Không gian văn hóa đọc giữa lòng di sản

Đây là mô hình thư viện mở phục vụ miễn phí, nhằm khơi dậy niềm yêu sách, góp phần xây dựng xã hội học tập.

Không gian văn hóa đọc tại Hồ Văn thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ảnh: Hoàng Bình Phương

Điểm đến văn hóa của Hà Nội

Cuối tuần, chị Nguyễn Thu Trang (phường Khương Đình) đưa hai con nhỏ đến trải nghiệm không gian văn hóa đọc tại Hồ Văn thuộc Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám để các con có thêm hoạt động ý nghĩa trong năm học mới. Nằm trong quần thể di tích, giữa không gian Hồ Văn rộng lớn vừa được cải tạo sạch đẹp, không gian văn hóa đọc trở thành điểm nhấn, như một “thư viện ngoài trời” để công chúng dễ dàng tiếp cận với di sản và tri thức.

Chị Trang chia sẻ, lần đầu đến đây, chị rất ấn tượng bởi số lượng sách phong phú, không gian đọc thoáng mát, kết hợp các hoạt động tìm hiểu, khám phá di sản hấp dẫn.

Không gian văn hóa đọc Văn Miếu - Quốc Tử Giám được ra mắt vào giữa tháng 8-2025, là hoạt động thiết thực chào mừng 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9. Sau hơn một tháng hoạt động, nơi đây đã trở thành một thư viện sống động, điểm hẹn quen thuộc của người yêu sách mọi lứa tuổi. Đến đây, người dân và du khách được đọc sách, tham gia nhiều hoạt động trải nghiệm văn hóa miễn phí.

Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám Lê Xuân Kiêu cho biết, không gian văn hóa đọc tại Hồ Văn hướng tới mục tiêu kết nối di sản - tri thức - cộng đồng, khuyến khích sự tham gia chủ động của người dân vào đời sống văn hóa. Nơi đây không chỉ là điểm đọc sách, mà còn là “điểm hẹn văn hóa” gắn kết thế hệ trẻ với các giá trị truyền thống, lan tỏa tình yêu sách, tinh thần hiếu học và niềm trân quý di sản, đặc biệt đối với học sinh, sinh viên.

Cùng với nhiều không gian văn hóa đọc tại Thủ đô, không gian Văn Miếu - Quốc Tử Giám được ví như “ngôi nhà chung” của những người yêu tri thức, nơi công chúng có thể tiếp cận hàng trăm đầu sách với nhiều chủ đề: Lịch sử, văn hóa Thăng Long - Hà Nội, Văn Miếu - Quốc Tử Giám và truyền thống khoa bảng; danh nhân Nho học Việt Nam; văn học, nghệ thuật; kỹ năng sống cùng nhiều mảng kiến thức bổ ích khác.

Hiện không gian đang trưng bày, giới thiệu khoảng 1.000 đầu sách do các đơn vị bảo trợ trao tặng, gồm: NXB Hà Nội, NXB Kim Đồng, NXB Phụ nữ Việt Nam, Báo Thiếu niên Tiền phong và Nhi đồng, Công ty Cổ phần Văn hóa Huy Hoàng, Công ty Cổ phần Sách Thái Hà, Công ty TNHH Sách và Truyền thông Việt Nam (Tri thức trẻ), cùng lượng lớn sách luân chuyển từ Trung tâm Văn hóa - Thư viện Hà Nội.

Đặc biệt, bộ Tủ sách Thăng Long - 1000 năm văn hiến của Nhà xuất bản Hà Nội là điểm nhấn quý giá. Mỗi cuốn sách là một “hạt giống tri thức”, nối mạch nguồn từ ngàn xưa đến hôm nay. Phó Tổng Giám đốc NXB Hà Nội Phạm Thùy Dương chia sẻ, Tủ sách Thăng Long ngàn năm văn hiến là món quà tri thức ý nghĩa để bạn đọc và du khách tìm hiểu sâu hơn về văn hóa Hà Nội khi đến với không gian đọc tại Văn Miếu - Quốc Tử Giám.

Phát huy giá trị di tích

Hồ Văn là một không gian quan trọng của di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Đây là khoảng không gian hiếm hoi trong lòng đô thị có hồ nước, đảo nổi, lại thuộc một di tích hàng đầu của Hà Nội. Nhiều năm nay, Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám đã và đang triển khai nhiều hoạt động nhằm phát huy giá trị nơi đây. Hằng năm, Hồ Văn là địa điểm tổ chức Hội chữ Xuân, các hoạt động vui Tết Trung thu cho thiếu nhi. Từ năm 2024, Trung tâm đã chỉnh trang, cải tạo để Hồ Văn trở thành không gian văn hóa sáng tạo hấp dẫn phục vụ cộng đồng.

Theo Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám, việc hình thành không gian văn hóa đọc tại Hồ Văn không chỉ phát huy giá trị di tích mà còn tạo điểm nhấn lâu dài cho các hoạt động giao lưu, trải nghiệm gắn với sách. Đây là bước khởi đầu để Hồ Văn trở thành không gian sáng tạo dành cho cộng đồng, đồng thời là “sân chơi tri thức” của Thủ đô.

Giám đốc Lê Xuân Kiêu cho biết thêm, cùng với các hoạt động trải nghiệm di sản, định hướng sắp tới là đưa Hồ Văn trở thành một không gian văn hóa sáng tạo của Thủ đô với các sản phẩm công nghiệp văn hóa đa dạng, hấp dẫn khách tham quan. Tới đây, trung tâm sẽ tiếp tục bổ sung nhiều đầu sách mới, đặc biệt là sách văn học, kỹ năng sống, kiến thức thực tiễn để phục vụ bạn đọc. Để làm phong phú thêm cho không gian văn hóa đọc, giữa tháng 9 vừa qua, Trung tâm phối hợp với Thái Hà Books tổ chức Phiên chợ Khuyến đọc để bạn đọc không chỉ tìm thấy những cuốn sách ý nghĩa mà còn có không gian kết nối cộng đồng, cùng chung tay nuôi dưỡng Quỹ Khuyến đọc Việt Nam. Sự kiện mang đến nhiều trải nghiệm đặc sắc như tặng 500 cuốn sách miễn phí; workshop làm đồ thủ công, nến thơm từ nguyên liệu tự nhiên; trò chơi trúng thưởng... Ban tổ chức đã trích 20% lợi nhuận từ sự kiện để đóng góp cho Quỹ Khuyến đọc Việt Nam.

Chia sẻ về chiến lược phát triển không gian văn hóa đọc tại di tích Văn Miếu - Quốc Tử Giám, ông Lê Xuân Kiêu nhấn mạnh: “Chúng tôi mong muốn xây dựng nơi đây thành một điểm đến sáng tạo của tri thức. Không chỉ mở ra thư viện sách, không gian còn tổ chức các hoạt động trải nghiệm, giới thiệu sách của nhiều nhà xuất bản, để cùng chung tay đưa tri thức đến gần hơn với cộng đồng”.

Hoàng Bình Phương