Đòn bẩy đổi thay những miền quê Lai Châu

Đổi thay ở vùng đất khó

Những năm gần đây, xuất khẩu lao động đang trở thành một hướng đi hiệu quả, mở ra cơ hội việc làm, tạo thu nhập ổn định và góp phần thay đổi diện mạo nhiều vùng quê trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Không chỉ giúp người lao động thoát nghèo, vươn lên làm giàu chính đáng, xuất khẩu lao động còn tạo ra nguồn lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội ở cơ sở, thắp lên những “vùng sáng” giữa miền núi còn nhiều khó khăn.

Trên sườn núi, ven các trục đường nội bản ở xã Khổng Lào, hàng loạt ngôi nhà hai tầng khang trang, kiên cố mọc lên san sát

Về bản Thèn Thầu, xã Khổng Lào hôm nay, không khó để nhận ra sự đổi thay rõ rệt. Chỉ trong hơn một năm trở lại đây, trên sườn núi, ven các trục đường nội bản, hàng loạt ngôi nhà hai tầng khang trang, kiên cố mọc lên san sát. Trong tổng số 218 ngôi nhà của bản, đã có tới hơn 100 căn nhà hai tầng được xây dựng, tạo nên một diện mạo mới mẻ, sung túc cho vùng quê từng gắn với đói nghèo.

Điều đặc biệt là những ngôi nhà ấy không đến từ trúng số hay buôn bán lớn, mà chủ yếu được dựng lên từ những đồng tiền mồ hôi của người lao động đi làm việc ở nước ngoài. Xuất khẩu lao động đã thực sự trở thành “chiếc chìa khóa” mở cánh cửa thoát nghèo bền vững cho nhiều gia đình nơi đây.

Giữa bản Thèn Thầu, căn nhà hai tầng bề thế của gia đình anh Lý Văn Thắng nổi bật với kiến trúc hiện đại, diện tích hơn 100m2. Ngôi nhà có tổng chi phí xây dựng trên 500 triệu đồng, dự kiến hoàn thiện trong năm 2024. Ít ai biết rằng, toàn bộ số tiền ấy được tích cóp từ hai lần anh Thắng đi xuất khẩu lao động tại Ả Rập Xê Út và An Giê Ri.

Người lao động được đào tạo nghề trước khi xuất khẩu lao động

Theo anh Thắng, năm 2021, anh đăng ký tham gia chương trình đưa người đi lao động ở nước ngoài thông qua UBND xã Bản Lang (nay là xã Khổng Lào), với sự liên kết của đơn vị tư vấn xuất khẩu lao động. Sau gần 4 năm làm việc, trừ các khoản chi phí ban đầu và tiền vay từ Ngân hàng Chính sách xã hội, anh đã tích lũy được số tiền đủ để xây dựng căn nhà mơ ước.

“Làm việc ở Ả Rập và An Giê Ri, thu nhập của tôi khoảng 15–20 triệu đồng/tháng, chưa kể làm thêm. Sau 4 năm, tôi tích cóp đủ tiền xây nhà. Khi hoàn thiện xong, tôi lại tiếp tục đi xuất khẩu lao động để tăng thêm thu nhập cho gia đình”, anh Thắng chia sẻ.

Không chỉ riêng anh Thắng, con trai anh cũng vừa đi xuất khẩu lao động tại Đài Loan. Mỗi tháng, sau khi trừ chi phí sinh hoạt, người con gửi về cho gia đình từ 20 đến 25 triệu đồng, góp phần ổn định kinh tế, chăm lo cuộc sống.

Theo thống kê, hiện bản Thèn Thầu có 80 lao động đang làm việc tại các thị trường Đài Loan, Hàn Quốc, Nhật Bản. Trung bình mỗi tháng, số lao động này gửi về từ 1,6 đến 2 tỷ đồng – một con số rất lớn đối với một bản vùng cao.

Từ nguồn tiền ấy, người dân đầu tư xây dựng nhà cửa, mua sắm vật dụng sinh hoạt, cho con cái ăn học, từng bước nâng cao chất lượng cuộc sống. Chỉ trong hơn một năm, 105 ngôi nhà hai tầng kiên cố đã được xây dựng, nhiều căn nhà khác cũng đang tiếp tục hoàn thiện.

Ông Lý Chỉn Lùng, Trưởng bản Thèn Thầu cho biết: “Đến nay, bản đã có 80 thanh niên đi xuất khẩu lao động. Chúng tôi tiếp tục tuyên truyền, vận động bà con, nhất là thanh niên, tham gia xuất khẩu lao động để tạo thu nhập ổn định, góp phần phát triển kinh tế cho gia đình và địa phương”.

Không chỉ lao động dài hạn, hình thức xuất khẩu lao động thời vụ cũng đang được người dân Lai Châu lựa chọn. Chị Lò Thị Nưng, xã Khổng Lào, từng tham gia hợp đồng lao động thời vụ tại Hàn Quốc trong 5 tháng. Với mức lương khoảng 40–45 triệu đồng/tháng, chị thu nhập trên 200 triệu đồng sau một hợp đồng.

Sau khi đi xuất khẩu lao động, nhiều người có vốn để xây nhà, đầu tư trồng chè, chăn nuôi, phát triển sinh kế bền vững. Trong ảnh: Học viên được đào tạo nghề hàn

“Đi lao động nông nghiệp ở Hàn Quốc, công việc cũng giống như ở nhà nhưng thu nhập cao hơn nhiều. Mỗi tháng được 40–45 triệu đồng, chưa kể làm thêm”, chị Nưng chia sẻ.

Theo thống kê, chị Nưng là một trong 153 lao động tham gia chương trình lao động thời vụ theo hợp tác giữa tỉnh Lai Châu và các địa phương Hàn Quốc. Hình thức này được nhiều người lựa chọn bởi không phải học tiếng dài hạn, thời gian làm việc ngắn nhưng thu nhập cao.

Từ xuất khẩu lao động đến phát triển sinh kế lâu dài

Xã Khổng Lào là địa phương có số người đi xuất khẩu lao động lớn nhất tỉnh Lai Châu. Chỉ riêng năm 2025, xã có 105 lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng, mang lại nguồn thu nhập đáng kể cho địa phương.

Song song với xuất khẩu lao động, địa phương cũng lồng ghép triển khai hiệu quả các chính sách hỗ trợ phát triển nông – lâm nghiệp, chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, tạo nền tảng cho phát triển kinh tế lâu dài.

Tại xã Mường Khoa, gia đình ông Lò Văn Đanh, bản Phiêng Tâm, là một trong những hộ tiên phong cho con đi xuất khẩu lao động. Ba người con của ông từng đi làm thuyền viên tại Đài Loan. Sau mỗi hợp đồng, các con gửi tiền về giúp gia đình xây dựng nhà cửa, mua đất sản xuất, đầu tư máy cày, trâu bò để phát triển kinh tế.

“Nhà tôi có 5 đứa con thì 3 đứa đi xuất khẩu lao động. Hiện còn một đứa đang làm việc ở Đài Loan, mỗi tháng gửi về khoảng 20 triệu đồng. Nhờ vậy gia đình mua sắm được xe máy, đồ dùng sinh hoạt, cuộc sống khá hơn trước rất nhiều”, ông Đanh nói.

Theo ông Chu Xuân Hiệu, Trưởng phòng Văn hóa - Xã hội xã Mường Khoa, bình quân mỗi năm xã có từ 6–8 lao động đi xuất khẩu tại các thị trường Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc), Hàn Quốc. Riêng năm 2025, xã được giao chỉ tiêu 7 lao động, nhưng đã có 8 người xuất cảnh và 3 người đang hoàn thiện hồ sơ.

Người lao động được phỏng vấn, tuyển chọn đi lao động tại nước ngoài

“Sau khi đi xuất khẩu lao động, nhiều người có vốn để xây nhà, đầu tư trồng chè, chăn nuôi, phát triển sinh kế bền vững”, ông Hiệu cho biết.

Để đạt được những kết quả trên, không thể không nhắc tới vai trò của Trung tâm Điều dưỡng người có công và Dịch vụ việc làm Lai Châu. Trung tâm đã tích cực phối hợp với các đơn vị, doanh nghiệp tổ chức tuyển chọn lao động đi làm việc thời vụ tại Hàn Quốc và làm việc có thời hạn tại các thị trường khác.

Từ đầu năm 2025 đến nay, Trung tâm đã tổ chức 1 hội chợ việc làm, 148 hội nghị việc làm tại các bản, 3 phiên giao dịch việc làm, thu hút hơn 22.000 lượt lao động tham gia. Qua đó, giới thiệu việc làm cho 1.279 lao động, trong đó có 383 lao động đi làm việc ở nước ngoài, mang lại tổng thu nhập khoảng 13 tỷ đồng mỗi tháng cho địa phương.

Ông Trần Hoài An, Phó Giám đốc Trung tâm cho biết: “Năm 2025 là năm đột biến trong công tác đưa người đi lao động ở nước ngoài. Thu nhập từ thị trường lao động nước ngoài dao động từ 20–40 triệu đồng/tháng, góp phần quan trọng giải quyết việc làm, nâng cao đời sống người dân”.

Theo bà Nguyễn Thị Thủy, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Lai Châu, toàn tỉnh hiện có gần 300.000 người trong độ tuổi lao động, song tỷ lệ lao động qua đào tạo còn thấp. Việc đẩy mạnh xuất khẩu lao động theo hợp đồng được xem là hướng đi phù hợp để thay đổi nhận thức, nâng cao thu nhập và giảm nghèo bền vững.

Xuất khẩu lao động không chỉ giúp giảm áp lực việc làm trong nước, tăng nguồn thu ngoại tệ mà còn làm thay đổi tư duy, cách làm ăn của người dân vùng cao. Trung bình mỗi năm, lượng kiều hối người lao động gửi về Lai Châu đạt trên 150 tỷ đồng, góp phần giúp nhiều gia đình thoát nghèo, vươn lên ổn định cuộc sống.

Từ những ngôi nhà mới ở Thèn Thầu, những thửa chè xanh ở Mường Khoa, có thể thấy rõ một hướng đi đang phát huy hiệu quả. Xuất khẩu lao động đang từng ngày thắp sáng những miền quê Lai Châu, mở ra cơ hội để người dân chủ động vươn lên, xây dựng tương lai bằng chính sức lao động của mình.

Tuấn Mạnh