Cứ đến mùng 8 tháng Giêng hàng năm, người dân làng Thị Cấm (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, thành phố Hà Nội) lại kéo lửa, thổi cơm thi truyền thống. Ban tổ chức thực hiện nghi lễ trước khi tổ chức hội thổi cơm.
Lễ hội năm nay thu hút số đông người dân địa phương cùng du khách thập phương về tham dự tạo bầu không khí đông vui, nhộn nhịp.
Đây là lễ hội văn hóa truyền thống được dân làng Thị Cấm để tưởng nhớ công ơn của tướng Phan Tây Nhạc - một vị tướng văn võ song toàn dưới thời vua Hùng thứ 18.
Đại diện các đội bốc thăm trước khi chính thức bước vào hội thi thổi cơm.
Theo quy định, những người được lựa chọn dự thi sẽ chia thành 4 đội với 4 trang phục màu sắc khác nhau để tham gia thi 4 phần: Chạy thi, kéo lửa, giã gạo, thổi cơm.
Trước lễ hội, các đội phải chuẩn bị sẵn các vật dụng như chày, cối, rơm, nồi... để trổ tài nấu cơm nhanh mà vẫn thơm dẻo.
Phần hấp dẫn nhất của thổi cơm thi chính là thi kéo lửa. Mỗi đội cử ra 4 nam thanh niên tham gia phần thi này.
Để kéo ra lửa, các đội lấy hai thanh giang kẹp vào bùi nhùi, dùng hai thanh tre ốp một mảnh trên và một mảnh dưới, giữ chắc hai đầu rồi hai người kéo co để cật giang cọ sát vào cật tre nhiều lần tạo ma sát. Khi thấy có khói bốc lên thì dừng lại và thổi cho lửa bùng lên, dùng mồi lửa này để thổi cơm.
Không khí lễ hội càng trở nên đông vui hơn khi lửa rơm bắt đầu cháy, các đội thi chính thức bước vào cuộc thi nấu cơm đầy vui nhộn.
Khuôn viên Đình làng Thị Cấm trong sáng 5/2/2025 trở nên đông đúc, nhộn nhịp, người dân địa phương và du khách nườm nượp đổ về xem hội thổi cơm thi.
Hội thi đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ, như giã gạo, kéo lửa, lấy nước, vo gạo, thổi cơm và ủ cho cơm chín đều.
Các đội thi bước vào công đoạn vo gạo, sau đó cho gạo vào liêu được chuẩn bị sẵn rồi đun.
Thời gian thi bắt đầu từ khi các đội phát được lửa thổi cơm đến khi kết thúc kéo dài trong 1 giờ. Thóc được dùng trong hội thi được dân làng Thị Cấm gieo trồng và tuyển lựa kỹ càng.
Sân đình thơm mùi khói cùng tiếng reo hò cổ vũ của dân làng.
Cận cảnh một liêu cơm đang được đun lửa rơm hồng rực.
Các đội thi đốt rơm lấy tro để vùi nồi cơm cho chín. Ngoài những đống tro để vùi nồi cơm các đội còn đốt thêm rất nhiều đống tro giả bên trong không có nồi cơm.
Sau một tuần hương, các thành viên của ban giám khảo sẽ đi tìm nồi cơm trong rất nhiều đống tro rơm. Việc này nhằm câu giờ ban giám khảo khi đi tìm cơm để nồi cơm của đội mình có nhiều thời gian ủ hơn.
Sau khi được BTC chấm thi, Tổ dân phố số 4 giành giải Nhất phần thi nấu cơm tại làng Thị Cấm.
Hội thổi cơm thi làng Thị Cấm (phường Xuân Phương, quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) được ghi danh vào danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Bài và ảnh: Trung Nguyễn