Đổi mới hoạt động đo lường, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp
Thời gian qua, tỉnh Nam Định triển khai quyết liệt và hiệu quả Đề án “Tăng cường, đổi mới hoạt động đo lường để hỗ trợ doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập quốc tế giai đoạn đến năm 2025, định hướng đến năm 2030” theo Quyết định số 996/2018/QĐ-TTg ngày 10/8/2018 của Thủ tướng Chính phủ (Đề án 996). Qua đó đã và đang góp phần đổi mới hoạt động đo lường; tạo chuyển biến tích cực trong hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trên địa bàn.
Các thiết bị phục vụ thực hiện kiểm định hiệu chuẩn phương tiện đo lường trong lĩnh vực y tế.
Thực hiện Quyết định của Thủ tướng Chính phủ, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch số 96/KH-UBND ngày 16/7/2019 triển khai thực hiện “Đề án 996 trên địa bàn tỉnh nhằm phát triển cơ sở vật chất đo lường cho các doanh nghiệp trong tỉnh, tiếp cận với công nghệ đo lường hiện đại trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0”. Là cơ quan đầu mối trong quá trình triển khai Đề án 996, Sở Khoa học và Công nghệ (KH và CN) xây dựng kế hoạch thực hiện nhiệm vụ hàng năm; phối hợp với các sở, ngành, các huyện, thành phố căn cứ chức năng, nhiệm vụ, nhu cầu và điều kiện phát triển hoạt động đo lường để tổng hợp, phê duyệt các nhiệm vụ thuộc kế hoạch trong phạm vi quản lý Nhà nước theo thẩm quyền và quy định của pháp luật liên quan. Với mục tiêu xây dựng hệ thống quản lý Nhà nước về đo lường ngày càng chặt chẽ, Sở KH và CN đã ban hành các văn bản quản lý và hướng dẫn triển khai thực hiện các nhiệm vụ đo lường: phối hợp triển khai nhiệm vụ quản lý Nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng trên địa bàn 9 huyện, thành phố; hướng dẫn thực hiện quy định pháp luật về đo lường để bảo đảm an toàn trong sản xuất; hướng dẫn một số nội dung để đảm bảo quy định về đo lường đối với phương tiện đo xăng dầu trong việc thực hiện Công điện 1123/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ; đăng ký thực hiện chương trình đảm bảo đo lường trong kinh doanh LPG (khí, dầu mỏ hóa lỏng); phối hợp triển khai chương trình đảm bảo đo lường ngành nước… Các văn bản này giúp các cơ sở sản xuất, kinh doanh nắm rõ, đầy đủ hơn về pháp luật liên quan đến đo lường, tạo cơ sở pháp lý để nhà quản lý thực hiện các hoạt động thanh tra, kiểm tra, đảm bảo chất lượng sản phẩm.
Trong quá trình triển khai các hoạt động quản lý Nhà nước, Sở KH và CN đã tổ chức khảo sát các tổ chức, doanh nghiệp để tiếp nhận các ý kiến phản hồi về những vướng mắc, bất cập về quy định quản lý đo lường, từ đó tổng hợp, đề xuất sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách, đồng thời hướng dẫn doanh nghiệp triển khai các biện pháp đo lường và bảo đảm chất lượng sản phẩm. Bên cạnh đó, Sở KH và CN đã trình UBND tỉnh phê duyệt nhiệm vụ công bảo quản, quản lý và sử dụng chuẩn đo lường năm 2024 đối với Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ KH và CN nhằm đảm bảo các chuẩn đo lường của địa phương luôn trong tình trạng sẵn sàng phục vụ công tác quản lý Nhà nước và nhu cầu của xã hội. Hiện nay, Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ KH và CN đã đầu tư mở rộng trang bị thêm chuẩn đo lường dung tích phục vụ công tác kiểm tra, giám sát trong kinh doanh xăng dầu; sắp xếp, bố trí thêm cơ sở hạ tầng lưu giữ, bảo quản các chuẩn chính đáp ứng yêu cầu kỹ thuật. Năm 2024, tỉnh đã phát triển thêm 1 tổ chức hoạt động kiểm định hiệu chuẩn thử nghiệm trong lĩnh vực đồng hồ nước lạnh (Công ty Cổ phần Nước sạch Nam Định), đưa tổng số trên địa bàn tỉnh có 3 tổ chức kiểm định được chỉ định gồm: Trung tâm Thí nghiệm điện Nam Định, Trung tâm Ứng dụng, dịch vụ KH và CN, Công ty Cổ phần Nước sạch Nam Định. Trong đó, Trung tâm thí nghiệm điện Nam Định đủ điều kiện và đã được cấp giấy chứng nhận áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO/IEC 17025. Năm 2024, 3 đơn vị kiểm định đã thực hiện kiểm định, hiệu chuẩn cho 536.967 phương tiện đo, kết quả đã có 508.654 phương tiện đo đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường. Phát hiện và yêu cầu hiệu chuẩn 28.313 phương tiện đo không đạt yêu cầu kỹ thuật đo lường.
Công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm liên quan đến đo lường được tăng cường. Năm 2024, Sở KH và CN đã phối hợp chặt chẽ với các sở, ngành liên quan thực hiện 6 đợt kiểm tra Nhà nước về đo lường tại 82 cơ sở sử dụng phương tiện đo, thực hiện phép đo nhóm 2 nhằm chấn chỉnh hoạt động đo lường đối với các mặt hàng thiết yếu trên địa bàn; tổ chức thu thập thông tin về hoạt động đo lường, thử nghiệm để tổng hợp nhu cầu và xây dựng kế hoạch hỗ trợ đo lường cho tổ chức, doanh nghiệp trong năm 2025 và những năm tiếp theo. Tháng 11/2024, Sở KH và CN đã tổ chức tập huấn về chương trình đảm bảo đo lường tại doanh nghiệp cho Công ty Điện lực Nam Định; hội thảo “Vai trò của hoạt động đảm bảo đo lường trong sản xuất, kinh doanh phục vụ phát triển kinh tế - xã hội” kết hợp tuyên truyền kỷ niệm Ngày Đo lường Việt Nam; tập huấn đảm bảo đo lường trong các cơ sở khám, chữa bệnh chuyên khoa mắt; tập huấn đảm bảo đo lường trong kinh doanh LPG… Qua đó, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của đo lường trong việc nâng cao chất lượng sản phẩm, tạo nên sự đồng thuận trong cộng đồng và xã hội.
Có thể nói, hoạt động quản lý Nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh được tăng cường đã mang lại hiệu quả thiết thực, nhất là đối với phương tiện đo, thiết bị đo lường, các sản phẩm hàng hóa thiết yếu và quan trọng như: điện, nước, xăng dầu, vàng trang sức mỹ nghệ... Tuy nhiên, hoạt động đo lường tại tỉnh ta vẫn còn nhiều khó khăn cần khắc phục. Nhiều doanh nghiệp chưa có nhận thức và ý thức trách nhiệm đầy đủ về đo lường; chưa quan tâm đổi mới hoạt động đo lường trong sản xuất, kinh doanh; mới có một số ít doanh nghiệp thuộc lĩnh vực điện, nước và xăng, dầu đang tìm hiểu, xây dựng áp dụng các tiêu chuẩn mới về đo lường. Tỉnh còn thiếu mạng lưới chuyên gia kỹ thuật tư vấn về đảm bảo đo lường cho doanh nghiệp. Hoạt động đổi mới đo lường phải đầu tư kinh phí khá lớn để thay đổi thiết bị đo, phương pháp đo và đào tạo nhân lực trong thời gian dài, trong khi doanh nghiệp chưa thấy ngay được hiệu quả nên cần có cơ chế hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp đổi mới hoạt động đo lường.
Thời gian tới, Sở KH và CN tiếp tục tăng cường công tác quản lý Nhà nước về đo lường trên địa bàn tỉnh trên tất cả các sản phẩm thiết yếu và một số lĩnh vực quan trọng như điện, nước, xăng dầu, vàng trang sức mỹ nghệ. Phát huy vai trò và hiệu quả hoạt động của Chi cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, các cơ quan quản lý Nhà nước về đo lường và các đơn vị có chức năng hoạt động đo lường, kiểm định chất lượng sản phẩm, kiểm định các thiết bị đo. Tăng cường phối hợp và hiệu quả phối hợp giữa các sở, ngành cùng các cơ quan chức năng trong công tác quản lý nhằm kịp thời chấn chỉnh sai phạm trong hoạt động đo lường trên địa bàn.
