Đổi mới mạnh mẽ tư duy huy động và sử dụng nguồn lực tài chính

Ngày 16/12, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Chính phủ đồng chủ trì chỉ đạo tổ chức Diễn đàn Kinh tế Việt Nam 2025, triển vọng 2026 (VEPF 2025) với chủ đề “Kinh tế Việt Nam phát triển nhanh, bền vững, chuyển đổi xanh trong kỷ nguyên số”. Trong khuôn khổ Diễn đàn VEPF 2025, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, phối hợp cùng Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổ chức Chuyên đề Tài chính - Ngân hàng: Huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2026 - 2030.

Các nguồn lực tài chính được huy động, sử dụng ngày càng hiệu quả

Phát biểu tại phiên Chuyên đề Tài chính - Ngân hàng, ông Phạm Thanh Hà - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cho biết, Việt Nam đang đứng trước yêu cầu tăng tốc mạnh mẽ trong giai đoạn phát triển sắp tới.

Phiên thảo luận Tài chính - Ngân hàng thu hút đông đảo các chuyên gia kinh tế, đai diện doanh nghiệp, định chế tài chính tham dự.

Chính phủ đã xác định mục tiêu tăng trưởng kinh tế đạt tối thiểu 8% trong năm 2025 và hướng tới mức tăng trưởng hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030. Đây là nền tảng quan trọng để Việt Nam vươn lên nhóm quốc gia có thu nhập trung bình cao vào năm 2030 và tiến tới mục tiêu trở thành nước thu nhập cao vào năm 2045.

Theo ông Phạm Thanh Hà, một trong những bài toán có ý nghĩa quyết định đối với mục tiêu tăng trưởng cao là bảo đảm nguồn vốn đủ lớn cho nền kinh tế, đồng thời sử dụng hiệu quả để thúc đẩy mô hình tăng trưởng dựa trên khoa học và đổi mới sáng tạo.

Chia sẻ tại phiên thảo luận, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung cho biết, nhìn lại giai đoạn 2021 - 2025, trong bối cảnh thế giới nhiều biến động, Việt Nam đã duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn. Các nguồn lực tài chính được huy động, sử dụng ngày càng hiệu quả, góp phần quan trọng để thực hiện các mục tiêu phát triển.

Theo đó, tỷ lệ huy động ngân sách nhà nước 5 năm đạt khoảng 18,3% GDP, trong khi vẫn giảm, gia hạn thuế, phí… khoảng 1,1 triệu tỷ đồng để hỗ trợ sản xuất kinh doanh, phục hồi tăng trưởng.

Trong giai đoạn 2021 - 2025, đã thực hiện tăng thu, tiết kiệm chi khoảng 1,5 triệu tỷ đồng để bổ sung nguồn cho đầu tư phát triển, quốc phòng, an ninh, khoa học công nghệ, cải cách tiền lương, an sinh xã hội, xóa nhà dột nát, xây dựng trường học vùng biên giới… Đặc biệt, tỷ lệ chi đầu tư đã tăng lên 32% tổng chi ngân sách nhà nước, bảo đảm nguồn lực cho các dự án hạ tầng chiến lược, trọng điểm.

Chính phủ cũng đẩy mạnh tập trung kiến tạo môi trường thuận lợi, khuyến khích đầu tư kinh doanh; tổng vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2021 - 2025 đạt khoảng 32,2% GDP, trong đó đầu tư của khu vực tư nhân và doanh nghiệp nhà nước chiếm trên 65%. Thu hút FDI tăng trưởng qua hàng năm, đóng góp khoảng 16% tổng vốn đầu tư toàn xã hội và Việt Nam thuộc nhóm 15 nước đang phát triển thu hút FDI lớn nhất thế giới.

Cùng với đó, khung khổ thể chế, hạ tầng phát triển các thị trường vốn được tập trung hoàn thiện. Tính đến ngày 30/11/2025, quy mô vốn hóa toàn thị trường chứng khoán Việt Nam đạt khoảng 390 tỷ USD, tương đương 81,93% GDP năm 2024. Những kết quả này đã tạo nền tảng quan trọng cho chặng đường phát triển tiếp theo.

Phát triển thị trường vốn trở thành trụ cột huy động nguồn lực

Dù đạt được nhiều kết quả tích cực cho giai đoạn 2021 - 2026, nhưng theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung: “ Phải thẳng thắn thừa nhận rằng, mô hình tăng trưởng dựa nhiều vào vốn, lao động giá rẻ và xuất khẩu gia công đang dần chạm tới giới hạn và đây là lúc chúng ta cần thay đổi”.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung phát biểu tại sự kiện.

Đại diện Bộ Tài chính nhấn mạnh, mục tiêu tăng trưởng kinh tế hai con số trong giai đoạn 2026 - 2030 thể hiện quyết tâm chính trị rất cao của Đảng và Nhà nước.

“Theo các tính toán, để đạt được mục tiêu này, tổng vốn đầu tư toàn xã hội cần đạt bình quân khoảng 40% GDP, đòi hỏi phải đổi mới mạnh mẽ tư duy huy động và sử dụng nguồn lực, với phương châm lấy nội lực làm nền tảng chiến lược, lâu dài; ngoại lực là quan trọng, mang tính đột phá. Trọng tâm không chỉ là huy động cho đủ vốn, mà là phân bổ đúng chỗ, sử dụng hiệu quả và tạo giá trị gia tăng cao” - Thứ trưởng Đỗ Thành Trung chia sẻ .

Theo Thứ trưởng Đỗ Thành Trung, huy động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực tài chính cho mục tiêu tăng trưởng hai con số là nhiệm vụ chung của cả nền kinh tế, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp và toàn xã hội.

Từ góc độ quản lý tài chính - ngân sách và thị trường vốn, đại diện Bộ Tài chính khẳng định, chính sách tài khóa cần tiếp tục đóng vai trò kiến tạo tăng trưởng dài hạn, được điều hành chủ động, bền vững và có trọng tâm, trọng điểm; cơ cấu lại chi ngân sách theo hướng nâng cao tỷ trọng chi đầu tư phát triển, tập trung cho hạ tầng chiến lược, liên vùng, hạ tầng số, năng lượng và chuyển đổi xanh.

Tiếp đó, cần phát triển thị trường vốn trở thành trụ cột huy động nguồn lực trung và dài hạn, giảm dần sự phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng; xây dựng thị trường vốn minh bạch, an toàn, có chiều sâu, thu hút hiệu quả các dòng vốn dài hạn trong và ngoài nước.

Đồng thời, phát huy vai trò của khu vực doanh nghiệp trong huy động và sử dụng nguồn lực xã hội. Doanh nghiệp nhà nước cần nâng cao hiệu quả, tập trung vào lĩnh vực then chốt, tạo động lực lan tỏa; đồng thời tiếp tục kiến tạo môi trường thuận lợi để kinh tế tư nhân phát triển mạnh mẽ, trở thành động lực quan trọng của tăng trưởng và đổi mới sáng tạo.

Thứ trưởng Đỗ Thành Trung nhấn mạnh, việc tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ, nhằm vừa giữ vững ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm an toàn hệ thống tài chính, vừa hỗ trợ tăng trưởng ở mức cao trong bối cảnh nhiều rủi ro bên ngoài.

Cuối cùng, theo đại diện Bộ Tài chính, cải cách thể chế và cải thiện môi trường đầu tư - kinh doanh cần được coi là giải pháp nền tảng, mang tính quyết định. Một môi trường pháp lý minh bạch, ổn định, chi phí tuân thủ thấp và khả năng dự báo cao chính là “thỏi nam châm” bền vững nhất để thu hút và giữ chân các nguồn lực tài chính, đặc biệt là các nhà đầu tư chiến lược dài hạn.

Hà My