Đưa di sản đến gần hơn với công chúng
Thái Nguyên là vùng đất lịch sử với kho tàng di sản văn hóa vật thể, phi vật thể phong phú và đa dạng. Trong bối cảnh yêu cầu bảo tồn gắn với phát huy ngày càng tăng, Bảo tàng tỉnh giữ vai trò trung tâm trong lưu giữ, bảo quản và kết nối di sản với cộng đồng bằng các hoạt động trưng bày, trải nghiệm và giáo dục.
Hội thi “Ai nhớ nhiều nhất” là một chương trình giáo dục di sản văn hóa do Bảo tàng tỉnh phối hợp tổ chức.
Để đưa di sản đến gần công chúng, Bảo tàng tỉnh đã thực hiện nhiều sáng kiến: tổ chức triển lãm kết hợp trải nghiệm thực hành; ứng dụng công nghệ số trong trưng bày và bảo tồn; số hóa 2D, 3D hàng nghìn hiện vật và tư liệu, xây dựng bảo tàng ảo phục vụ tham quan trực tiếp và trực tuyến.
Bà Nguyễn Thị Hiền, Trưởng phòng Nghiệp vụ Bảo tàng và Không gian Văn hóa Trà Tân Cương nhấn mạnh: Công chúng chính là thước đo hiệu quả hoạt động của mỗi bảo tàng. Để những tư liệu, hiện vật quý báu đó có sức sống và lan tỏa giá trị đến với đông đảo công chúng, nhiệm vụ quan trọng của bảo tàng là phải xây dựng được những chương trình giáo dục di sản phong phú và đa dạng phù hợp với thị hiếu, nhu cầu hưởng thụ văn hóa hiện nay, đặc biệt là của giới trẻ.
Với tinh thần đó, Bảo tàng tỉnh đã đa dạng hóa các chương trình giáo dục di sản tại trường học thông qua các cuộc thi như “Rung chuông vàng”; “Ai nhớ nhiều nhất”… - Tích cực tuyên truyền giới thiệu di sản trên các phương tiện thông tin đại chúng: Web, fanpage, Tiktok…
Trong năm 2025, Bảo tàng tỉnh đã phối hợp tổ chức thành công 2 chương trình giáo dục di sản văn hóa tại Trường Phổ thông dân tộc Nội trú Thái Nguyên và Trường Trung học cơ sở Trung Lương với 2 nội dung chính: Trưng bày ảnh tư liệu và Hội thi “Ai nhớ nhiều nhất” tìm hiểu kiến thức lịch sử với chủ đề “Bác Hồ với Thái Nguyên” thu hút gần 1.000 học sinh, giáo viên nhà trường tham gia.
Học sinh Trường THCS Nha Trang đến tham quan, học tập ngoại khóa tại Bảo tàng tỉnh.
Bảo tàng tỉnh cũng phối hợp với Trường THCS Nguyễn Du, Trường THCS Nha Trang tổ chức chương trình trải nghiệm, học tập ngoại khóa cho gần 1.000 học sinh tại Bảo tàng và Không gian văn hóa trà Tân Cương.
Hiện nay, Bảo tàng tỉnh vẫn gặp khó khăn về cơ sở vật chất như: Chưa được đầu tư xây dựng hệ thống trưng bày bảo tàng; chưa có trụ sở làm việc độc lập; không có phòng trưng bày, hệ thống kho lưu giữ hiện vật là kho tạm thời, không đảm bảo điều kiện bảo quản, lưu giữ tài liệu, hiện vật theo quy định… nên trong quá trình tổ chức hoạt động gặp không ít khó khăn.
Để khắc phục, trong kế hoạch hoạt động hàng năm của Bảo tàng tỉnh luôn chú trọng các hoạt động trưng bày triển lãm lưu động, tổ chức đa dạng các hoạt động giáo dục di sản tại trường học; phát huy có hiệu quả Không gian văn hóa Trà Tân Cương.
Ông La Bảo Duy, Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh, chia sẻ: Di sản văn hóa là tài sản vô giá, ghi dấu lịch sử, bản sắc và tinh thần cộng đồng. Việc đưa di sản đến gần công chúng không chỉ giúp người dân hiểu quá khứ, mà còn gắn kết cộng đồng, tạo trải nghiệm sống động, góp phần giáo dục văn hóa cho thế hệ trẻ. Chúng tôi đang đổi mới trưng bày, áp dụng công nghệ số và tương tác trực quan, đồng thời kỳ vọng kết nối di sản với đời sống hiện đại, mỗi di sản đều trở thành cầu nối văn hóa với cộng đồng.
Trong xu thế hội nhập và chuyển đổi số, việc tiếp cận di sản cần được thực hiện bằng các phương thức trực quan, sinh động thay vì chỉ trưng bày truyền thống. Việc đưa di sản đến gần công chúng là nhiệm vụ bảo tồn, góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa và tạo giá trị bền vững. Bảo tàng tỉnh đang nỗ lực thông qua các chương trình trưng bày, trải nghiệm và giáo dục, biến di sản thành trải nghiệm sống động để mọi thế hệ tiếp cận, thấu hiểu và tự hào về văn hóa vùng đất mình sinh sống.
