Định vị Ninh Bình trên bản đồ logistics miền Bắc

Hình hài một trung tâm kinh tế- logistics mới

Bức tranh Ninh Bình sau sáp nhập hiện lên với quy mô rộng lớn hơn nhiều lần: gần 4.000 km² diện tích tự nhiên, hơn 4,4 triệu dân và một hệ thống đơn vị hành chính trải rộng từ miền biển tới trung du. Quy mô ấy tạo ra một “không gian phát triển mới”, cho phép tỉnh định hình chiến lược kinh tế đa ngành - nơi du lịch sinh thái, kinh tế biển, nông nghiệp công nghệ cao, năng lượng tái tạo và đặc biệt là lĩnh vực logistics có điều kiện bứt phá mạnh mẽ.

Vị trí của Ninh Bình mang dấu ấn “cửa ngõ chiến lược”. Từ đây có thể dễ dàng kết nối Hà Nội, vùng Tây Bắc, châu thổ sông Hồng và mở hướng giao thương xuống Bắc Trung Bộ. Sự giao thoa giữa ba không gian kinh tế - địa lý quan trọng đã tạo nên vai trò trung chuyển tự nhiên cho tỉnh, nơi hàng hóa, dịch vụ và luồng đầu tư được hội tụ và lan tỏa.

Khu kinh tế Ninh Cơ - động lực phát triển mới của tỉnh Ninh Bình.

Những năm gần đây, Ninh Bình đã chủ động đặt hạ tầng giao thông vào vị trí nền tảng phát triển. Các tuyến quốc lộ và cao tốc trọng yếu được hiện đại hóa, vươn dài tới những vùng động lực: từ Cầu Giẽ - Ninh Bình đến Mai Sơn - Quốc lộ 45, từ Ninh Bình - Hải Phòng đến vành đai 5 của Thủ đô. Hạ tầng ấy không chỉ rút ngắn quãng đường cho doanh nghiệp, mà quan trọng hơn, giúp Ninh Bình tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng khu vực.

Trên mặt trận giao thông thủy và sắt, tỉnh tiếp tục thể hiện ưu thế hiếm có. Tuyến đường sắt Bắc - Nam chạy qua gần trăm cây số, hàng chục cảng và bến thủy nội địa trải dọc sông Đáy, sông Hồng đã tạo nên một mạng lưới vận tải đa phương thức ngày càng hoàn chỉnh. Đặc biệt, kênh nối Đáy - Ninh Cơ đi vào vận hành được xem như “cú hích” quan trọng, hình thành tuyến vận tải thủy liên tục Bắc - Nam, giảm đáng kể chi phí và thúc đẩy logistics xanh. Cùng với đó, đại lộ Hoa Lư - trục giao thông hiện đại mới hoàn thiện - đang mở ra không gian phát triển cho các khu, cụm công nghiệp và chuỗi dịch vụ hậu cần.

Ninh Bình hiện đã có 32 khu công nghiệp với gần 7.800 ha. Nhiều khu đạt tỷ lệ lấp đầy gần như tuyệt đối, chứng tỏ sức hấp dẫn mạnh mẽ đối với các nhà đầu tư. Việc Chính phủ phê duyệt Khu kinh tế Ninh Cơ gần 14.000 ha càng củng cố vai trò của tỉnh như một cực tăng trưởng mới, đồng thời mở rộng nguồn hàng cho lĩnh vực logistics trong tương lai.

Tuyến đường bộ mới Nam Định - Lạc Quần - Đường bộ ven biển đoạn qua xã Hải Quang. Ảnh: Viết Dư

Sự lớn mạnh của cộng đồng doanh nghiệp với khoảng 1.100 đơn vị tham gia hoạt động xuất nhập khẩu đã tạo động lực quan trọng cho dịch vụ hậu cần phát triển. Từ ngành thép, may mặc, da giày đến linh kiện điện tử, ô tô - phụ tùng…, mỗi nhóm hàng đều đặt ra yêu cầu mới về vận tải, kho bãi và hệ thống logistics hiện đại, chuyên nghiệp. Các dự án như Nhà máy Thép Xanh số 1 Xuân Thiện Nam Định (vốn 88.000 tỷ đồng); Nhà máy Thép Xanh Xuân Thiện Nghĩa Hưng (10.000 tỷ đồng); KCN Dệt may Rạng Đông (vốn hạ tầng hơn 4.600 tỷ đồng),… đang tiếp tục hình thành một không gian công nghiệp liên hoàn, gia tăng nhu cầu logistics lên mức cao chưa từng có.

Nhờ nhìn nhận đúng vai trò chiến lược của logistics, các cấp chính quyền và doanh nghiệp trong tỉnh đã coi đây là một “trụ cột mới” để nâng cao năng lực cạnh tranh. Khi các ngành công nghiệp, công nghiệp hỗ trợ và kinh tế biển cùng tăng trưởng, logistics sẽ trở thành mắt xích then chốt, giúp Ninh Bình bước vào giai đoạn phát triển bền vững và quy mô hơn.

Hạ tầng mở đường cho chiến lược logistics liên vùng

Nhìn rõ tiềm năng của ngành dịch vụ được xem là "mạch máu" của thương mại hiện đại, Ninh Bình đã chủ động tích hợp phát triển logistics vào Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến 2050. Tầm nhìn này không dừng ở những dự án rời rạc, mà hướng tới hình thành một mạng lưới logistics hoàn chỉnh: một trung tâm cấp vùng, ba trung tâm cấp tỉnh tại Hoa Lư, Tam Điệp, Kim Đông; hệ thống cảng cạn ICD; và các khu dịch vụ nối kết trực tiếp với các khu công nghiệp, khu kinh tế. Đi cùng với đó là kế hoạch xây dựng cảng biển nước sâu tại Khu kinh tế Ninh Cơ - mảnh ghép quan trọng để hoàn thiện cấu trúc giao thông đa phương thức đường bộ - đường biển - đường sắt - hàng không.

Phương tiện vận tải thủy lưu thông thuận tiện qua Kênh Nghĩa Hưng, nối sông Đáy và sông Ninh Cơ.

Xuất hiện chưa lâu, cảng Thái Hà đã nhanh chóng trở thành “nút giao” quan trọng giữa Hưng Yên - Ninh Bình, nhờ vị trí nằm đúng giao điểm của hai con sông lớn. Trên diện tích 23 ha, với 750 mét cầu tàu và các bến có thể đón tàu 3.500 tấn, cảng vận hành như một trạm trung chuyển hiện đại: cẩu bờ, kho bãi, trạm cân… đầy đủ và liên tục được tối ưu hóa. Hơn 40 doanh nghiệp đã chọn vận tải qua đây; và khi giai đoạn II đưa vào khai thác, công suất dự kiến chạm 2 triệu tấn/năm. Điều còn thiếu để cảng phát huy tối đa vai trò là tuyến kết nối 1,1 km ra đường tâm linh - cầu Hưng Hà, vốn đang được kiến nghị đầu tư sớm.

Ở hướng ra biển, Cảng cá Ninh Cơ lại có một nhịp sống khác: mỗi ngày 50-70 tàu thuyền vào ra, hàng chục nghìn tấn thủy sản theo dòng chảy thương mại. Nằm trong nhóm 10 cảng cá lớn nhất miền Bắc, nơi đây không chỉ tiếp nhận - cung ứng mà còn là chỗ neo đậu an toàn cho hơn 500 tàu. Định hướng sắp tới là mở rộng kho lạnh, dây chuyền cấp đông, dịch vụ bảo quản để nghề cá bước vào một chuỗi giá trị bài bản, giảm phụ thuộc mùa vụ và tăng giá trị xuất khẩu.

Trong khi đó, bản đồ giao thông tương lai của Ninh Bình đang được đặt một mảnh ghép mới: Cảng hàng không quốc tế Ninh Bình, quy mô dự kiến 720 ha, công suất 10 triệu khách/năm. Khi xuất hiện, sân bay sẽ là mắt xích còn thiếu để kết nối đường biển - đường bộ - đường sắt thành một mạng lưới vận tải đa phương thức hoàn chỉnh.

Tỉnh cũng đặt ra mục tiêu rõ ràng: đến năm 2030, ngành logistics phải đóng góp 7-9% GRDP, tăng trưởng 10-15%/năm; tỷ lệ doanh nghiệp thuê ngoài dịch vụ lên 50-60%; 70% lao động được đào tạo bài bản. Xa hơn, vào năm 2050, Ninh Bình hướng tới một trung tâm logistics đạt chuẩn quốc tế và tỷ trọng đóng góp GRDP 10-12%.

Cầu Tam Tòa bắc qua sông Đáy. Ảnh: Viết Dư

Một không gian kinh tế mới cũng đang được định hình: Khu kinh tế Ninh Cơ. Đây không chỉ là phần mở rộng ven biển, mà là cực tăng trưởng tương lai, nơi công nghiệp, logistics, du lịch biển, năng lượng và nuôi trồng thủy sản có thể vận hành trong cùng một cấu trúc. Nhờ vị trí nằm trên vành đai kinh tế Vịnh Bắc Bộ, khu kinh tế này được kỳ vọng trở thành điểm hút các tập đoàn lớn, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Nếu nhìn tổng thể, có thể thấy Ninh Bình đang dịch chuyển khỏi tư duy “đầu tư từng dự án”, thay bằng tư duy hệ thống: tạo dòng chảy logistics, mở kết nối chiến lược, đặt mình vào vị trí trung chuyển của miền Bắc. Khi tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam đi qua, tuyến ven biển đồng bộ và sân bay hoàn thiện, Ninh Bình sẽ có đủ nền tảng để bứt phá, không chỉ nhanh hơn, mà xa hơn, với tầm vóc của một trung tâm logistics cấp vùng.

Phương Liên