đổi khí hậu có thể giảm thiểu các tác động đến sức khỏe của bệnh sốt Valley", bà kết luận. Bà nói ở California, việc thời tiết chuyển sang giai đoạn mưa dữ dội, sau đó là mùa khô có thể tạo điều kiện cho sốt Valley phát triển, từ đó dẫn đến nhiều ca bệnh hơn.

Loại nấm gây bệnh sốt Valley cần điều kiện khô nóng để phát triển, phù hợp với kiểu thời tiết tại vùng tây nam nước Mỹ, chẳng hạn như Thung lũng Trung tâm California. Ảnh: Bloomberg.

"Đừng sợ mà hãy nắm bắt về căn bệnh"

Anh Purdie bị ốm sau khoảng thời gian thời tiết ẩm ướt, sau đó là khô hanh. Vào thời điểm đó, anh sống trên một khu đất rộng ở ngoại ô Bakersfield, nơi anh thường xuyên dành thời gian ở ngoài trời.

Căn bệnh sốt Valley khiến cuộc sống của anh đảo lộn. Purdie - khi đó là nhà hoạch định tài chính - phải vật lộn để kiếm tiền và bán những kỷ vật quý giá của gia đình để có tiền chữa bệnh.

Cuối cùng, anh đã tìm thấy phương pháp điều trị thích hợp: Uống 4 viên thuốc mỗi ngày và tiêm thuốc trực tiếp vào não sau 16 tuần. Đây không phải là phương án điều trị dễ dàng gì, khi anh bị nôn mửa dữ dội, đôi khi còn suýt ngất. Purdie thỉnh thoảng gặp khó khăn trong việc tương tác với mọi người và trò chuyện.

Tuy nhiên, anh trở thành người kêu gọi nhận thức về sốt Valley và hiện đã có thể đi làm trở lại. Anh làm việc cho Viện Sốt Valley với tư cách là bệnh nhân và điều phối viên phát triển chương trình.

“Tôi mắc bệnh sốt Valley thực sự nghiêm trọng", anh nói. "Căn bệnh này có thể rất đáng sợ và gây suy nhược cơ thể. Nhưng tôi không muốn mọi người sợ hãi điều này, mà tôi muốn họ nhận thức được điều đó".

Phương Linh