Hoàn thiện chính sách dinh dưỡng học đường trong Luật Phòng bệnh

Các đại biểu Quốc hội tham dự Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV. Ảnh: Quochoi.vn

Luật hóa dinh dưỡng học đường, kiểm soát thực phẩm không lành mạnh

Phát biểu tại phiên họp, đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) cho rằng, sức khỏe con người chịu tác động của bốn nhóm yếu tố cơ bản: xã hội, môi trường, kinh tế và hành vi. Do đó, công tác phòng bệnh không chỉ dựa vào y học lâm sàng hay dịch tễ học, mà cần đi từ gốc rễ - bao gồm điều kiện sống, môi trường làm việc, chất lượng không khí, nước sạch, thực phẩm và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế.

Theo đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà, việc mở rộng phạm vi điều chỉnh tại Điều 1 của dự thảo là hết sức cần thiết, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho các chương trình nâng cao sức khỏe cộng đồng, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của từng bộ, ngành, chính quyền địa phương trong quản lý, kiểm soát các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe Nhân dân.

Đại biểu đề xuất chỉnh lý Điều 1 theo hướng bao quát hơn, bổ sung các nội dung về phòng, chống yếu tố nguy cơ từ môi trường, lối sống, hành vi và dinh dưỡng; nâng cao sức khỏe cộng đồng; ứng dụng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý sức khỏe toàn dân, thích ứng với biến đổi khí hậu và bảo đảm công bằng y tế.

Tại Điều 3 về chính sách của Nhà nước trong công tác phòng bệnh, đại biểu Trần Thị Nhị Hà cho rằng, dù pháp luật hiện hành đã có quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu bia, nhưng vẫn thiếu cơ chế kiểm soát toàn diện nhóm sản phẩm làm gia tăng bệnh không lây nhiễm như thực phẩm nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn nhanh hay sản phẩm siêu chế biến.

“Không thể chỉ ‘chữa cháy’ bằng điều trị, khi các yếu tố gây bệnh có thể phòng ngừa vẫn chưa được kiểm soát tốt. Luật Phòng bệnh cần mạnh mẽ hơn, đi trước một bước để bảo vệ sức khỏe Nhân dân” - đại biểu nhấn mạnh, đồng thời đề nghị thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, đảm bảo nguồn lực lâu dài cho y tế dự phòng.

Đại biểu Quốc hội Trần Thị Nhị Hà (Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) phát biểu tại phiên họp chiều 10/11. Ảnh: Quochoi.vn

Nữ đại biểu cũng kiến nghị bổ sung hai nội dung vào Điều 3: Thứ nhất, “Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh, đồng thời kiểm soát, hạn chế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe.” Thứ hai, “Nhà nước có chính sách tài chính bền vững cho hoạt động dự phòng, bao gồm ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, chính sách thuế và các nguồn xã hội hóa.”

Đặc biệt, đại biểu Trần Thị Nhị Hà đề nghị cần ban hành quy chuẩn quốc gia về tiêu chuẩn dinh dưỡng bữa ăn học đường, giao Bộ Y tế chủ trì phối hợp Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện.

Theo đó, các cơ sở giáo dục phải tổ chức bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, hạn chế thực phẩm không lành mạnh, đồng thời cấm bày bán, quảng cáo, khuyến mại các sản phẩm có hại cho sức khỏe trong và quanh khuôn viên trường học.

“Đã đến lúc Việt Nam cần luật hóa dinh dưỡng học đường, để trường học trở thành ‘pháo đài đầu tiên’ trong công tác phòng bệnh, nơi hình thành một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc” - đại biểu Trần Thị Nhị Hà nói.

Củng cố hệ thống y tế cơ sở và nâng cao dinh dưỡng theo vòng đời

Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) nhận định, Dự thảo Luật Phòng bệnh thể hiện đúng tinh thần “phòng bệnh hơn chữa bệnh”, song cần làm rõ mô hình tổ chức y tế dự phòng thống nhất từ Trung ương đến cơ sở.

Theo đại biểu, hiện cơ cấu tổ chức y tế cơ sở còn thiếu thống nhất, phối hợp chưa chặt chẽ giữa ngành y tế, chính quyền và cộng đồng. Do đó, cần quy định rõ vai trò, trách nhiệm của trạm y tế xã, phường khi thuộc quản lý của UBND cấp xã, đồng thời bảo đảm tính chuyên môn và kỷ luật ngành y tế theo hệ thống ngành dọc.

Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu (Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên) nhận định, Dự thảo Luật Phòng bệnh thể hiện đúng tinh thần “phòng bệnh hơn chữa bệnh”. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu Quốc hội Trần Khánh Thu cũng nhấn mạnh bài học năm 2022 về đấu thầu vaccine tiêm chủng khi chuyển trách nhiệm từ Trung ương về địa phương dẫn đến khoảng trống quản lý, cho thấy sự cần thiết của cơ chế điều phối rõ ràng, hiệu quả.

Đề cập vấn đề dinh dưỡng, đại biểu cho biết, dự thảo đã bổ sung ba điều liên quan đến dinh dưỡng cho trẻ em, người lao động và người cao tuổi, bảo đảm nguyên tắc “dinh dưỡng theo vòng đời”, song cần hoàn thiện thêm để người dân được tiếp cận công bằng với thực phẩm và chế độ dinh dưỡng phù hợp với từng vùng, miền, dân tộc.

Theo đại biểu Trần Khánh Thu, nội dung về dinh dưỡng người cao tuổi cần mở rộng phạm vi, vì phần lớn người cao tuổi đang sống tại gia đình hoặc trong các cơ sở y tế, không chỉ tại trung tâm chăm sóc.

Đại biểu Trần Khánh Thu cũng đề xuất bổ sung quy định các cơ sở y tế phải bảo đảm chế độ dinh dưỡng phù hợp với bệnh lý của người điều trị, nhằm phòng ngừa suy dinh dưỡng, hạn chế biến chứng và rút ngắn thời gian nằm viện. Theo thống kê, dinh dưỡng hợp lý có thể giúp giảm 20 - 30% biến chứng, rút ngắn 2 - 4 ngày điều trị và tiết kiệm 10 - 20% chi phí.

Ngoài ra, các ý kiến tại phiên thảo luận đều thống nhất rằng, Luật Phòng bệnh cần hướng đến xây dựng một hệ thống dự phòng chủ động, toàn diện, lấy sức khỏe cộng đồng làm trung tâm. Việc hoàn thiện thể chế về dinh dưỡng, đặc biệt là dinh dưỡng học đường và kiểm soát sản phẩm gây hại, sẽ góp phần tạo chuyển biến căn bản trong nhận thức xã hội, từng bước hình thành lối sống lành mạnh, nền tảng cho một thế hệ người Việt Nam khỏe mạnh, năng động và hạnh phúc.

Hồng Thái