Hà Nội nâng giá trị cây chè

Đường ra thế giới còn xa

Xã Ba Trại (huyện Ba Vì) là vùng trồng chè nổi tiếng của Hà Nội. Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp, cây chè phát triển trên các vùng đồi Ba Trại được đánh giá cao về chất lượng với hương thơm tự nhiên, vị đậm đà khác biệt.

Nông dân xã Ba Trại, huyện Ba Vì thu hái búp chè. Ảnh: Ngô Thu

Phó Chủ tịch UBND xã Ba Trại Nguyễn Tạ Tấn cho biết, với hơn 470ha trồng chè, Ba Trại là xã có diện tích trồng chè lớn nhất thành phố. 9/10 thôn của Ba Trại đã được thành phố Hà Nội công nhận là làng nghề chế biến chè búp khô truyền thống. Năng suất bình quân chè Ba Trại đạt 8,5 tấn/ha, tổng sản lượng chè toàn xã đạt hơn 5.000 tấn/năm.

Năm 2021, sản phẩm “Chè sạch Ba Trại” được công nhận đạt chuẩn OCOP (Chương trình mỗi xã một sản phẩm) 3 sao. Hiện trên thị trường, “Chè búp khô Ba Trại” đang được bán với mức giá từ 300.000 - 500.000 đồng/kg; hạch toán thu nhập trung bình đạt 300 triệu đồng/ha/năm; được phân phối đến nhiều tỉnh, thành phố trên cả nước.

Nhiều lợi thế là vậy, song do việc ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, nhất là khâu sơ chế, chế biến còn ở mức hạn chế nên chè Ba Trại chưa thể đáp ứng các tiêu chí để xuất khẩu. Đây cũng là tình trạng chung của nhiều vùng trồng chè trên địa bàn Thủ đô.

Giám đốc Trung tâm Phát triển nông nghiệp Hà Nội Hoàng Thị Hòa cho biết, dù tổng diện tích lớn, song quy mô sản xuất chè ở các địa phương nhỏ lẻ, bình quân khoảng 0,1 - 0,2ha/hộ, khó khăn trong việc tiếp cận với các thiết bị kỹ thuật mới, hiện đại và chứng nhận sản phẩm an toàn. Đáng chú ý, việc đầu tư cơ sở hạ tầng cũng như ứng dụng công nghệ cao cho sản xuất chưa thu hút được doanh nghiệp tham gia.

Hiện nay, Hà Nội mới có 356ha/2.005ha chè ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất, chiếm khoảng 10,2% diện tích, trong đó có 30ha ứng dụng đồng bộ công nghệ cao; 186ha sử dụng giống mới giá trị và chất lượng cao; 90ha sử dụng phân bón sinh học, hữu cơ, thuốc thảo dược; 30ha ứng dụng công nghệ tưới tiết kiệm… Trên địa bàn thành phố mới có vùng chè Bắc Sơn (huyện Sóc Sơn), Long Phú (huyện Quốc Oai) xuất khẩu sang một số quốc gia và vùng lãnh thổ như: Nga, Đài Loan (Trung Quốc), Trung Đông…với số lượng khiêm tốn.

Tái canh cây chè, đẩy mạnh xuất khẩu

Đánh giá về tiềm năng cây chè của Hà Nội, Tổng Thư ký Hiệp hội Chè Việt Nam Hoàng Vĩnh Long cho rằng, Hà Nội hoàn toàn có thể phát triển sản phẩm chè xuất khẩu, chưa kể Hà Nội còn có sản phẩm chè sen không phải tỉnh, thành phố nào cũng có. Tổng sản lượng chè của Hà Nội hiện đạt hơn 20.000 tấn/năm, chiếm khoảng 16 -18% tổng sản lượng chè của cả nước.

Thành viên Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Bắc Sơn (huyện Sóc Sơn) thu hoạch búp chè tươi. Ảnh: Lâm Nguyễn.

Cây chè của Hà Nội được trồng chủ yếu tại các vùng đồi, núi là vùng có điều kiện về khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp cho cây chè phát triển. Nhiều vùng trồng chè của Thủ đô còn gắn với phát triển du lịch sinh thái, giúp tăng khả năng quảng bá cho sản phẩm chè Hà Nội. Tuy nhiên, để tiến vào thị trường thế giới, sản xuất chè Thủ đô cần một cuộc tái canh lớn.

Còn theo TS Nguyễn Thị Hồng Lam - Phó Giám đốc Trung tâm nghiên cứu phát triển chè (Viện Khoa học kỹ thuật nông lâm nghiệp miền núi phía Bắc), các địa phương sản xuất chè tại Hà Nội cần xác định rõ các nhóm giải pháp để nâng cao chất lượng, giá trị gia tăng của sản phẩm chè.

Cụ thể: tập trung nâng cao năng suất, chất lượng chè thông qua chuyển đổi các giống chè cũ sang các giống chè mới; đầu tư có trọng điểm vào công tác chế biến sâu, đặc biệt là các sản phẩm chè sau chế biến có chất lượng cao, mang lại giá trị kinh tế lớn; đa dạng hóa sản phẩm chè chế biến bằng công nghệ tiên tiến. Một yếu tố quan trọng nữa là không thể thiếu liên kết giữa doanh nghiệp chế biến chè với nông dân từ xây dựng vùng nguyên liệu đến bao tiêu sản phẩm nhằm đảm bảo sự ổn định, đủ nguyên liệu chè tươi cho chế biến, xuất khẩu.

Liên quan đến vấn đề này, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội Nguyễn Xuân Đại cho biết, thời gian tới, Hà Nội sẽ bảo tồn các vùng trồng chè truyền thống, có thế mạnh. Ngành nông nghiệp cũng sẽ phối hợp với các địa phương trồng chè rà soát, xây dựng kế hoạch tái canh cây chè và xây dựng 1 - 2 vùng chè nguyên liệu đạt tiêu chuẩn xuất khẩu. Hà Nội cũng sẽ kết nối với các doanh nghiệp để đưa công nghệ hiện đại vào khâu chế biến các sản phẩm chè, đẩy mạnh xuất khẩu.

Ngọc Ánh