Giáo viên công tác 5 năm đầu chỉ có thu nhập bình quân 6 triệu đồng/tháng

Thực hiện ý kiến của chủ tọa tại phiên thảo luận ngày 27-10, kỳ họp thứ tư, Quốc hội khóa 15, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn vừa có báo cáo gửi Văn phòng Quốc hội, Văn phòng Chính phủ về một số thông tin Đại biểu Quốc hội quan tâm thuộc lĩnh vực giáo dục.

Hơn 16.000 giáo việc nghỉ việc, chuyển việc

Bộ GD&ĐT cho biết, theo thống kê về tình trạng giáo viên (GV) nghỉ việc, chuyển việc, năm học 2021-2022 có 16.265 người.

Trong đó, có 10.407 GV công lập, 5.858 GV ngoài công lập. Cụ thể, 6.391 GV cấp mầm non, 4.493 GV cấp tiểu học, 3.425 GV cấp THCS và 1.956 GV cấp THPT.

Theo ông Sơn, GV nghỉ việc, chuyển việc ra khỏi ngành chủ yếu tập trung ở các vùng có điều kiện kinh tế - xã hội phát triển như: TP Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương. Ở những vùng này, GV có nhiều sự lựa chọn để chuyển đổi nghề nghiệp với mức thu nhập cao hơn (chuyển sang làm việc ở các trường tư thục hoặc các lĩnh vực khác có thu nhập cao hơn).

Một số ít địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn như Gia Lai, Sơn La…, số GV nghỉ việc cũng nhiều hơn các địa phương khác.

Đối với giáo dục mầm non ngoài công lập, do ảnh hưởng dịch COVID-19 trong hơn 2 năm qua, một số cơ sở phải đóng cửa, dẫn đến GV phải tìm kiếm việc làm khác. Một số GV không phải người địa phương cũng trở về quê cùng gia đình tránh dịch và không trở lại. Đây là hai nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng nghỉ việc của GV mầm non ngoài công lập trong 2 năm qua.

Đối với cơ sở giáo dục công lập, tình trạng nghỉ việc của GV do một số nguyên nhân chủ yếu sau:

Chế độ, chính sách về tiền lương còn nhiều bất cập, lương GV chưa đủ để trang trải cuộc sống. Hiện nay, GV công tác trong 5 năm đầu có thu nhập bình quân từ lương và phụ cấp khoảng 6 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, chi phí thiết yếu cho cuộc sống (ăn, ở, nuôi con, chăm sóc sức khỏe…) khá cao.

Điều này khiến một số GV phải chuyển sang làm các công việc khác có thu nhập cao hơn. Mặt khác, sự phát triển của các thành phần kinh tế trong thời kỳ đổi mới đã tạo ra nhiều cơ hội lựa chọn việc làm khác cho đội ngũ giáo viên.

Một số cơ sở giáo dục chậm đổi mới trong quản lý, áp lực công việc đối với GV còn lớn. Mặc dù trong những năm qua, ngành giáo dục đã quyết liệt trong việc đổi mới cơ chế quản lý nhưng sự thay đổi trong một số nhà trường còn chậm, chưa đáp ứng yêu cầu của ngành.

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn. Ảnh: CTV

Bên cạnh đó, sự phân công nhiệm vụ chưa hợp lý, thiếu khoa học, tổ chức quản lý thiếu dân chủ, nặng về áp đặt, mệnh lệnh từ trên xuống dưới cũng làm ảnh hưởng đến tinh thần làm việc, hạn chế sự sáng tạo của GV.

Cơ sở vật chất các trường công lập chưa đáp ứng được nhu cầu hoạt động nghề nghiệp của GV. Ngoài các trường học được sửa chữa, xây mới theo quy mô chuẩn quốc gia, hiện còn nhiều trường công lập thiếu thốn về cơ sở vật chất và thiết bị dạy học, không bảo đảm tiêu chuẩn dẫn đến điều kiện làm việc của GV gặp nhiều khó khăn. Trong khi đó, các trường tư thục, trường quốc tế hoặc doanh nghiệp có cơ sở vật chất và điều kiện tốt hơn.

Tác động của nền kinh tế thị trường và nhu cầu của GV tăng. GV có năng lực tốt sẽ có xu hướng tìm đến những nơi có điều kiện tốt hơn để tìm cơ hội thăng tiến cho bản thân. Một số GV chấp nhận bỏ nghề, đi học lại để tìm kiếm cơ hội việc làm khác.

Đề nghị cho phép xây dựng Luật Nhà giáo

Để khắc phục tình trạng GV nghỉ việc, chuyển nghề, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT đề nghị một trong những giải pháp là Quốc hội cho phép xây dựng Luật Nhà giáo. Khi đó, Luật Nhà giáo sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật liên quan đến tiêu chuẩn, tuyển dụng, quản lý, đãi ngộ, tôn vinh… phù hợp với vai trò, vị trí quan trọng, đặc thù lao động nghề nghiệp của nhà giáo. Từ đó, tạo động lực để nhà giáo gắn bó, tâm huyết với sự nghiệp giáo dục.

Ông Sơn đề nghị Nhà nước quan tâm tới chính sách tiền lương và các chế độ ưu đãi khác của viên chức giáo dục để tiền lương và thu nhập của họ đáp ứng được nhu cầu của cuộc sống. Đối với GV mới vào nghề, GV hợp đồng cần có chính sách hỗ trợ để đảm bảo thu nhập không thấp hơn lương tối thiểu vùng. Họ phải được hưởng phụ cấp ưu đãi, các khoản hỗ trợ học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng dạy học…

Ngoài chính sách chung của Nhà nước, các địa phương căn cứ điều kiện kinh tế - xã hội, có các chính sách hỗ trợ khác về thu nhập, điều kiện làm việc, nhà công vụ, đi lại… cho GV.

Các cơ sở giáo dục quan tâm xây dựng môi trường văn hóa trong trường học, phát huy dân chủ, tạo không khí đoàn kết, chia sẻ trong tập thể sư phạm. Xây dựng các mối quan hệ hài hòa giữa cán bộ quản lý và GV, giữa GV với nhau, giữa GV với cha mẹ học sinh và cộng đồng xã hội. Nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho giáo viên trong điều kiện cho phép và phù hợp với quy định.

PHI HÙNG