Hồi sinh nghề đan lát của người dân tộc Cơ Tu nhờ du lịch cộng đồng

Nghệ nhân nghề đan lát người Cơ Tu ở thôn Dỗi (xã Thượng Lộ, huyện Phú Lộc, TP Huế) vừa khéo léo chẻ nan tre, vừa vui vẻ trò chuyện, hướng dẫn du khách trải nghiệm nghề truyền thống.

Nghề đan lát là nét văn hóa truyền thống lâu đời của đồng bào Cơ Tu ở thôn Dỗi (xã Thượng Lộ, huyện Phú Lộc, TP Huế). Từ những vật liệu quen thuộc như tre, nứa, lồ ô…, người Cơ Tu khéo léo tạo nên những vật dụng gắn bó với đời sống hàng ngày. Không chỉ là kế sinh nhai, nghề đan lát còn là cách người dân nơi đây gìn giữ bản sắc, truyền lửa nghề cho thế hệ mai sau.

“Tôi bắt đầu đan lát từ năm 20 tuổi. Giờ tuổi đã cao, tôi vẫn làm mỗi ngày. Một tháng làm giỏi lắm được 3-4 cái gùi, bán cũng chỉ được 2 triệu đồng. Khó nhất là khi không có tiền mua nguyên liệu. Nhưng mình thương cái nghề, nên cứ cố gắng giữ lấy”, ông Hồ Văn Trược (76 tuổi), nghệ nhân dân tộc Cơ Tu chia sẻ.

Ông Vương Văn Cừa (70 tuổi), nghệ nhân lâu năm ở thôn Dỗi, chia sẻ: “Nghề đan lát là hồn cốt của người Cơ Tu. Từ gùi đi rừng, đựng củi, rau, đến cả thuốc và rượu – tất cả đều làm nên từ đôi bàn tay. Trước đây, nghề gần như mai một, chỉ còn vài người già giữ lại. Nhưng nhờ các lớp học từ dự án phát triển, lớp trẻ giờ đã bắt đầu học nghề trở lại”.

Một góc trưng bày các sản phẩm đan lát truyền thống của người Cơ Tu, gồm giỏ, mẹt, rổ… Tất cả đều được làm thủ công từ tre, lồ ô, thể hiện sự khéo léo và tinh thần gắn bó với thiên nhiên của cộng đồng.

Giờ đây, nghề đan lát truyền thống của người Cơ Tu không chỉ tạo ra những vật dụng phục vụ đời sống hằng ngày, mà còn trở thành điểm nhấn trong tour du lịch cộng đồng tại thôn Dỗi, thu hút du khách đến tham quan, trải nghiệm và tìm hiểu nét văn hóa đặc sắc giữa đại ngàn Trường Sơn.

“Tôi rất bất ngờ khi được tận mắt chứng kiến và thử đan một chiếc gùi truyền thống. Mỗi đường đan là cả một câu chuyện. Đây không chỉ là trải nghiệm du lịch mà còn là bài học về sự kiên nhẫn và văn hóa”, chị Lương Thị Thanh Vân, du khách đến từ Hà Nội chia sẻ.

“Tôi đã mua một chiếc gùi nhỏ về làm kỷ niệm. Nó mộc mạc, gần gũi và mang đậm bản sắc – hoàn toàn khác biệt với những món đồ lưu niệm thông thường”, chị Nguyễn Giang (giữa), khách du lịch từ Hà Nội bày tỏ.

Các móc khóa thủ công làm từ tre nứa được đan lát tỉ mỉ – sản phẩm thủ công độc đáo của đồng bào Cơ Tu. Đây là những món quà lưu niệm nhỏ nhưng mang đậm nét văn hóa bản địa.

“Từ khi nghề đan lát được đưa vào các tour du lịch cộng đồng, đời sống của bà con đã cải thiện rõ rệt. Chúng tôi đang xây dựng các combo trải nghiệm kết hợp văn hóa, du lịch và thủ công truyền thống – để du khách không chỉ đến một lần, mà còn nhớ mãi và muốn quay lại,” bà A Lăng Thị Bé, Giám đốc Hợp tác xã Du lịch cộng đồng thôn Dỗi, chia sẻ. Những năm gần đây, UBND huyện Phú Lộc đã đẩy mạnh việc bảo tồn và phát triển nghề đan lát truyền thống, gắn với du lịch cộng đồng. Các lớp truyền dạy nghề được tổ chức nhằm thu hút thanh niên địa phương, góp phần khơi dậy niềm tự hào văn hóa. Sản phẩm đan lát thủ công của đồng bào Cơ Tu cũng được quảng bá thông qua các tour trải nghiệm và không gian văn hóa bản địa. Đây là hướng đi hiệu quả để gìn giữ bản sắc dân tộc, đồng thời nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống cho người dân miền núi.

Nỗ lực gìn giữ và khôi phục nghề đan lát truyền thống không chỉ là hoạt động mang tính văn hóa mà còn là một phần trong Dự án 8 “Thực hiện bình đẳng giới và giải quyết những vấn đề cấp thiết đối với phụ nữ và trẻ em”, thuộc Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2030. Chính từ những lớp học nghề dành cho thanh niên, sự kết nối với du lịch cộng đồng và sự quan tâm từ các cấp chính quyền, nghề đan lát truyền thống của người Cơ Tu đang từng bước hồi sinh, bền bỉ và đầy hy vọng. Không chỉ góp phần gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc, nghề đan lát còn mở ra hướng đi mới trong phát triển kinh tế địa phương, nâng cao đời sống và tăng thêm thu nhập cho bà con đồng bào Cơ Tu.

Trường Hùng