Khu thương mại tự do Đồng Nai 'cất cánh' cùng sân bay Long Thành

Dự án Sân bay Long Thành nhìn từ đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh-Long Thành-Dầu Giây. (Ảnh: Hồng Đạt/TTXVN)

Trong xu thế chuyển động kinh tế lớn của đất nước, tỉnh Đồng Nai gấp rút xây dựng Đề án Khu thương mại tự do gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, cảng biển Phước An.

Kỳ vọng lớn sau hợp nhất, khu thương mại tự do mới sẽ là trục động lực thúc đẩy tăng trưởng nhanh, mạnh mẽ và bền vững, cùng cất cánh bay lên với sân bay Long Thành.

"Thế" và "lực" sau hợp nhất

Sau sáp nhập, Đồng Nai mới nằm trong top đầu cả nước về quy mô dân số, diện tích và quy mô nền kinh tế. Đồng Nai mới có dân số trên 4,4 triệu người, đứng thứ 5 cả nước, với diện tích rộng hơn 12.730km2, xếp thứ 9 cả nước.

Quy mô kinh tế đạt 676.733 tỷ đồng (khoảng 26 tỷ USD), đưa Đồng Nai mới lên vị trí thứ tư trong bảng xếp hạng các tỉnh thành sau sáp nhập (sau Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Hải Phòng).

Theo Tiến sỹ Trần Du Lịch, Ủy viên Hội đồng Tư vấn chính sách tiền tệ quốc gia, sau sáp nhập tỉnh Đồng Nai mới sẽ có không gian phát triển rất thuận lợi vì trong đó có sân bay, cảng biển, biên giới. Đây sẽ là lợi thế cho tỉnh phát triển logistics, thương mại dịch vụ.

Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai Võ Tấn Đức cũng nhìn nhận, tỉnh Đồng Nai mới có gần 260km đường biên giới tiếp giáp với Vương quốc Campuchia, là không gian phát triển mới, đầy tiềm năng.

Thêm vào đó, Đồng Nai lại là trung tâm của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ liên vùng, là “thủ phủ” công nghiệp lớn nhất cả nước.

Quy mô nền kinh tế Đồng Nai sau hợp nhất dự kiến là hơn 676,7 nghìn tỷ đồng (tương đương 26 tỷ USD) sẽ là một trong 2 trung tâm kinh tế lớn nhất phía Nam.

Xe đầu kéo tiếp nhận container hàng hóa tại cảng Phước An. (Ảnh: Công Phong/TTXVN)

Với các đặc điểm này, Đồng Nai mới sẽ trở thành trục hành lang kinh tế quan trọng, mạng lưới giao thông đa dạng, đa phương thức (hàng không, đường bộ, đường sắt, đường thủy) với Cảng hàng không quốc tế (sân bay) Long Thành là cửa ngõ hàng không quốc tế của Việt Nam, Cảng Phước An là trung tâm cảng biển lớn của cả nước.

Tỉnh Đồng Nai mới sẽ là một trong 4 trung tâm kinh tế lớn nhất của Việt Nam, chỉ sau Thành phố Hồ Chí Minh, Hà Nội và Hải Phòng. Vì thế, tỉnh sẽ là khu vực có công nghiệp, đô thị, nông nghiệp, thương mại dịch vụ, logistics rất phát triển.

Đây cũng là khu vực thuộc top đầu cả nước về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong nước, xuất khẩu, thu ngân sách nhà nước.

Theo số liệu trước khi hợp nhất, trong 6 tháng đầu năm 2025 ( chưa hợp nhất), Đồng Nai đã thu hút thêm 1,2 tỷ USD vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) được đăng ký, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, có 47 dự án đầu tư được cấp mới với tổng vốn đăng ký gần 492 triệu USD và 60 dự án điều chỉnh tăng vốn với tổng vốn bổ sung trên 744 triệu USD.

Tại Bình Phước, trong năm 2024 thu hút 35 dự án, trị giá 639 triệu USD. Lũy kế đến hết năm 2024, tỉnh Bình Phước có 439 dự án FDI với tổng số vốn đăng ký là 5.271 triệu USD.

Bước tiến mới

Khu Thương mại tự do (Free Trade Zone) là khu vực địa lý được xác định, nơi hàng hóa và dịch vụ có thể được giao dịch tự do mà không bị các rào cản thương mại như thuế quan, hạn ngạch, hoặc các biện pháp kiểm soát khác.

Trên thế giới đã được hình thành và phát triển mô hình này đã gần tròn một thế kỷ với 5.383 khu kinh tế/thương mại tự do tại 147 quốc gia, vùng lãnh thổ.

Khu Thương mại tự do được áp dụng một hệ thống chính sách đặc biệt trong giám sát hàng hóa, quản lý ngoại hối, chính sách thuế và thành lập doanh nghiệp nhằm thúc đẩy phát triển ngoại thương, thu hút đầu tư nước ngoài và đẩy mạnh hội nhập quốc tế.

Hiện nay, rất nhiều quốc gia lân cận Việt Nam đã phát triển thành công mô hình Khu Thương mại tự do. Trung Quốc có 22 Khu thương mại tự do, trong đó, Khu Thương mại tự do Tân Cương mới thành lập, còn lại 21 Khu Thương mại tự do còn lại của Trung Quốc chiếm chưa đến 0,4% diện tích đất nhưng đã đóng góp tới 18,1% tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài, 17,8% tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu ở Trung Quốc vào năm 2022.

Ở Việt Nam, Bộ Chính trị ban hành 4 Nghị quyết về đổi mới, cải cách, bao gồm: Nghị quyết 57 của Bộ chính trị về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo; Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng; Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng, thi hành pháp luật và Nghị quyết 68 về phát triển mạnh mẽ khu vực kinh tế tư nhân.

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai Hồ Văn Hà, trước sự chuyển mình của dân tộc, Tỉnh ủy chỉ đạo Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai nghiên cứu xây dựng Đề án Khu thương mại tự do tại tỉnh Đồng Nai, gắn với Cảng hàng không quốc tế Long Thành, cảng Phước An tại 7 vị trí với quy mô khoảng 8.258ha.

Cụ thể, Khu Thương mại tự do Đồng Nai có 4 khu chức năng chính, gồm: Khu sản xuất (3.095ha); Khu chức năng logistics (2.244ha); khu tài chính-thương mại-dịch vụ (1.500ha) và khu nghiên cứu đổi mới sáng tạo, công nghệ thông tin, kinh tế số (1.419ha).

Tại 4 khu này, phần diện tích quy hoạch nằm trong và ngoài sân bay Long Thành và cảng biển Phước An đáp ứng các điều kiện cần thiết cho việc thành lập khu thương mại tự do.

Mục tiêu lập khu thương mại tự do nhằm khai thác tối đa về lợi thế sân bay Long Thành, cảng Phước An và hệ thống các khu công nghiệp đang hoạt động trên địa bàn tỉnh.

Trong 4 khu chức năng chính, Đồng Nai lựa chọn 18 ngành nghề ưu tiên như: logistics số, điện tử, cơ khí, dược phẩm, chế biến thực phẩm, công nghệ thông tin, đào tạo nhân sự.

Theo Sở Tài chính Đồng Nai, dự toán kinh phí để xây dựng khu thương mại tự do khoảng 16 tỷ USD.

“Ủy ban Nhân dân tỉnh đã chủ động nghiên cứu các Khu thương mại tự do trên thế giới với các mô hình tổ chức, quản lý, vận hành và chính sách ưu đãi khác nhau. Dựa trên các đối chuẩn nghiên cứu, đã xây dựng Dự thảo Đề án Khu thương mại tự do tại tỉnh Đồng Nai gắn với cảng hàng không quốc tế Long Thành, cảng Phước An và có cả đề xuất kết nối với Khu thương mại tự do Cảng Cái Mép Hạ của Thành phố Hồ Chí Minh,” Phó chủ tịch Ủy ban Nhân dân tỉnh Đồng Nai Hồ Văn Hà nhấn mạnh./.

(TTXVN/Vietnam+)