Hé lộ nguyên nhân khiến người Neanderthal tuyệt chủng

Người Neanderthal đã tuyệt chủng hơn 30.000 năm trước. Họ là một trong những người anh em họ đã tuyệt chủng của chúng ta. Mới đây, một nghiên cứu cho thấy sự không tương thích về mặt di truyền giữa người Neanderthal và người hiện đại có thể đã đẩy nhanh sự tuyệt chủng của họ. Ảnh: Getty Images.

Cụ thể, các nhà nghiên cứu phát hiện những phiên bản khác nhau của một gen liên quan đến chức năng của tế bào hồng cầu có thể là nguyên nhân khiến phụ nữ lai giữa người Neanderthal và người hiện đại (Homo sapiens) bị sảy thai. Ảnh: Tom Björklund.

Khi người Neanderthal và người hiện đại đầu tiên gặp nhau ở Âu Á khoảng 45.000 năm trước, "họ đã trao đổi gen và cũng có thể đã truyền lại những rủi ro sinh sản tiềm ẩn đã định hình số phận của cả hai dòng dõi". Thông tin này được Patrick Eppenberger, đồng trưởng nhóm Nghiên cứu bệnh học tiến hóa và xác ướp tại Viện Y học tiến hóa ở Zurich và các đồng nghiệp chia sẻ trong một nghiên cứu được công bố ngày 29/9. Ảnh: Neanderthal-Museum, Mettmann.

Nhóm nghiên cứu tập trung vào gen PIEZO1 - gen ảnh hưởng đến hồng cầu và được tìm thấy ở cả người hiện đại và người Neanderthal. Họ phát hiện ra rằng gen PIEZO1 khác biệt giữa người Neanderthal và người hiện đại. Ảnh: history.

Biến thể ở người Neanderthal, tương tự như biến thể được tìm thấy ở các loài vượn lớn khác, cho phép hemoglobin trong tế bào hồng cầu bám chặt hơn vào các phân tử oxy, trong khi biến thể ở người hiện đại cho phép oxy được vận chuyển hiệu quả hơn vào các mô xung quanh. Ảnh: GREGOIRE CIRADE / SCIENCE PHOTO LIBRARY.

Các nhà nghiên cứu cho rằng, người Neanderthal có thể đã duy trì biến thể ban đầu vì nó có lợi cho việc sống sót trong điều kiện giá lạnh khắc nghiệt và thời kỳ đói kém. Ảnh: Nikola Solic.

Tuy nhiên, khi phụ nữ mang thai có lượng oxy liên kết với hemoglobin cao bất thường, điều đó có nghĩa là lượng oxy thấp được truyền sang thai nhi qua nhau thai. Điều này có thể gây ra tình trạng thiếu oxy, hạn chế sự phát triển của thai nhi hoặc sảy thai. Ảnh: Yuliya S., Wikimedia Commons.

Do cách di truyền các biến thể gen PIEZO1, sự không tương thích chỉ phát sinh khi một người mẹ lai giữa người Neanderthal và người cha là Homo sapiens hoặc với một người cha lai giữa người Neanderthal và người hiện đại. Ảnh: Bjanka Kadic via Alamy Stock Photo.

"Nhiều con cháu của họ sẽ không sống sót", nhóm nghiên cứu cho hay. Điều này đồng nghĩa với việc phụ nữ Neanderthal sẽ truyền lại ít ADN ty thể hơn, vốn được truyền từ mẹ sang con. Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng, trải qua nhiều thế hệ, việc giao phối giữa người Neanderthal và người Homo sapiens có thể đã làm giảm đáng kể khả năng sinh con của người Neanderthal lai. Ảnh: The Natural History Museum, London.

Theo các chuyên gia, sự không tương thích của gen PIEZO1 có thể đã đẩy nhanh sự diệt vong của người Neanderthal bằng cách dần dần làm giảm khả năng sinh sản. Ảnh: Gorodenkoff/Shutterstock.com.

Mời độc giả xem video: Đằng sau thành công của các nhà khoa học. Nguồn: VTV24.

Tâm Anh (theo LS)