Giới trẻ lan tỏa văn hóa dân tộc bằng ngôn ngữ thời đại

Phương Mỹ Chi trở thành nhân tố tỏa sáng trong việc quảng bá văn hóa Việt ra quốc tế. Ảnh: FBNV

Từ âm nhạc dân gian đến sân khấu quốc tế

Trong làn sóng hội nhập toàn cầu, bản sắc văn hóa dân tộc càng trở nên quý giá như sợi dây kết nối quá khứ với hiện tại, truyền thống với hiện đại. Giữ gìn và lan tỏa những giá trị ấy không chỉ là trách nhiệm của cơ quan văn hóa, mà đang ngày càng trở thành sự lựa chọn chủ động của người trẻ Việt. Từ dự thảo Đề án “Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024 - 2029” do Trung ương Hội Liên hiệp Thanh niên (LHTN) Việt Nam triển khai lấy ý kiến đến những câu chuyện lan tỏa đầy cảm hứng từ thực tiễn, người trẻ Việt đang dần khẳng định vai trò là những "sứ giả văn hóa" năng động và sáng tạo.

Tiêu biểu cho làn sóng nghệ sĩ trẻ theo đuổi dòng nhạc dân gian đương đại, ca sĩ Phương Mỹ Chi đã ghi dấu ấn mạnh mẽ tại cuộc thi âm nhạc quốc tế Sing! Asia (Giọng hát mới châu Á). Tại trạm Singapore phát sóng tối 13/6, màn trình diễn bản mashup Lý Bắc Bộ của cô đã gây tiếng vang lớn nhờ sự kết hợp khéo léo giữa dân ca truyền thống và âm nhạc hiện đại.

Sự hòa quyện giữa các làn điệu như “Bà còng đi chợ trời mưa”, “Lý cây đa”, “Bà rằng bà rí”… với thể loại folktronica, pop, house được phối khí hiện đại của nhóm DTAP đã tạo nên một màu sắc âm nhạc mới mẻ, hấp dẫn không chỉ với khán giả trong nước mà còn thu hút sự chú ý của giám khảo quốc tế.

Phần trình diễn còn mang đậm dấu ấn văn hóa khi lồng ghép múa trống cơm, yếu tố quan họ Bắc Ninh và thậm chí lấy cảm hứng từ văn học Việt qua Vợ nhặt của nhà văn Kim Lân.

Trước đó, tại Vịnh Hạ Long, Phương Mỹ Chi hai lần giành danh hiệu "Vua trạm" với các tiết mục “Buôn trăng” và “Rock hạt gạo”. Điều ấn tượng khi Phương Mỹ Chi lồng ghép tiết mục múa võ Vovinam - môn võ cổ truyền được công nhận Di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia, thể hiện hào khí Việt Nam kết hợp với âm nhạc dân tộc, tạo nên màu sắc mới mẻ trong dòng nhạc dân gian đương đại.

Dù đối thủ mạnh hơn tại vòng đối đầu, Phương Mỹ Chi vẫn khẳng định được bản lĩnh và phong cách riêng, đó là lấy văn hóa dân tộc làm chất liệu chủ đạo để tạo nên giá trị khác biệt. Không đơn thuần là biểu diễn, cô đang “kể câu chuyện văn hóa Việt” trên sân khấu quốc tế, khiến khán giả toàn châu Á không chỉ nghe mà còn hiểu, cảm nhận và yêu thích.

Nhiều khán giả nhận xét: “Phương Mỹ Chi không phải đi thi mà quảng bá văn hóa Việt Nam”. Tại cuộc thi, đại diện quản lý của Phương Mỹ Chi cho biết: “Mục tiêu lớn nhất của Phương Mỹ Chi không chỉ là thi đấu, quan trọng là quảng bá văn hóa Việt Nam tới bạn bè quốc tế”.

Không chỉ dừng lại ở việc trình diễn âm nhạc truyền thống, Phương Mỹ Chi và DTAP còn mang đến thông điệp rõ ràng về bản sắc, sự đa dạng và tinh thần đổi mới trong đời sống âm nhạc vùng miền Việt Nam, một bản sắc đang được kể lại bằng chính nhịp đập của thời đại.

Đầu năm 2025, ca sĩ Hòa Minzy thể hiện tinh thần của một lớp nghệ sĩ “kể chuyện văn hóa bằng âm nhạc” qua sản phẩm âm nhạc “Bắc Bling”. Không chỉ là một bản hit, “Bắc Bling” còn thể hiện quan điểm âm nhạc của Hòa Minzy, một nghệ sĩ trẻ dám thử nghiệm, dám thay đổi để đưa âm nhạc Việt vươn ra thế giới mà không làm mất bản sắc văn hóa dân tộc.

Hòa Minzy tạo cơn sốt với ca khúc "Bắc Bling" trên nền tảng âm nhạc trong nước và quốc tế. Ảnh: FBNV

Đó chính là hướng đi mà Đề án “Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam” đang hướng đến: Khơi dậy tinh thần sáng tạo trong giới trẻ, biến văn hóa truyền thống thành xu hướng mới, chạm đến cả trái tim người Việt và bạn bè quốc tế.

Dấu ấn của Phương Mỹ Chi và Hòa Minzy không thể nhắc đến vai trò của nhóm DTAP, nhóm producer trẻ gồm ba thành viên: Quốc Huy, Tùng Cedrus và Thịnh Kainz, những người đứng sau hàng loạt sản phẩm âm nhạc mang đậm màu sắc văn hóa Việt.

Điểm nổi bật trong các sáng tác, bản phối của DTAP chính là khả năng “biến văn hóa thành xu hướng”: lồng ghép ca dao, tục ngữ, làn điệu dân ca, nhạc cụ truyền thống vào âm nhạc điện tử, pop, world music... mà vẫn hấp dẫn với khán giả trẻ, đưa âm nhạc truyền thống trở thành xu hướng toàn cầu khi được kể bằng tư duy mới.

Không chỉ âm nhạc, văn hóa Việt còn được lan tỏa bởi nhiều nghệ sĩ như: Ngô Thanh Vân với phim “Hai Phượng” đưa hình ảnh người phụ nữ Việt và võ thuật truyền thống lên Netflix toàn cầu; Hoàng Thùy Linh với loạt ca khúc như “Kẻ cắp gặp bà già”, “See tình” kết hợp dân gian và pop hiện đại; Thảo Nhi Lê mang họa tiết trống đồng, áo dài Việt vào các thiết kế thời trang trình diễn tại Miss Universe; Suboi - rapper Việt đầu tiên biểu diễn tại Coachella, đưa tiếng Việt và tinh thần văn hóa vào dòng nhạc hip-hop toàn cầu.

Từ sân khấu ca nhạc, điện ảnh, đến thời trang và mạng xã hội, ngày càng nhiều gương mặt nghệ sĩ trẻ đang trở thành những “người kể chuyện văn hóa” sống động, mang tinh thần Việt ra thế giới bằng ngôn ngữ nghệ thuật sáng tạo. Họ không chỉ truyền cảm hứng cho cộng đồng, còn là minh chứng rõ nét cho tinh thần mà Đề án “Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024 - 2029” hướng đến: Văn hóa không chỉ được bảo tồn, mà còn được sống dậy, lan tỏa và hội nhập qua chính hành động và tiếng nói của người trẻ.

Hình ảnh Phương Mỹ Chi chuẩn bị món quà nón lá Việt đến cuộc thi âm nhạc quốc tế Sing! Asia (Giọng hát mới châu Á) tạo ấn tượng tốt. Ảnh: FBNV

Văn hóa cần được “kể” bằng trái tim

Hoa hậu Lương Thùy Linh từng đại diện Việt Nam tại cuộc thi Hoa hậu Thế giới (Miss World) chia sẻ đầy tâm huyết. Với góc nhìn từ một người trẻ từng bước ra thế giới, cô cho rằng: “Một đất nước có thể nhỏ về diện tích, nhưng nếu có văn hóa đặc sắc, có người trẻ biết kể chuyện văn hóa, thì sẽ không bao giờ bị “nhỏ bé” trong con mắt bạn bè năm châu”.

Đề án “Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam giai đoạn 2024 – 2029 sẽ không thể thành công nếu thiếu đi sự kết nối với thanh niên, đối tượng vừa là người thụ hưởng, vừa là tác nhân truyền tải.

Theo Lương Thùy Linh, để văn hóa thật sự "chạm" đến người trẻ, cần có sự đổi mới trong cách truyền đạt: từ hình ảnh, ngôn ngữ, đến cách kể chuyện phải gần gũi, bắt kịp xu hướng. Cô đề xuất những hành động thiết thực như chiến dịch “Một video - Một di sản”, khuyến khích giới trẻ làm video ngắn giới thiệu văn hóa quê hương; hay “Check-in văn hóa” - tận dụng mạng xã hội để lan tỏa vẻ đẹp các di tích, lễ hội, làng nghề.

Có thể thấy, Đề án “Thanh niên tham gia bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam” giai đoạn 2024 - 2029 không chỉ là một văn bản hành chính. Đằng sau nó là kỳ vọng về một thế hệ thanh niên hiểu gốc rễ, yêu bản sắc và biết cách làm cho văn hóa Việt trở nên sống động, lan tỏa trong đời sống hiện đại.

Những người trẻ như Phương Mỹ Chi, Lương Thùy Linh, Hòa Minzy,…không chỉ nhắc đến văn hóa, họ đang thực sự làm “sống lại” văn hóa dân tộc và truyền cảm hứng cho cộng đồng. Đó là lúc văn hóa không còn nằm yên trong bảo tàng, sách vở, trở thành nhịp đập của đời sống, bước đi cùng thời đại, thông qua giọng hát, hình ảnh, câu chuyện và chính hành động của giới trẻ.

Văn hóa sẽ không bao giờ cũ, nếu người trẻ biết cách “kể lại” bằng chính ngôn ngữ của thời đại. Khi những câu chuyện được kể bằng trái tim, bằng niềm tự hào sâu sắc thì văn hóa dân tộc Việt Nam sẽ không chỉ được giữ gìn sẽ còn vươn ra thế giới bằng chính bản sắc riêng biệt và tinh thần tự tôn sâu sắc của dân tộc.

Mộc Miên