Khuân Bang 'thức giấc' giữa đại ngàn

Vẻ đẹp của thôn Khuân Bang, xã Chợ Mới trong mùa lúa chín. Ảnh: T.L

Con đường mở hướng tương lai

Hành trình đến với Khuân Bang của chúng tôi bắt đầu trên con đường mới uốn lượn, xuyên qua những triền đồi thoai thoải và ruộng lúa nương ngô xanh mướt. Cảm giác đầu tiên là sự mộc mạc, thân thuộc.

Theo lời kể của ông Vũ Xuân Hồng một người dân trong bản, vài năm trước, con đường dẫn vào bản chỉ là đường đất nhỏ hẹp, mùa mưa vô cùng vất vả.

“Nhờ sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và sự đồng lòng của bà con, nay đường liên thôn, liên cụm đã được bê tông 100%. Chỉ còn tuyến vành đai dài khoảng 700m chưa được cứng hóa, đó là niềm mong mỏi cuối cùng của bà con để hành trình vào bản được trọn vẹn, tạo điều kiện tốt nhất cho phát triển kinh tế và du lịch", ông Vũ Xuân Hồng, cho biết.

Sự thay đổi ấy đã kết nối bản làng với thế giới bên ngoài và thắp lên trong lòng người dân niềm tin về một tương lai tươi sáng. Dọc hai bên đường, những ngôi nhà sàn truyền thống của người Tày được nhiều gia đình cải tạo, chỉnh trang theo hướng vừa giữ nếp cổ, vừa bảo đtiện nghi hiện đại.

Xen kẽ trên cánh đồng là những ruộng dưa hấu, dưa lê theo mùa, những luống ngô vàng óng và các loại cây cảnh được bố trí dọc ngõ xóm. Người dân Khuân Bang đã chủ động chỉnh trang cảnh quan, tạo nên một bức tranh bản làng miền núi trù phú, hài hòa giữa hiện đại và truyền thống, như một lời mời gọi chân thành đầu tiên.

Văn hóa Tày nguyên bản

Điều làm nên linh hồn của Khuân Bang, khiến nhiều đoàn khảo sát đã đánh giá rất cao, đó chính là đời sống văn hóa Tày nguyên bản, vẫn đang hiện diện rõ nét trong nhịp sống hằng ngày.

Ông Hoàng Văn Kim, Bí thư Chi bộ thôn Khuân Bang, chia sẻ: “Các đoàn khảo sát đánh giá rất cao cảnh quan và đời sống văn hóa của thôn. Nhà sàn đẹp, truyền thống văn hóa đa dạng, bà con thân thiện, chất phác. Đây sẽ là những giá trị mà du khách mong muốn được trải nghiệm”.

Chúng tôi may mắn được chứng kiến điều đó trong một buổi sinh hoạt của Câu lạc bộ hát then - đàn tính Khuân Bang. Dưới ánh đèn ấm áp, tiếng đàn tính cất lên dìu dặt, hòa cùng giọng hát then trong trẻo vút cao. Bà con hát về tình yêu, về lao động, về ước mơ no ấm.

Cũng theo ông Hoàng Văn Kim: Khách đến đây không chỉ để nghỉ mà còn để sống trong không gian văn hóa Tày đậm đà bản sắc. Những màn hát then, đàn tính sẽ là trải nghiệm khó quên. Đây chính là “tài nguyên” hiện hữu để mở chìa khóa của cánh cửa phát triển các sản phẩm du lịch trải nghiệm văn hóa có chiều sâu.

Thôn Khuân Bang (xã Chợ Mới) được chọn làm mô hình điểm du lịch cộng đồng. Ảnh: T.L

Trong đó, ẩm thực sẽ là một mạch nguồn khác của trải nghiệm. Từ cá ao "sạch", gà đồi thả tự nhiên đến xôi màu, thịt lợn bản, tất cả được chế biến theo kiểu truyền thống như món Khâu nhục đặc sắc, tạo nên hương vị đặc trưng phù hợp với xu hướng du lịch trải nghiệm ẩm thực.

Những hoạt động như nướng cá, nướng gà, giã bánh giầy… hứa hẹn trở thành điểm nhấn hấp dẫn, biến bữa ăn thành một hành trình khám phá văn hóa sống động.

Điểm sáng lớn nhất tại Khuân Bang, như ông Hoàng Văn Kim, Bí thư Chi bộ thôn khẳng định, đó là sự chủ động của người dân. Ngay khi mô hình được định hướng, thôn đã họp dân để triển khai, bàn bạc và thống nhất cách làm.

Đến nay, đã có 10 hộ đăng ký làm homestay, trong đó có 2 hộ đã đủ điều kiện đón khách. Chúng tôi ở lại homestay của một trong hai hộ đó. Căn nhà sàn được giữ gần như nguyên bản nhưng bên trong được cải tạo sạch sẽ, tiện nghi, thể hiện sự hòa quyện tinh tế giữa truyền thống và hiện đại.

Buổi sáng thức dậy trên nếp nhà sàn truyền thống thật khó quên. Mở cửa ra là hương thơm cỏ cây ngai ngái, tiếng gà đồi gáy vang từ xa. Bữa sáng với xôi ngũ sắc, cá suối và ấm trà shan tuyết nóng hổi mang đậm hương vị tinh tế, mộc mạc của người Tày. Chủ nhà cúng tôi ở chia sẻ: “Nhiều gia đình khác cũng muốn tham gia khi mô hình du lịch cộng đồng đi vào hoạt động ổn định”.

Một góc thôn Khuân Bang, điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới ở xã Chợ Mới. Ảnh: T.L

Họ không chỉ chỉnh trang nhà cửa, mà còn tận dụng mạng xã hội như Facebook, Zalo để quảng bá hình ảnh thôn, chia sẻ video về cảnh quan, ẩm thực, văn hóa. Họ chính là những chủ thể nhiệt thành nhất, vừa là hướng dẫn viên, vừa là người kể chuyện, dẫn lối du khách vào nhịp sống của bản Tày.

Rời Khuân Bang khi nắng chiều vàng óng trải dài trên những nương ngô, chúng tôi mang theo dư vị của tình người ấm áp. Khuân Bang có sản vật phong phú: mật ong, chè, dưa hấu, dưa lê… Rất lý tưởng để phát triển các sản phẩm OCOP và gắn kết với du lịch trải nghiệm. Khi du khách đến, người dân vừa có nguồn thu từ việc làm homestay, vừa có thể bán sản vật địa phương, tổ chức tour du lịch trải nghiệm nông nghiệp.

Ông Vũ Xuân Hồng tiếp tục khẳng định với niềm tin vững chắc: Nếu được đầu tư đúng hướng, du lịch cộng đồng sẽ giúp bà con trong thôn nâng cao thu nhập rõ rệt. Chúng tôi quyết tâm giữ gìn cảnh quan xanh - sạch - đẹp, phát triển các dịch vụ gắn với thế mạnh của thôn để không chỉ thoát nghèo mà còn làm giàu ngay trên chính mảnh đất quê hương.

Hành trình của Khuân Bang không phải là cuộc chạy đua ồn ào mà là bước đi vững chắc và có trách nhiệm. Bước đi mà ở đó, phát triển du lịch song hành với bảo tồn di sản, nét đẹp văn hóa truyền thống, phấn đấu thay đổi đời sống, mức thu nhập gắn liền với việc gìn giữ bản sắc. Khi du khách về đây, họ tìm thấy không gian tĩnh lặng với những nếp nhà sàn cổ kích, những buổi trình diễn đàn tính, hát then giữa núi rừng và những mâm cơm ấm tình người.

Kim Tuyến