Dịu mát ngày hè với du lịch thác nước xứ Thanh

Du lịch thác nước - không gian lý tưởng “giải nhiệt” mùa hè.

Có lẽ, trong hệ thống các con thác lớn, nhỏ ở xứ Thanh, thác Mây là cái tên nổi danh hơn cả. Vẻ đẹp của dòng thác đã vượt ra khỏi khuôn khổ làng, xã hay quốc gia để vươn ra tầm quốc tế. Bằng chứng là năm 2018, trang Culture Trip đã giới thiệu danh sách những ngọn thác hùng vĩ nhất Việt Nam, thác Mây được xếp ở vị trí thứ 3, sau thác Bản Giốc và thác Mu.

Cũng có niềm vinh dự được lọt top 7 thác nước đẹp ảo diệu của Việt Nam do chuyên trang Sài Gòn Tiếp Thị (Tạp chí Kinh tế Sài Gòn Online) công bố năm 2022, thác Ma Hao, bản Năng Cát tựa hồ như cô gái Bô-hê-miêng phóng khoáng, tự do, tràn đầy năng lượng. Dòng thác được bao bọc bởi những cánh rừng ngát xanh trên núi Chí Linh, nơi gắn liền với cuộc khởi nghĩa Lam Sơn lừng lẫy sử sách Việt. Đây là một trong số những địa bàn hoạt động ban đầu, trong những ngày khốn khó vô cùng của nghĩa quân Lam Sơn do Lê Lợi lãnh đạo: “Khi Linh Sơn lương cạn mấy tuần/ Lúc Khôi Huyện quân không một lữ” (Bình Ngô đại cáo). Trước những cuộc tiến công lớn của địch, nghĩa quân phải nhiều lần rút lên núi Chí Linh ẩn náu, có thời điểm hơn hai tháng lương thực cạn phải ăn măng tre, rau rừng để sống qua ngày. Đến ngày hôm nay, những truyền thuyết, sự tích xoay quanh Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn vẫn được lưu truyền trong dân gian, tô đẹp thêm sắc màu văn hóa, lịch sử nơi đây.

Thác Ma Hao chảy từ độ cao hơn 1.200 mét, buông xõa làn nước ném mình qua những phiến đá lớn càng làm cho khung cảnh thêm phần tráng lệ, hùng vĩ. Đặc biệt, về với thác Ma Hao, du khách không chỉ được tận hưởng không khí trong lành, thỏa thê tắm mình trong dòng nước mát lạnh, xua tan cái nắng nóng oi ả ngày hè mà còn được khám phá không gian văn hóa bản địa gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất Năng Cát, đặc trưng trong văn hóa sinh hoạt, đời sống tinh thần của người dân nơi đây.

Nét đặc trưng ấy hiện diện qua những nếp nhà sàn mộc mạc, truyền thống; những món ăn đượm hương vị núi rừng; những điệu múa, câu hát ngân nga... Có đặc sản mà du khách đến tắm thác Ma Hao nên thử một lần, đó là món gỏi cá hồi cuốn lá sa lăng. Loại lá này chỉ có trên đỉnh núi Pù Rinh, có hình dáng gần giống lá sung nhưng không có vị chát mà giòn, bùi xen chút vị đắng nhẹ. Cá hồi được sử dụng trong món ăn cũng là nguyên liệu tươi sống, không qua đông lạnh, được nuôi ngay tại vùng núi này. Sự cộng hưởng của nguyên liệu tươi, ngon cùng các loại gia vị riêng mang đến hương vị độc đáo, quyện trong khoang miệng, kích thích vị giác vô cùng.

Thời gian qua, cùng với định hướng phát triển du lịch cộng đồng của huyện, của xã, bên dòng thác Ma Hao, nhiều hộ gia đình ở bản Năng Cát đã nhanh nhạy tận dụng cơ hội, nắm bắt thời cơ xây dựng các homestay đón khách tham quan, trải nghiệm, dần trở thành điểm du lịch thu hút khách du lịch, nhất là vào dịp hè. Anh Lê Mạnh Dũng, du khách cùng nhóm bạn thân từ Hà Nội vào xứ Thanh trải nghiệm du lịch cộng đồng bản Năng Cát, tắm thác Ma Hao, cho biết: “Đây là lần đầu tiên mình đến một huyện miền Tây xứ Thanh. Quãng đường đến thác Ma Hao hơi xa một chút nhưng rất hài lòng vì khung cảnh núi rừng ấn tượng, chỗ ngủ nghỉ thoáng mát, sạch sẽ, đậm sắc thái văn hóa bản địa".

Ngoài những thác nước đã được đông đảo du khách biết đến như: thác Mây, thác Ma Hao, thác Hiêu..., đại ngàn xứ Thanh ôm ấp trong lòng rất nhiều con thác đẹp hoang sơ, kỳ vĩ mà ít người biết tới như thác Trai Gái, thác Thiên Thủy (thác Mù), thác Yên ẩn mình giữa mênh mông Vườn Quốc gia Xuân Liên, chờ bước chân người tới khám phá.

Thác Yên là dòng thác đẹp và lớn nhất ở khu vực này. Để đến được thác Yên, du khách có thể men theo đường mòn lên núi Sản Phăm, băng qua những triền núi mây mù bồng bềnh huyền ảo, đủ loại hoa rừng khoe sắc... Thác được hình thành từ những con suối nhỏ đổ xuống từ đỉnh Pù Gió có độ cao hơn 1.600m so với mực nước biển. Thác Yên có nước chảy quanh năm, mát vào mùa hè, ấm vào mùa đông. Một điểm đặc biệt tạo nên sự khác biệt của thác Yên so với các dòng thác khác của Thanh Hóa là có rất nhiều tảng đá với kích thước khác nhau chắn ngang dòng nước. Tại các điểm thác nước đổ xuống tiếp xúc với mặt tảng đá tạo nên lớp bọt nước trắng xóa bắn ra tứ phía, hình thành một không gian thác mát mẻ.

Dòng nước đổ xuống, lâu dần đủ sức “khoét” những tảng đá thành các vũng sâu. Trong những vũng nước đó, đôi khi, người đi rừng bắt gặp một đôi cá láu luôn quấn quýt bên nhau. Chuyện kể rằng, một đôi trai gái thôn Bọng Nàng yêu nhau tha thiết, hẹn ước nên duyên vợ chồng. Một lần tạo Lẹ (lang đạo Mường) vào thôn đốc thuế, gặp cô gái, đem lòng say mê, đòi cưới bằng được cô gái về làm vợ. Gia đình cô gái, làng bản không thể làm trái ý tạo được nên đành gả con gái. Cô gái và chàng trai bất lực, đêm tối rủ nhau bỏ trốn. Họ cứ chạy mãi, chạy mãi đến khu thác nước này. Họ biết không thể đi đâu để được sống chung nên cầm tay nhau gieo mình theo dòng thác. Nỗi ai oán thấu tận trời xanh, ông trời cảm động đã biến họ thành đôi cá láu. Từ đó, dòng thác này được người dân địa phương gọi là thác Trai Gái để ghi nhớ về mối tình đầy cảm động của người xưa.

Thác Thiên Thủy (thác Mù) là một quần thể gồm 4 thác đổ nước xuống từ những đỉnh núi của dãy Pù Ta Leo có độ cao trên 1.400m so với mặt nước biển, tầng cao nhất của thác cách lòng suối đến 500m. Từ con thác thứ nhất, du khách vượt dốc đi qua những gốc cây đại thụ u sần hàng trăm năm tuổi sẽ đến với ba thác nước phía trên. Ba con thác được tạo ra từ hai dòng suối từ trên cao gần 500m bung nước xuống để tạo thành một quần thể thác xếp ngay ngắn theo hình cung tròn, trải dài gần 1km tạo nên cảnh tượng kỳ vĩ. Từ xa có thể nhìn thấy thác như một sợi dây bạc giữa đại ngàn xanh thẳm. Hiện tại đã có đường bê tông đến gần khu vực thác với hệ thống công trình phụ trợ như nhà vệ sinh, nhà lưu trú tạm trong rừng, bãi đỗ xe và hệ thống biển hướng dẫn. Cách thác Thiên Thủy khoảng gần 3km là hồ Cửa Đạt mênh mông, xanh biếc như con mắt giữa đại ngàn. Sau khi thăm thác, du khách có thể dạo một vòng quanh hồ, tiếp tục trải nghiệm những điểm đến khác ở nơi này như: thăm cây di sản, dâng hương tại đền thờ danh nhân Cầm Bá Thước và Bà chúa Thượng Ngàn...

Thác nước xứ Thanh không chỉ là nơi có cảnh sắc thiên nhiên tươi đẹp, kỳ vĩ mà còn là nơi hội tụ nhiều giá trị lịch sử - văn hóa bản địa. Tuy nhiên, những tiềm năng, lợi thế này vẫn chưa được đầu tư, khai thác xứng tầm, vẫn chưa thể tạo nên những sản phẩm du lịch nổi trội, có sức cạnh tranh. Do đó, tỉnh Thanh Hóa nói chung và các địa phương có thế mạnh về du lịch thác nước nói riêng cần xây dựng các cơ chế khuyến khích, huy động các nguồn lực đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng, dịch vụ du lịch theo hướng bền vững, gắn với bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa bản địa; tích cực tuyên truyền, quảng bá trên các phương tiện thông tin đại chúng, nền tảng số... để những dòng thác viết nên nhạc điệu sôi động của khúc ca du lịch.

*Bài viết sử dụng tư liệu trong cuốn sách “Địa chí huyện Thường Xuân” (NXB Thanh Hóa, 2018).

Bài và ảnh: Linh Anh