Giáo dục bằng yêu thương và niềm tin

Minh họa: BH

Các chuyên gia giáo dục và đại diện ban giám hiệu các trường THPT trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã nhận định vậy khi nói về cách thức triển khai Thông tư số 19/2025/TT-BGDĐT của Bộ Giáo dục và Đào tạo quy định về khen thưởng và kỷ luật học sinh. Điểm đáng chú ý ngay trong năm học này, từ cuối tháng 10 năm 2025, trong các nhà trường đã bỏ hình thức đình chỉ và mức kỷ luật cao nhất với học sinh vi phạm kỷ luật chỉ còn là viết bản kiểm điểm, có xác nhận và cam kết từ gia đình. Thông tư này áp dụng đối với các cơ sở giáo dục có người học đang học chương trình giáo dục phổ thông, chương trình giáo dục thường xuyên cấp THCS và THPT.

Thông tư 19 thay thế Thông tư 18 từ năm 1988 của Bộ Giáo dục và Đào tạo. Như vậy đây là bước tiến dài của bộ thể hiện tinh thần đổi mới giáo dục, lấy học sinh làm trung tâm, phù hợp định hướng xây dựng nhà trường an toàn lành mạnh và thân thiện. Trao đổi với báo chí, đại diện Vụ Học sinh Sinh viên - Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng, các biện pháp kỷ luật trong bối cảnh mới được coi như các biện pháp giáo dục, hướng tới việc bỏ xử phạt như trước đây và chuyển sang trọng tâm giáo dục điều chỉnh hành vi.

Theo nội dung Điều 11 Thông tư 19, kỷ luật nhằm phòng ngừa, ngăn chặn và xử lý hành vi vi phạm của học sinh. Kỷ luật nhằm giáo dục, giúp đỡ học sinh tự nhận thức được hành vi vi phạm; tự giác điều chỉnh hành vi khắc phục hậu quả, tự giác tu dưỡng rèn luyện để tiến bộ và hình thành thói quen, lối sống kỷ luật.

Các nguyên tắc khi kỷ luật học sinh theo Thông tư 19 phải bảo đảm tính chủ động, tích cực trong thực hiện nhiệm vụ và quyền của học sinh, giữ vững kỷ cương nền nếp trong nhà trường. Tôn trọng, bao dung, khách quan, không định kiến, bảo đảm quyền được tham gia và lợi ích của học sinh đối với các vấn đề liên quan.

Bảo đảm phù hợp đặc điểm tâm sinh lý, giới tính thể chất, hoàn cảnh gia đình, đặc điểm văn hóa vùng miền của từng học sinh. Không sử dụng biện pháp kỷ luật mang tính bạo lực, xúc phạm nhân phẩm danh dự ảnh hưởng đến thể chất và tinh thần học sinh.

Trong môi trường giáo dục học đường, kỷ luật được xem là hàng rào để giữ vững kỷ cương nền nếp. Làm sao để đảm bảo cao nhất quyền được học tập cũng như tôn trọng học sinh với các đặc điểm riêng biệt tâm lý lứa tuổi mà vẫn đảm bảo kỷ cương nền nếp?

Thực tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã có bước chuyển dần hoàn thiện lộ trình chính sách. Trước hết, từ năm 2018, bộ đã có Thông tư số 33 ngày 26/12/2018 hướng dẫn công tác xã hội trong trường học. Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 10-2-2019. Tiếp đó, ngày 30/10/2023, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Thông tư 20/2023/TT-BGDĐT hướng dẫn về vị trí việc làm, cơ cấu viên chức theo chức danh nghề nghiệp và định mức số lượng người làm việc trong các cơ sở giáo dục phổ thông và các trường chuyên biệt công lập. Cụ thể, tại Thông tư 20 sẽ bổ sung 1 vị trí việc làm tư vấn học sinh trong trường phổ thông. Theo đó, định mức số lượng người làm việc vị trí việc làm tư vấn học sinh sẽ là 1 người ở các cấp học. Trường hợp không bố trí được biên chế thì bố trí giáo viên kiêm nhiệm hoặc hợp đồng lao động. Việc bổ sung này nhằm thể hiện sự quan tâm đặc biệt đến công tác tư vấn tâm lý học đường. Nhất là trong bối cảnh: những bất ổn tâm lý trong học sinh là vấn đề nhức nhối trong thời gian qua với những biểu hiện tiêu cực như bạo lực học đường, tình trạng bắt nạt trên mạng, học sinh bị rối nhiễu tâm lý dẫn tới các hành vi lệch lạc, tiêu cực...

Như vậy, thể chế, cơ chế đã có, vấn đề tiếp theo, các tỉnh thành trong cả nước chủ động xây dựng kế hoạch cụ thể tuyển dụng đủ và chất lượng các vị trí việc làm đáp ứng yêu cầu mới về công tác xã hội và tham vấn học đường.

Mỗi một học sinh mang tâm lý riêng biệt thể hiện tính chủ thể, tính xã hội và tính lịch sử. Phương thức giao tiếp trong học đường giữa thầy cô với trò, giữa học sinh - học sinh luôn đảm bảo nguyên tắc tối thượng tôn trọng, đồng cảm và thấu hiểu. Và không còn gì ý nghĩa hơn khi giáo dục là hành trình nối dài của sự yêu thương, kiên nhẫn, tràn đầy niềm tin vào những điều tốt đẹp trong mỗi con người.

Nguyễn Hường