Diện mạo mới vùng đất mỏ: Thành công của hành trình từ ý Đảng đến lòng dân

Cao tốc Vân Đồn - Móng Cái dài 80,2km, hoàn thành đưa vào khai thác, giúp Quảng Ninh hiện trở thành địa phương có mạng lưới cao tốc dài nhất nước với 176km. Ảnh: A.N/Bnews/vnanet.vn

Trong giai đoạn 2021–2025, Quảng Ninh đã hoàn thành 8/8 tiêu chí xây dựng nông thôn mới cấp tỉnh theo quy định của Chính phủ. Việc hoàn thành các tiêu chí này đưa Quảng Ninh trở thành một trong những địa phương đầu tiên của cả nước được công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới giai đoạn mới. Diện mạo mới của vùng đất mỏ cũng chính là thành công của hành trình từ từ ý Đảng đến lòng dân

* Hạ tầng hiện đại, kết nối liên thông các vùng miền

Sau 14 năm triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, tỉnh Quảng Ninh đã đạt được những thành tựu toàn diện, sâu rộng, để lại dấu ấn đậm nét trong tiến trình phát triển nông nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống người dân. Việc được Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới không chỉ là một dấu mốc quan trọng, mà còn khẳng định sự đúng đắn trong chỉ đạo, điều hành và sự đồng thuận của toàn dân trong thực hiện chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước.

Nhận thức rõ vai trò của hạ tầng trong thúc đẩy phát triển nông thôn, tỉnh Quảng Ninh đã ưu tiên đầu tư hệ thống giao thông, cầu đường, cấp nước, điện lưới, viễn thông và các thiết chế văn hóa cơ sở. Hạ tầng không chỉ được xây dựng đồng bộ ở khu vực trung tâm mà còn vươn đến các vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo.

Tiêu biểu là dự án đường tỉnh 342, dài 20 km, nối TP Hạ Long – Ba Chẽ (Quảng Ninh) với huyện Đình Lập (Lạng Sơn), được khánh thành vào tháng 7/2024. Dự án có tổng mức đầu tư hơn 800 tỷ đồng từ nguồn ngân sách tỉnh, đã mở ra động lực phát triển mới cho khu vực miền núi phía Bắc, tạo điều kiện thuận lợi cho lưu thông hàng hóa, phát triển du lịch và thúc đẩy liên kết vùng.

Cùng đó, trong giai đoạn 2021–2025, tỉnh đã đầu tư 28 công trình cấp nước tập trung, nâng tổng số công trình lên 274. Tỷ lệ hộ dân nông thôn sử dụng nước hợp vệ sinh đạt 99,99%, trong đó 85,32% sử dụng nước sạch, góp phần nâng cao chất lượng sống, đặc biệt là tại các xã vùng cao.

Song song với phát triển hạ tầng, tỉnh Quảng Ninh đẩy mạnh tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng hiện đại, tăng năng suất, chất lượng và giá trị sản phẩm. Tốc độ tăng trưởng ngành nông, lâm, thủy sản giai đoạn 2021–2025 ước đạt 3,62%/năm.

Tỉnh chú trọng ứng dụng khoa học – công nghệ, chuyển đổi số trong sản xuất; đồng thời hỗ trợ phát triển hợp tác xã, doanh nghiệp khởi nghiệp nông thôn, nâng cao hiệu quả đào tạo nghề cho lao động nông thôn.

Những mô hình sản xuất sạch, hữu cơ, kết hợp du lịch sinh thái cộng đồng đã từng bước hình thành chuỗi giá trị nông sản bền vững. Đây là tiền đề quan trọng giúp nông dân Quảng Ninh nâng cao thu nhập, ổn định đời sống và vươn lên làm giàu trên chính quê hương mình.

TS. Đặng Kim Sơn – chuyên gia độc lập về nông nghiệp nông thôn, nguyên Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược Phát triển Nông nghiệp Nông thôn (IPSARD) nhận xét, Quảng Ninh đã tiên phong thực hiện tư duy ‘hậu nông thôn mới’, tức là sau khi đạt chuẩn, cần tiếp tục nâng chất. Tỉnh đã triển khai tốt mô hình đa giá trị: nông nghiệp kết hợp du lịch, dịch vụ; nông thôn là nơi không chỉ để ở mà để phát triển toàn diện. Đây là tầm nhìn dài hạn mà các địa phương khác nên học hỏi.

Quảng Ninh triển khai tốt mô hình đa giá trị: nông nghiệp kết hợp du lịch, dịch vụ. Ảnh minh họa: Minh Đức/TTXVN

Đáng chú ý, Quảng Ninh đặc biệt chú trọng thực hiện chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo – nơi từng là "vùng trũng" về kinh tế - xã hội. Trong giai đoạn 2021–2025, Quảng Ninh đã phân bổ 4.200 tỷ đồng cho chương trình phát triển bền vững khu vực này, gắn với xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.

Bên cạnh đó, tỉnh ủy thác gần 500 tỷ đồng qua Ngân hàng Chính sách xã hội để hỗ trợ 43.609 khách hàng vay vốn sản xuất, kinh doanh. Tính đến tháng 5/2025, tổng vốn đầu tư vào khu vực nông thôn đạt 3.158 tỷ đồng, với gần 60% đến từ nguồn lực địa phương.

Nhờ đó, thu nhập bình quân của người dân vùng dân tộc thiểu số, miền núi tăng mạnh, từ 32,62 triệu đồng năm 2020 lên 73,348 triệu đồng năm 2023. Tỉnh cũng chủ động nâng chuẩn nghèo cao hơn 1,4 lần so với chuẩn nghèo quốc gia, nhằm thúc đẩy phát triển bền vững, không để ai bị bỏ lại phía sau.

* Phát huy vai trò chủ thể của người dân

Quảng Ninh luôn xác định người dân là chủ thể của quá trình xây dựng nông thôn mới. Tinh thần “dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân thụ hưởng” được hiện thực hóa thông qua hàng ngàn ngày công, diện tích đất hiến tặng để mở rộng hạ tầng, chỉnh trang nông thôn.

Hiện toàn tỉnh duy trì hơn 600 mô hình nông dân gắn với bảo vệ môi trường như: “Sạch nhà, đẹp ngõ”, “Tuyến đường xanh – sạch – sáng”, “Không rác thải nhựa”, “Thu gom phân loại rác tại nguồn”,… Tỷ lệ hộ đạt danh hiệu "Gia đình văn hóa" trong hội viên nông dân duy trì trên 96%.

Sự chủ động, sáng tạo của người dân góp phần giữ gìn cảnh quan, môi trường sống, tạo tiền đề xây dựng nông thôn sinh thái, xanh – sạch – đẹp, hài hòa giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường.

Dù đã được công nhận hoàn thành xây dựng nông thôn mới, Quảng Ninh xác định đây là hành trình không có điểm kết thúc. Tỉnh đang tiếp tục đẩy mạnh triển khai ba đột phá chiến lược trong giai đoạn tới như: phát triển kết cấu hạ tầng đồng bộ, kết nối liên vùng, liên tỉnh; nâng cao chất lượng nguồn nhân lực nông thôn, gắn với phát triển giáo dục đào tạo; củng cố năng lực lãnh đạo của Đảng, hiệu quả quản lý nhà nước ở cấp cơ sở.

Cùng đó, tỉnh cũng đang triển khai thực hiện hiệu quả Nghị quyết 111/2024/QH15 của Quốc hội về cơ chế đặc thù thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia, tập trung vào phát triển sản xuất, chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP), tín dụng ưu đãi và khuyến khích đổi mới mô hình tăng trưởng.

Đặc biệt, Quảng Ninh sẽ đẩy mạnh phát triển du lịch gắn với nông nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện trong lĩnh vực nông thôn, hướng đến mục tiêu xây dựng “nông thôn mới thông minh”.

PGS.TS. Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ đánh giá, điểm nổi bật nhất của Quảng Ninh là đã không dừng lại ở xây dựng nông thôn mới như một chương trình đầu tư, mà biến nó thành một chiến lược phát triển bền vững, gắn kết hữu cơ giữa đô thị và nông thôn, giữa công nghiệp – dịch vụ và nông nghiệp.

Theo ông Thiên, Quảng Ninh đang định hình mô hình nông thôn hiện đại, thông minh trong tương lai. Việc tỉnh mạnh dạn “nâng chuẩn nghèo” và tập trung đầu tư lớn cho vùng khó khăn là cách tiếp cận đúng đắn, mang tính nhân văn sâu sắc, đồng thời góp phần giải bài toán bất bình đẳng phát triển giữa các vùng miền.

Thành công của Quảng Ninh trong xây dựng nông thôn mới không chỉ là kết quả của đầu tư bài bản, khoa học và quyết liệt từ cấp ủy, chính quyền, mà còn là biểu hiện sinh động của tinh thần đoàn kết, sự đồng lòng của nhân dân.

Hình ảnh những con đường trải nhựa xuyên núi, làng quê khang trang, người dân no ấm, hạnh phúc… đã và đang khẳng định diện mạo mới, tầm vóc mới của vùng đất mỏ. Với những nền tảng đã tạo dựng và chiến lược phát triển bền vững, Quảng Ninh sẽ tiếp tục giữ vững vai trò là địa phương đi đầu trong xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu – nơi những giá trị truyền thống và hiện đại cùng song hành, vì mục tiêu “nông nghiệp sinh thái – nông thôn hiện đại – nông dân văn minh”.

Thu Hằng/Bnews/vnanet.vn