Gìn giữ và trao truyền giá trị văn hóa của người Jrai

Nghệ nhân Ak (bìa trái) truyền dạy cồng chiêng cho thanh-thiếu niên trong làng. Ảnh: Q.T

Dù đã 78 tuổi nhưng mỗi dịp cuối tuần, nghệ nhân Ak (làng Chuet 2) đều miệt mài truyền dạy cồng chiêng cho thanh-thiếu niên trong làng. Nghệ nhân Ak chia sẻ: “Trước đây, tất cả trai gái trong làng đều biết đánh cồng chiêng, xoang. Mỗi khi làng có lễ hội gì thì rất đông dân làng tham gia.

Theo nhịp sống hiện đại, lũ trẻ trong làng cũng quên mất cách đánh cồng chiêng. Được sự quan tâm của lãnh đạo phường, mình đã tập hợp con cháu trong làng lại để truyền dạy cồng chiêng, từ đó góp phần giữ gìn và phát huy nét đẹp của cồng chiêng Tây Nguyên”.

Chính sự nhiệt huyết của nghệ nhân Ak cùng sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, đến nay, phường Thắng Lợi đã thành lập được 4 đội cồng chiêng ở mọi lứa tuổi (chưa kể đội cồng chiêng của Trường Tiểu học Anh Hùng Núp) và 1 câu lạc bộ (CLB) múa xoang. Nhờ được truyền dạy bài bản, các đội cồng chiêng của phường, kể cả đội cồng chiêng “nhí” đều trình diễn khá thành thục và tham gia diễn tấu ở nhiều nơi trong và ngoài tỉnh, thậm chí xuất ngoại.

Tham gia tập luyện cồng chiêng từ năm 9 tuổi, đến nay, em Hi (17 tuổi, làng Chuet 1) đã thuần thục các bài chiêng truyền thống của dân tộc mình như: mừng chiến thắng, lúa mới, nhà rông mới, cúng giọt nước…

“Cồng chiêng và xoang là nét văn hóa đặc trưng của người Jrai. Vì vậy, em và các bạn trong làng luôn chăm chỉ tham gia tập luyện để lưu giữ nét văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc mình. Trong những lần đi biểu diễn, em thấy mọi người rất thích nghe tiếng chiêng, xem điệu xoang của dân tộc mình nên chúng em sẽ cố gắng tập luyện; đồng thời chỉ bảo các em nhỏ trong làng cùng nhau tập luyện để tiếng cồng chiêng của dân tộc mình vang xa”-Hi tâm sự.

Bên cạnh cồng chiêng, dệt thổ cẩm là nghề thủ công truyền thống và luôn gắn liền với cuộc sống, sinh hoạt của bà con Jrai trên địa bàn phường. Với tình yêu, tâm huyết và muốn lưu truyền nghề dệt thổ cẩm, thời gian qua, nhiều nghệ nhân của phường nỗ lực gìn giữ, duy trì và truyền dạy cho các chị em trong làng.

Để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa, góp phần tích cực vào phát triển kinh tế-xã hội của địa phương, phường đã tập hợp các nghệ nhân và hội viên phụ nữ trong các làng thành lập CLB Dệt thổ cẩm với 25 thành viên. Đồng thời, hỗ trợ đưa các sản phẩm dệt của CLB tham gia trưng bày, giới thiệu tại các hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh nhằm tìm đầu ra cho sản phẩm.

Bà H’Bloih có thêm thu nhập từ nghề dệt thổ cẩm truyền thống. Ảnh: Q.T

Chính nghề dệt thổ cẩm đã mang lại nguồn thu nhập chính cho gia đình bà H’Bloih (làng Chuet 2) trong những năm qua. Bà H’Bloih chia sẻ: “Trước đây, mình chủ yếu dệt trang phục để phục vụ cho các thành viên trong gia đình hoặc tranh thủ thời gian rảnh thì làm thêm nếu người dân trong làng đặt mua nhưng rất ít.

Từ khi tham gia CLB, được phường hỗ trợ quảng bá sản phẩm, mình nhận được nhiều đơn đặt hàng hơn; trung bình mỗi tháng bán được 2-3 bộ, có thêm thu nhập ổn định cuộc sống. Ngoài ra, mình cũng tham gia cùng với chị em trong CLB truyền dạy nghề cho các chị em, con cháu trong làng để giữ gìn nghề dệt truyền thống của dân tộc”.

Trao đổi với P.V, ông Nguyễn Văn Tùng-Chủ tịch UBND phường Thắng Lợi-thông tin: Trên địa bàn phường có 3 làng đồng bào dân tộc thiểu số, chiếm khoảng 15% dân số. Với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, các giá trị văn hóa truyền thống được giữ gìn và phát huy.

Thời gian tới, phường sẽ tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân giữ gìn, trao truyền các giá trị văn hóa của dân tộc mình cho các thế hệ trẻ gắn với phát triển du lịch. Đồng thời, tạo điều kiện, hỗ trợ kinh phí để các đội cồng chiêng tham gia các sự kiện, lễ hội văn hóa của địa phương; đẩy mạnh quảng bá, xúc tiến tiêu thụ các sản phẩm dệt thổ cẩm, đan lát, nhạc cụ truyền thống, đồ lưu niệm… do các nghệ nhân trên địa bàn làm ra, góp phần tạo việc làm, cải thiện thu nhập cho bà con.

QUANG TẤN