Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên: Nền tảng cho hành trình vĩ đại của cách mạng Việt Nam dưới ngọn cờ vô sản

Ngôi nhà số 13/1 (nay là số 248 - 250) đường Văn Minh, thành phố Quảng Châu, Trung Quốc, trụ sở của Hội Việt Nam cách mạng thanh niên, nơi đặt Trường Huấn luyện Chính trị do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp đứng lớp từ năm 1925 - 1927. Ảnh tư liệu

• TỪ HẠT GIỐNG CHỦ NGHĨA MÁC - LÊ NIN ĐẾN THÀNH LẬP TỔ CHỨC CÁCH MẠNG THEO KHUYNH HƯỚNG VÔ SẢN

Năm 1920, sau khi tiếp cận Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của V.I. Lênin, Nguyễn Ái Quốc đã xác định con đường cách mạng giải phóng dân tộc Việt Nam chỉ có thể gắn liền với chủ nghĩa Mác - Lênin và cách mạng vô sản. Tuy nhiên, để tư tưởng đó bén rễ trong lòng một dân tộc còn đang bị đọa đày bởi ách thống trị thực dân Pháp và chưa được giác ngộ về lý luận cách mạng, cần thiết phải thành lập một tổ chức có tính chất quá độ, qua đó truyền bá tư tưởng cách mạng và gầy dựng đội ngũ cán bộ chuẩn bị cho sự thành lập Đảng.

Tháng 12/1924, Nguyễn Ái Quốc đến Quảng Châu, mở ra một chặng đường hoạt động cách mạng đầy sôi nổi và có ý nghĩa to lớn đối với tiến trình cách mạng Việt Nam. Tại đây, Người đã gặp những thanh niên tiêu biểu người Việt đang hoạt động ở Trung Quốc. Trong bức thư gửi Đoàn Chủ tịch Ban Chấp hành Quốc tế Cộng sản, Người viết: “Tôi đến Quảng Châu vào giữa tháng 12. Trong lúc này tôi là một người Trung Quốc chứ không phải là một người Việt Nam, và tên tôi là Lý Thụy chứ không phải là Nguyễn Ái Quốc... Tôi đã gặp tại đây vài ba nhà cách mạng quốc gia Việt Nam. Tôi đã chọn năm người quê ở các tỉnh khác nhau... Tôi sẽ huấn luyện cho họ phương pháp tổ chức”.

Tháng 2/1925, Nguyễn Ái Quốc đã lựa chọn và giác ngộ một số thanh niên tích cực trong tổ chức Tâm tâm xã như: Lê Hồng Sơn, Hồ Tùng Mậu, Lê Hồng Phong, Lưu Quốc Long, Trương Văn Lĩnh, Lê Quang Đạt, Lâm Đức Thụ để thành lập Cộng sản đoàn - tổ chức mang tính chất tiền thân, đặt nền móng cho việc hình thành một lực lượng cách mạng theo khuynh hướng vô sản.

Tranh “ Nguyễn Ái Quốc giảng bài tại lớp huấn luyện cán bộ cách mạng Việt Nam tại Quảng Châu, Trung Quốc”. Ảnh tư liệu

Sau đó, Người mở lớp huấn luyện chính trị đầu tiên dành cho các thanh niên yêu nước, phần lớn họ là học sinh, trí thức, công chức, thợ thuyền, những người trẻ tuổi đang khao khát tìm con đường cứu nước đúng đắn. Tại Trường Huấn luyện Chính trị đặc biệt này, họ được truyền thụ lý luận Mác - Lênin, đường lối cách mạng giải phóng dân tộc và những phương pháp hoạt động bí mật. Chính từ đây, những hạt giống tư tưởng cách mạng vô sản đã bắt đầu bén rễ, hình thành đội ngũ cán bộ nòng cốt, làm nền tảng cho phong trào cách mạng Việt Nam phát triển về sau.

Tháng 6/1925, sau khi hội đủ các điều kiện cần thiết, Nguyễn Ái Quốc đã tổ chức thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên (còn có tên gọi khác là Việt Nam Thanh niên Cách mạng Đồng chí hội). Cơ cấu tổ chức của Hội được xây dựng chặt chẽ, gồm 5 cấp: Tổng bộ, kỳ bộ, tỉnh bộ, huyện bộ và chi bộ, phản ánh tính tổ chức quy củ và khoa học, phù hợp với điều kiện hoạt động bí mật lúc bấy giờ.

Mục tiêu hoạt động của Hội, như lời Nguyễn Ái Quốc: “Đối với chúng ta, hiện nay, điều chủ yếu là tuyên truyền sâu rộng trong những người cách mạng Việt Nam những nguyên lý của học thuyết Lênin, những nghị quyết và chỉ thị của Quốc tế Cộng sản. Chúng ta phải nhớ rằng chủ nghĩa Lênin là vũ khí không gì thay thế được. Đoàn kết mọi người yêu nước chân chính trên cơ sở lập trường cách mạng. Hội của chúng ta phải trở thành cầu nối để tiến tới thành lập một đảng cộng sản trong tương lai khi điều kiện cho phép”.

Báo Thanh Niên - Cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Ảnh tư liệu

Ngày 21/6/1925, Báo Thanh Niên - Cơ quan ngôn luận của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên, chính thức ra số đầu tiên. Sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử báo chí cách mạng Việt Nam, mở ra một phương tiện mới để truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin, cổ vũ tinh thần yêu nước và định hướng con đường cách mạng dân tộc theo khuynh hướng vô sản.

Các bài viết do Nguyễn Ái Quốc trực tiếp chấp bút thường mang văn phong ngắn gọn, súc tích, trong sáng, dễ hiểu, chứa đựng nội dung sâu sắc, vừa phân tích lý luận vừa gắn bó chặt chẽ với tình hình thực tiễn. Những vấn đề cốt lõi như “cách mạng” và “cải lương”, “vai trò của Đảng Cộng sản”, “mối quan hệ giữa cách mạng dân tộc” và “cách mạng thế giới”… đều được trình bày thuyết phục.

Tờ Thanh Niên nhanh chóng ảnh hưởng đến không chỉ phong trào cách mạng trong nước mà cả quốc tế, trong một báo cáo gửi lên Toàn quyền Pháp ở Đông Dương, mật thám thừa nhận: “Tờ báo do Nguyễn Ái Quốc lập ra không những được đọc ở Việt Nam mà còn được đọc ở nước ngoài, báo cũng thường được chép lại”.

Đặc biệt, số 61 của Báo Thanh Niên đã đăng dòng tít lớn chạy suốt cả trang: “Chỉ có Đảng Cộng sản mới có thể đem lại cho nhân dân Việt Nam tự do, hạnh phúc”. Câu khẩu hiệu đầy tính khẳng định ấy không chỉ thể hiện lập trường chính trị rõ ràng của tổ chức, mà còn khiến bọn thực dân hoang mang, lo sợ trước sức lan tỏa của phong trào cách mạng.

Bên cạnh báo chí, Nguyễn Ái Quốc còn biên soạn tác phẩm “Đường Kách Mệnh”, được xem là sách giáo khoa đầu tiên về lý luận cách mạng ở Việt Nam. Tác phẩm không chỉ làm rõ khái niệm cách mạng, lực lượng cách mạng và vai trò của đảng cách mạng, mà còn xác định đường lối cách mạng giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng vô sản và chủ nghĩa quốc tế.

Cùng với Báo Thanh Niên, tác phẩm Đường Kách Mệnh đã trở thành những “vũ khí tư tưởng” sắc bén của Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên. Chúng không chỉ góp phần thống nhất nhận thức trong nội bộ, mà còn truyền bá mạnh mẽ chủ nghĩa Mác - Lênin vào phong trào yêu nước, xây dựng đội ngũ cán bộ nòng cốt, và định hướng cách mạng Việt Nam phát triển theo đúng quỹ đạo cách mạng vô sản, chuẩn bị các tiền đề lý luận - chính trị - tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

• PHONG TRÀO VÔ SẢN HÓA - TẠO TIỀN ĐỀ THÀNH LẬP ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM

Từ năm 1927, với chủ trương “vô sản hóa”, Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã cử cán bộ hội viên thâm nhập vào các nhà máy, hầm mỏ, đồn điền, nơi có đông công nhân để truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin và giác ngộ giai cấp công nhân. Đây là bước đi chiến lược nhằm xây dựng phong trào công nhân trở thành lực lượng nòng cốt, chuẩn bị cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Phong trào vô sản hóa phát triển mạnh tại các tỉnh thành có đông giai cấp công nhân, như Hà Nội, Sài Gòn, Nghệ An… không chỉ góp phần nâng cao ý thức giai cấp trong công nhân mà còn rèn luyện, thử thách cán bộ Hội trong môi trường thực tiễn khắc nghiệt, từ đó tuyển chọn được những người thực sự kiên trung, vững vàng cả về tư tưởng lẫn hành động.

Qua quá trình vô sản hóa, nhiều người đã trưởng thành và đóng vai trò quan trọng cho cách mạng Việt Nam những gia đoạn tiếp theo, như Lê Hồng Phong, Trần Phú, Châu Văn Liêm, Phạm Văn Đồng…

Đến giữa năm 1929, khi phong trào yêu nước và phong trào công nhân phát triển mạnh mẽ, “chiếc áo” Hội đã trở nên chật hẹp trước yêu cầu mới. Các tổ chức cộng sản: Đông Dương Cộng sản Đảng, An Nam Cộng sản Đảng và Đông Dương Cộng sản Liên đoàn lần lượt ra đời trên khắp cả nước.

Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên đã hoàn thành sứ mệnh lịch sử là vai trò “cầu nối” cho sự ra đời của Đảng, như Nguyễn Ái Quốc khẳng định ban đầu: “Hội của chúng ta phải trở thành cầu nối để tiến tới thành lập một Đảng Cộng sản trong tương lai khi điều kiện cho phép”.

Một thế kỷ đã trôi qua kể từ ngày Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên ra đời, song những bài học lớn về trang bị lý luận, năng lực hành động cho đội ngũ cán bộ, chuẩn bị công tác tổ chức, tư tưởng tạo nền tảng cho sự nghiệp cách mạng tương lai vẫn vẹn nguyên giá trị. Đồng thời, Hội đã xây dựng được một thế hệ những người cộng sản đầu tiên, họ chính là những biểu tượng tuyệt vời về trí tuệ, bản lĩnh và tinh thần tiền phong cách mạng, là những viên ngọc sáng ngời đặt nền tảng cho hành trình vĩ đại của cách mạng Việt Nam dưới ngọn cờ vô sản do Chủ tịch Hồ Chí Minh lãnh đạo.

PHAN VĂN BÔNG