Giữ nét đẹp văn hóa truyền thống dưới chân núi Lang Biang

Bà Rơ Ông K’Ương bên khung dệt thổ cẩm truyền thống của dân tộc K’ho

Giữ nghề dệt thổ cẩm

Ở tổ dân phố Đăng Gia Dết B, phường Lang Biang - Đà Lạt (Lâm Đồng) gần như trong ngôi nhà nào cũng có khung dệt. Trong số hơn 60 hội viên phụ nữ ở đây, có đến 50 người biết dệt thổ cẩm. Người già chỉ cho người trẻ, mẹ dạy cho con, chị truyền nghề cho em... Cứ thế, tiếng khung cửi nối dài qua nhiều thế hệ, dệt nên những tấm vải ngày càng đẹp mắt với nhiều hoa văn, họa tiết sáng tạo.

Bà Rơ Ông K’Ương (SN 1973) đã gắn bó với khung dệt từ thuở nhỏ. Khi mới 13, 14 tuổi, bà đã có thể tự tay hoàn thiện nên những tấm thổ cẩm của riêng mình.“Tôi học dệt từ mẹ. Mẹ làm rồi chỉ cho mình làm theo. Lúc đầu thì vụng về, nhưng làm hoài rồi quen tay, dệt đẹp lúc nào không hay”, bà kể, tay vẫn thoăn thoắt đưa thoi, đôi mắt ánh lên niềm tự hào. Với bà K’Ương, thổ cẩm đã trở thành một phần không thể thiếu trong mỗi nếp nhà của người K’ho. Bây giờ thì 2 cô con gái của bà đều biết dệt thổ cẩm. Cả cô cháu gái mới 12 tuổi cũng đã biết được những thao tác cơ bản bên khung dệt. “Giờ nhiều trường học ở địa phương khuyến khích học sinh mặc trang phục truyền thống vào những dịp đặc biệt. Nhìn các cháu nhỏ mặc váy thổ cẩm đến trường, chị em chúng tôi vui lắm”, bà K’Ương mỉm cười.

Thế nhưng, niềm vui ấy của bà vẫn xen lẫn nỗi lo, bởi: “Chị em mình vẫn dệt để mặc, để tặng thôi, chứ ít người mua. Nếu có đầu ra ổn định, chắc chắn sẽ có nhiều người làm hơn, nghề cũng không lo bị mai một”, bà K’Ương chia sẻ. Tiếng khung cửi vẫn vang lên đều đặn, nhưng mong ước về một thị trường cho sản phẩm truyền thống vẫn là điều khiến những người phụ nữ K’ho tâm huyết với văn hóa của dân tộc như bà K’Ương trăn trở từng ngày.

Bảo tồn văn hóa truyền thống trong nhịp sống hiện đại

Phường Lang Biang - Đà Lạt hiện tại có hơn 3.300 hội viên phụ nữ, trong đó hơn 47% là người dân tộc K’ho. Nhận thức rõ vai trò của phụ nữ trong việc gìn giữ bản sắc dân tộc, Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Lang Biang - Đà Lạt đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực, trong đó xác định rõ: Mỗi hội viên không chỉ là người “giữ lửa” trong gia đình, mà còn là “sứ giả” lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống trong cộng đồng.

Những năm qua, những người bà, người mẹ nơi đây không chỉ dệt thổ cẩm, mà còn giữ gìn nhiều nghề truyền thống khác như làm rượu cần, đan chiếu, đan pờ lơ bằng cây cói. Nhiều người còn vận động chồng, con trai học nghề đan gùi, nong, nia - những vật dụng quen thuộc trong đời sống của đồng bào Lạch, Cill. Không ít phụ nữ tham gia đội cồng chiêng, vừa luyện tập, vừa biểu diễn phục vụ du khách tại các khu, điểm du lịch. Qua đó, góp phần làm phong phú đời sống tinh thần và quảng bá nét văn hóa đặc trưng của địa phương.

Bà Nguyễn Thị Hạnh - Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Lang Biang - Đà Lạt, cho biết: “Để phụ nữ có thể tiếp tục gìn giữ văn hóa truyền thống, điều quan trọng nhất vẫn là tạo đầu ra cho sản phẩm. Hiện nay, đa phần chị em vẫn làm để phục vụ gia đình. Nếu có thị trường ổn định, chắc chắn sẽ có nhiều người học và gắn bó hơn với nghề”. Hội Liên hiệp Phụ nữ phường Lang Biang - Đà Lạt xác định, việc phát triển nghề truyền thống gắn với du lịch được xem là hướng đi bền vững - vừa giữ gìn bản sắc, vừa giúp phụ nữ có thêm sinh kế. Cùng với việc hỗ trợ đầu ra, hội sẽ đẩy mạnh các chương trình khởi nghiệp cho phụ nữ, phát triển mô hình kinh tế hộ gia đình gắn với du lịch cộng đồng, du lịch trải nghiệm xanh. Hội cũng kết nối nguồn vốn, hỗ trợ kỹ thuật, khuyến khích ứng dụng công nghệ vào sản xuất và giới thiệu sản phẩm, với mong muốn từ chân núi Lang Biang, những sản phẩm đặc trưng của người K’ho sẽ được kết nối và vươn xa.

Việt Quỳnh .