Khi lễ hội không chỉ là ký ức

Phần lễ trong Lễ hội Lồng tồng.

Trong số những lễ hội của tỉnh, Lễ hội Lồng tồng của đồng bào Tày, Nùng ở ATK Định Hóa là một trong những nét văn hóa đặc sắc. Lễ hội thường diễn ra vào mùng 9 và 10 tháng Giêng hàng năm, thời điểm đất trời giao hòa, khi người dân vừa trải qua một năm canh tác vất vả và chuẩn bị bước vào vụ mùa mới.

Không chỉ mang đến trải nghiệm đặc trưng của văn hóa Tày - Nùng, lễ hội còn trở thành dịp để du khách khám phá vùng ATK - vùng đất cách mạng, nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử của dân tộc. Lồng tồng vì thế không chỉ là ký ức của cộng đồng mà đã trở thành “lễ hội của du khách”, một địa chỉ văn hóa hấp dẫn mỗi độ Xuân về.

Cùng với Lễ hội Lồng tồng, Lễ hội Đình - đền - chùa Cầu Muối cũng là một minh chứng rõ nét cho sức hút của lễ hội truyền thống đối với du khách thập phương. Khai mạc vào mùng 4 tháng Giêng và kéo dài suốt tháng, Lễ hội thu hút hàng nghìn lượt người đến chiêm bái, cầu an và tham gia các nghi thức tâm linh đầu năm.

Một trong những nét độc đáo của lễ hội là tục mua túi gạo, túi muối dâng lễ rồi mang về nhà. Hạt muối tượng trưng cho may mắn, hạt gạo tượng trưng cho no đủ; mang lộc đầu năm về nhà là niềm tin vào một năm bình an, thuận lợi.

Chính sự kết hợp giữa tín ngưỡng dân gian và trải nghiệm tâm linh đã giúp Cầu Muối trở thành một trong những lễ hội được nhiều du khách tìm đến mỗi dịp đầu Xuân.

Theo thống kê, toàn tỉnh hiện có trên 300 lễ hội lớn nhỏ, diễn ra vào nhiều thời điểm trong năm, trải rộng khắp các địa phương. Mỗi lễ hội mang một sắc màu riêng, phản ánh đời sống văn hóa, tín ngưỡng của người dân, đồng thời tạo cơ hội để du khách hiểu sâu hơn về lịch sử - văn hóa địa phương.

Trong số đó, nhiều lễ hội lớn như Lễ hội Núi Văn - núi Võ, Lễ hội đền Đuổm, Lễ hội chùa Hang, Lễ hội Lồng tồng Định Hóa, Lễ hội Lồng tồng Bản Pjoo, Hội lồng tồng Ba Bể, Lễ hội Mù Là… đã và đang góp phần quan trọng làm nên thương hiệu du lịch Thái Nguyên.

Sức hấp dẫn mạnh mẽ của các lễ hội truyền thống trong những năm gần đây đang tạo động lực quan trọng cho phát triển du lịch văn hóa - tâm linh của tỉnh. Lượng du khách tăng đều qua từng mùa lễ hội, kéo theo sự phát triển của các dịch vụ lưu trú, ăn uống, vận chuyển, sản phẩm quà tặng…

Phần thi cấy trong Lễ hội Lồng tồng.

Nhiều địa phương trước đây vốn chỉ tổ chức lễ hội trong phạm vi cộng đồng, nay đã chủ động hơn trong việc quy hoạch không gian, nâng cấp hạ tầng, chú trọng yếu tố an toàn - văn minh để phục vụ du khách tốt hơn.

Không chỉ dừng lại ở giá trị tinh thần, lễ hội đang mang lại lợi ích kinh tế rõ rệt. Các hộ làm dịch vụ quanh khu vực lễ hội có thêm thu nhập; sản phẩm đặc sản địa phương như chè, bánh truyền thống, nông sản bản địa… được tiêu thụ mạnh hơn. Nhiều nơi đã hình thành mô hình gắn lễ hội với du lịch cộng đồng, tạo việc làm cho người dân và góp phần giữ chân du khách.

Thu Hiên