Giữ gìn nét văn hóa đặc sắc trong lễ cưới của đồng bào Pa Cô

Chú rể dẫn cô dâu vào nhà trai theo nghi thức truyền thống của đồng bào Pa Cô

Các địa phương các xã A Lưới 1, xã A Lưới 2, xã A Lưới 3… có nhiều đồng bào dân tộc Pa Cô sinh sống và lưu giữ những giá trị văn hóa quý báu. Du khách khi đến với vùng cao A Lưới sẽ có duyên chứng kiến lễ cưới truyền thống của đồng bào Pa Cô.

Đám cưới của người Pa Cô chứa đựng những giá trị văn hóa truyền thống, góp phần làm phong phú dòng chảy văn hóa trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam.

Nghệ nhân ưu tú Hồ Thị Tư, người có nhiều năm nghiên cứu, sưu tầm về văn hóa của đồng bào Pa Cô, cho biết: hiện nay, theo xu hướng hiện đại, không ít gia đình đã lượt bỏ những nghi thức tốt đẹp cần lưu lại trong đám cưới truyền thống của người Pa Cô.

Đoàn nhà gái đưa dâu đến nhà trai

Việc tái hiện các lễ nghi trong đám cưới truyền thống nhằm tuyên truyền để bà con Pa Cô lưu lại những nét tinh hoa văn hóa của dân tộc mình; đồng thời cũng quảng bá, giới thiệu đến cộng đồng du khách về những đặc sắc văn hóa của đồng bào vùng cao.

Lễ cưới của người Pa Cô mang giá trị tinh hoa, nhân cách, giá trị nhân văn, dấu ấn sâu sắc của cuộc đời con người. Sự kiện này đánh dấu sự trưởng thành của con trai, con gái Pa Cô bước ra khỏi vòng tay cha mẹ để lựa chọn bạn đời cùng vun đắp tổ ấm riêng mình, yêu thương gắn bó bên nhau đến đầu bạc răng long.

Lễ cưới được tổ chức ở nhà trai (lễ Pôôc đooq) và lễ cưới tại nhà gái (Pa liah, a leq kâr mai), với niềm vui của hai bên gia đình và sự chúc phúc của bà con, hàng xóm của cả hai bên. Khi có đám cưới, trước nhà gái sẽ treo 2 tấm Dèng để báo hiệu chuyện hỷ sự.

Mẹ chồng đón con dâu và đeo chuỗi cườm truyền thống - đánh dấu đã nhận con dâu hiền

Các bậc cao niên ở thôn A Nôr, xã A Lưới 1, cho biết: Bắt đầu các lễ cưới, nhà gái sẽ tổ chức các nghi lễ để báo cáo tổ tiên, tiễn con gái đi lấy chồng. Anh em họ hàng, bà con lối xóm cũng đến chung vui cùng nhà gái trong ngày quan trọng này. Xong các thủ tục, cô gái sẽ được người thân choàng lên người một tấm vải Dèng gọi là Pâr-lang để tránh những điều không may mắn trên đường đi về nhà chồng.

Đoàn đưa cô dâu về nhà chồng sẽ mang theo các lễ vật như: vải Dèng, gà luộc, xôi, bánh A quát, cá suối… Trước cổng nhà chồng, mẹ chồng sẽ chờ đón con dâu, tự tay cởi tấm Dèng và đeo vào cho con dâu một chuỗi cườm với ý nghĩa đón nhận con dâu hiền.

Nhà trai chuẩn bị các lễ vật và đón tiếp nhà gái, thực hiện lễ nhận thông gia (Pâr xool) kết nối 2 gia đình, cùng chung sống hòa thuận, hạnh phúc, giúp nhau vượt qua khó khăn. Thực hiện lễ báo cáo tổ tiên về sự nối kết giữa hai vợ chồng, cầu mong đôi trẻ sống hạnh phúc đến đầu bạc răng long.

Đại diện nhà trai và nhà gái thực hiện nghi lễ nhận thông gia

Sau buổi tiệc, nhà trai sẽ thực hiện lễ tiễn khách, trao lễ vật cho nhà gái để tạ ơn công sinh thành, dưỡng dục của cha mẹ cô dâu; để gửi gắm sự chăm sóc, thăm nom, dạy bảo của anh chị cả; để tạ ơn người chủ họ đã đỡ đần cả vật chất và tinh thần cho nhà thông gia trong việc cưới hỏi. Cả hai gia đình sẽ thống nhất thời gian để tổ chức lễ cưới ở nhà gái.

Người Pa Cô ngày nay đã không còn tục thách cưới, những hủ tục không còn phù hợp đã được lượt bỏ, lễ vật của nhà trai trao gửi cho nhà gái chủ yếu là gửi gắm tình cảm, dặn lòng nhau bằng điệu Câr-lơi thắm thiết nghĩa tình.

Đám cưới truyền thống của đồng bào Pa Cô thường được được tái hiện ở làng du lịch sinh thái cộng đồng A Nôr, vừa bảo tồn bản sắc truyền thống vừa quảng bá, giới thiệu đến du khách những đặc trưng văn hóa của đồng bào vùng cao, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch.

SƠN THÙY