Giảm thiểu rác thải nhựa: Cần giải quyết từ những vấn đề cốt lõi

Chia sẻ về những kết quả đáng chú ý trong công tác bảo vệ môi trường liên quan đến quản lý rác thải nhựa theo quy định của Luật Bảo vệ môi trường 2020, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương nhận định, các văn bản được ban hành đã đáp ứng yêu cầu về “khung” chính sách để có thể thực hiện.

Tuy nhiên, việc hướng dẫn quy định chi tiết của các địa phương vẫn còn hạn chế. Hiện nay nhiều địa phương chưa ban hành được các văn bản để cụ thể hóa, dẫn đến việc thực hiện còn lúng túng, chưa đồng bộ, thống nhất.

Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương chia sẻ tại tọa đàm. Ảnh: Mạnh Hưng

Việc không ấn định các quy định về thời gian ban hành dẫn tới thực trạng Đoàn giám sát của Quốc hội và Bộ Tư pháp khi khảo sát ở địa phương ghi nhận là tình trạng địa phương không ban hành do không được quy định chi tiết, cụ thể thời gian ban hành.

"Tôi cho rằng cần gắn với trách nhiệm, mặc dù luật không quy định thời gian ban hành, nhưng khi đến một mức độ nào đó thì bắt buộc phải ban hành, đây cũng là điều Đoàn giám sát đã chỉ ra”, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương chia sẻ.

Ngoài ra, trong Báo cáo 756 ngày 26/10 về kết quả thực hiện của Đoàn giám sát đã chỉ ra rất nhiều về hạn chế. Trong đó đề cập đến 4 vấn đề về phân loại, quản lý chất thải rắn như phân loại mới dừng ở mức thí điểm, chưa có biện pháp triển khai tích cực; đầu tư hạ tầng để thu gom còn hạn chế, xử lý chưa đồng bộ; công nghệ xử lý chưa tiên tiến; các dự án triển khai ít vốn nên chưa đồng bộ.

Ở lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn tình trạng bao bì sau sử dụng không được thu gom tràn lan dẫn đến khi mưa lũ sẽ dồn về các ao hồ tạo nên ô nhiễm nguồn nước và ô nhiễm môi trường.

Cùng với đó việc lạm dụng quá mức phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật làm phát sinh các bao bì nhựa dẫn đến hậu quả ô nhiễm (riêng năm 2024, lượng phát sinh chất thải nhựa lớn nhất được ghi nhận trong lĩnh vực chăn nuôi).

“Ngoài ra còn có rác thải trong y tế; đặc biệt là tại vùng sâu vùng xa, những hành vi, thói quen đơn giản liên quan đến xả rác ra môi trường. Đó đều là những nguồn ô nhiễm, sản sinh ra lượng rác thải nhựa khổng lồ”, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương bày tỏ quan ngại.

Rác thải nhựa đang đặt ra những thách thức lớn Việt Nam cần giải quyết. Ảnh minh họa

Nhận định về nguyên nhân, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc cho rằng có một số nguyên nhân chính, bao gồm:

Thứ nhất, ý thức của cấp ủy Đảng, chính quyền, người dân và doanh nghiệp, những đơn vị sản xuất còn thấp.

Thứ hai, công tác tổ chức thu gom còn rất hạn chế.

Thứ ba, tình trạng lạm dụng, chạy theo phát triển kinh tế mà bỏ qua bảo vệ môi trường.

Thứ tư, tại nhiều địa phương, nhất là các tỉnh miền núi việc xây dựng các trạm quan trắc rất khó, nên chỉ xử lý ở mức độ sơ bộ, chưa đáp ứng được yêu cầu mục tiêu đặt ra bởi nguồn lực có hạn.

“Tôi cho rằng đây là những hạn chế nguyên nhân, từ đó chúng ta sẽ phải tập trung phân tích, để có những giải pháp khắc phục nếu không muốn tình trạng ô nhiễm môi trường tiếp tục diễn biến phức tạp hơn”, Phó Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quàng Văn Hương nhấn mạnh.

Anh Thư