Hợp tác xã kiểu mới - Nền tảng của kinh tế nông thôn kiểu mẫu

Tạo chuỗi liên kết, bao tiêu nông sản đầu ra

HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Phát (xã Vĩnh Thanh) được thành lập năm 2023, ban đầu có hơn 40 thành viên, với diện tích sản xuất khoảng 65 ha. Đến nay, số thành viên tăng lên gần 90 người, với gần 100 ha sản xuất.

Vụ lúa hè thu năm 2025, HTX thực hiện thí điểm mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp với diện tích 50 ha, có 24 nông dân tham gia. Mô hình này áp dụng các tiến bộ khoa học - kỹ thuật như: "1 phải, 5 giảm", "3 giảm, 3 tăng", sạ hàng kết hợp với bón vùi phân, bổ sung phân hữu cơ và giảm phân vô cơ, quản lý dịch hại tổng hợp (IPM), ứng dụng máy bay không người lái trong bón phân, phun thuốc...

Bên cạnh đó, mô hình còn thực hiện không đốt rơm rạ, quản lý nước theo quy trình "tưới ngập khô xen kẽ", giúp tiết kiệm nước, rễ lúa ăn sâu, hạn chế đổ ngã và giảm phát thải khí nhà kính.

Mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp do HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Phát triển khai thực hiện.

Theo các hộ tham gia, hiệu quả mô hình mang lại rõ ràng nhất là giảm lượng lúa giống khoảng 50%, phân bón giảm khoảng 20%, số lần phun thuốc bảo vệ thực vật giảm 2 lần, chi phí thuốc giảm khoảng 1 triệu đồng/ha và năng suất đạt cao hơn so với sản xuất theo tập quán cũ. Do đó, nhiều thành viên, nông dân địa phương chủ động đăng ký thêm hơn 50 ha nữa để thực hiện mô hình sản xuất lúa chất lượng cao, phát thải thấp.

Ông Nguyễn Hồng Phúc, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Phát, cho biết: Sau hơn 2 năm thành lập, HTX có thể tự kết nối với các nhà máy, công ty để lấy vật tư nông nghiệp với giá ưu đãi, bao tiêu sản phẩm cho bà con với giá cao hơn thị trường.

Đồng thời, HTX cũng tổ chức các hoạt động trao đổi, học hỏi kinh nghiệm, đồng lòng sản xuất nông sản theo hướng xanh, sạch, an toàn. Hiện nay, các thành viên HTX và nông dân trong xã dần hạn chế sử dụng phân vô cơ, thuốc hóa học, thay vào đó, ưu tiên sử dụng phân hữu cơ, chế phẩm sinh học để nâng cao chất lượng sản phẩm, ổn định đầu ra, thậm chí có thể xuất khẩu.

Xây dựng mô hình kinh tế tập thể năng động

Trong quá trình xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, hướng đến hiện đại, xã Vĩnh Thanh xác định việc củng cố và nâng chất các THT, HTX sẽ tạo đòn bẩy phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững. Theo đó, xã chọn HTX Dịch vụ nông nghiệp Hồng Phát làm HTX điểm để chỉ đạo củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động và hướng tới mở rộng các dịch vụ trong lĩnh vực nông nghiệp. Tiếp theo đó, chọn 5 HTX vệ tinh (HTX Đông Bình, HTX Bình Trọng, HTX Tiên Tiến, HTX Thành Lợi, HTX Tân Lập) làm tiền đề để nhân rộng mô hình.

Nông dân ấp Tường Thắng A (xã Vĩnh Thanh) sử dụng phân hữu cơ trong sản xuất lúa và đề xuất thành lập HTX tại địa phương.

Xã còn tổ chức đoàn cán bộ và các HTX đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại HTX Nông nghiệp tổng hợp Ba Đình (xã Vĩnh Lộc). Đặc biệt là phối hợp với Trường Chính sách công và Phát triển nông nghiệp (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) tổ chức hội thảo "Giải pháp và kết nối nguồn lực thực hiện Nghị quyết Đại hội Đại biểu Đảng bộ xã Vĩnh Thanh lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030", có sự tham gia của các chuyên gia, ngành chức năng và 11 doanh nghiệp. Qua đó tìm ra giải pháp hiệu quả cho mô hình liên kết "4 nhà": nhà nông - HTX - doanh nghiệp - chính quyền.

HTX và nông dân xã Vĩnh Thanh tham gia hội thảo nâng cao chất lượng mô hình HTX kiểu mới.

Tại hội thảo, Tiến sĩ Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam, cho rằng, xã Vĩnh Thanh cần xác định việc phát triển và nâng cao hiệu quả hoạt động của kinh tế tập thể là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Trong đó, giải pháp đầu tiên là xây dựng bộ máy lãnh đạo HTX đủ mạnh về năng lực quản lý; cán bộ, công chức, viên chức phải tiên phong tham gia mô hình kinh tế tập thể. Đồng thời, cần xây dựng các "chính sách mềm", phát triển kinh tế - xã hội dựa vào nội lực cộng đồng.

Tiến sĩ Trần Minh Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Chính sách công và Phát triển nông thôn, kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Ngành hàng lúa gạo Việt Nam, trao đổi với thành viên HTX ở xã Vĩnh Thanh về hướng phát triển kinh tế tập thể trong tương lai.

Ông Trương Hoàng Lil, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Thanh, khẳng định: Thời gian tới, địa phương tiếp tục đổi mới và nhân rộng các mô hình kinh tế HTX gắn với chuỗi giá trị, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho các hộ thành viên; chú trọng đầu tư xây dựng vùng sản xuất công nghệ cao, phát triển nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh và nông nghiệp tuần hoàn. Đặc biệt, lấy người dân làm trung tâm, HTX làm nền tảng, doanh nghiệp làm động lực để hình thành các vùng sản xuất tập trung, phát triển sản phẩm chủ lực, gắn với xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu, từng bước hiện đại./.

Hoàng Uyên