Kê biên, xử lý tài sản cần cập nhật phương thức thi hành với tài sản điện tử

Sáng 11/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi).

Tham gia thảo luận, ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Tp.HCM) cho biết, mỗi bản án được thi hành dứt điểm không chỉ là kết quả của hoạt động tư pháp, mà còn là thước đo niềm tin của nhân dân đối với hiệu lực và tính công bằng của pháp luật.

Trong bối cảnh đất nước đang đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo, công tác thi hành án dân sự càng có vai trò quan trọng. Nhiều vụ việc hiện nay không chỉ liên quan đến tài sản hữu hình, mà còn đến tài sản trí tuệ, dữ liệu số, hợp đồng công nghệ và kết quả nghiên cứu khoa học.

Vì vậy, luật cần bao quát được những thay đổi của đời sống mới - nơi giá trị vật chất và trí tuệ đan xen ngày càng sâu rộng.

ĐBQH Nguyễn Hoàng Bảo Trân (Ảnh: Media Quốc hội).

Đại biểu góp ý về việc kê biên, xử lý tài sản cần cập nhật phương thức thi hành với tài sản điện tử và công nghệ số, đặc biệt trong các vụ án dân sự có yếu tố công nghệ cao.

Theo đại biểu, nhiều trường hợp doanh nghiệp nắm giữ mã nguồn, dữ liệu, phần mềm có giá trị hàng chục tỷ đồng, nhưng luật hiện hành chưa có cơ chế cưỡng chế hay chuyển giao hợp pháp.

Nữ đại biểu kiến nghị bổ sung khoản mới quy định: "Tài sản là quyền sở hữu trí tuệ, dữ liệu, phần mềm được coi là tài sản đặc thù; việc kê biên, xử lý thực hiện theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ".

Về trách nhiệm UBND cấp xã, đại biểu cho rằng cần bổ sung vai trò của Sở Khoa học và Công nghệ trong hỗ trợ tra cứu, cung cấp thông tin về sáng chế, thương hiệu, quyền tác giả để chấp hành viên có căn cứ xác minh khi kê biên hoặc cưỡng chế.

Thực tế, việc này hoàn toàn chưa có quy trình thống nhất, gây khó khăn khi xử lý tài sản trí tuệ trong các vụ án dân sự.

Về trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong thi hành án dân sự, khoản 2 Điều 14 quy định: "Trường hợp có sự chống đối, cản trở việc thi hành án, cơ quan thi hành án dân sự đề nghị lực lượng công an bảo đảm trật tự, an toàn theo quy định của pháp luật".

ĐBQH Cao Thị Xuân (đoàn Thanh Hóa) cho rằng quy định trên chưa thực sự phù hợp. Bởi, theo quy định, trường hợp có sự chống đối, cản trở việc thi hành án thì cơ quan thi hành án đề nghị phối hợp của lực lượng công an.

ĐBQH Cao Thị Xuân (Ảnh: Media Quốc hội).

Tuy nhiên, trên thực tế, trong nhiều trường hợp cơ quan thi hành án rất khó có thể dự báo trước được việc đương sự có sự chống đối hay cản trở thi hành án hay không.

Theo đại biểu, khi xảy ra chống đối, cản trở, cơ quan thi hành án mới đề nghị lực lượng công an phối hợp có thể sẽ không kịp thời, hiệu quả.

Hơn nữa, trong thực tiễn tổ chức thi hành án dân sự cho thấy, nếu chỉ có thi hành án "đơn thương độc mã" tổ chức thi hành án thì hiệu quả không cao. Vì vậy, cần sự chung tay vào cuộc của cấp ủy, chính quyền, lực lượng công an, tòa án, viện kiểm sát.

Ngoài ra, đại biểu đề nghị bổ sung Văn phòng thi hành án dân sự được quyền đề nghị lực lượng công an bảo đảm trật tự, an toàn theo quy định của pháp luật. Đồng thời, cần làm rõ trường hợp nào được xem là có sự chống đối, cản trở việc thi hành án để có cơ sở đề nghị lực lượng công an bảo đảm trật tự, an toàn.

Hoàng Thị Bích