Khuyến khích phát triển đội tàu biển mang cờ quốc tịch Việt Nam

Đáp ứng quy định quản lý vận tải biển quốc tế

Theo thống kê của Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, tính đến hết tháng 10/2025, đội tàu biển Việt Nam có hơn 1.400 tàu với tổng trọng tải khoảng 9,4 triệu DWT. Đội tàu biển mang cờ quốc tịch Việt Nam hầu hết đáp ứng được nhu cầu vận tải nội địa.

Theo Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam, hiện nay, việc treo cờ đối với tàu thuyền được thực hiện theo quy định tại Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 và Nghị định 58 năm 2017 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Bộ luật Hàng hải Việt Nam về quản lý hoạt động hàng hải.

Đội tàu Việt Nam hiện đáp ứng các nhu cầu vận tải nội địa (Ảnh: Hải An).

Thời gian qua, các cảng vụ hàng hải thường xuyên kiểm tra, giám sát việc treo cờ đối với tàu biển Việt Nam và tàu thuyền mang cờ quốc tịch nước ngoài khi hoạt động tại cảng biển Việt Nam, kiên quyết xử lý hành vi vi phạm quy định về treo cờ đối với tàu thuyền.

Cơ quan này đánh giá, thực tế cho thấy các quy định hiện hành về việc tàu biển đăng ký treo cờ quốc tịch Việt Nam cơ bản đã phù hợp với các các quy định, thông lệ quốc tế về đăng ký tàu biển như Công ước của Liên hợp quốc về đăng ký tàu biển.

Đồng thời, thể hiện rõ được vai trò của quốc gia tàu treo cờ trong việc tham gia có trách nhiệm các công ước liên quan như Công ước quốc tế về an toàn sinh mạng con người trên biển (SOLAS), Công ước Lao động hàng hải (MLC), Công ước quốc tế về tiêu chuẩn đào tạo, chứng nhận và trực ca cho thuyền viên (STCW)...

Các quy định cũng đã đồng bộ với hệ thống văn bản pháp luật khác và phù hợp với đường lối chủ trương của Đảng, Nhà nước như định hướng trẻ hóa đội tàu, bảo vệ môi trường…

Hiện nay, Việt Nam vẫn có các chính sách bảo hộ quyền vận tải nội địa và cơ chế khuyến khích doanh nghiệp đầu tư tàu mang cờ quốc tịch Việt Nam thay thế tàu nước ngoài vận tải nội địa. Do đó, Bộ Xây dựng chỉ cấp phép cho một số loại tàu mà đội tàu Việt Nam chưa đáp ứng được, như tàu xi măng rời, tàu container...

Tại khung chính sách sửa đổi Bộ luật Hàng hải Việt Nam 2015 và Luật Giao thông đường thủy nội địa 2004 đang được Bộ Xây dựng lấy ý kiến của các bộ ngành, đơn vị để hoàn thiện hồ sơ dự án Bộ luật mới, có chính sách về hoàn thiện khung pháp lý về hoạt động vận tải

Trong đó, sẽ nghiên cứu hoàn thiện quy định quản lý vận tải quốc tế, bổ sung quy định tàu vận tải nội địa và hoạt động dịch vụ mang cờ quốc tịch Việt Nam thuộc sở hữu doanh nghiệp Việt Nam. Điều này nhằm hạn chế doanh nghiệp nước ngoài đăng ký mang cờ quốc tịch Việt Nam hoạt động nội địa.

Đội tàu của doanh nghiệp Việt treo cờ nước ngoài hầu hết là tàu nhiều tuổi

Bên cạnh đội tàu treo cờ Việt Nam, vẫn có nhiều chủ tàu Việt Nam sở hữu các tàu treo cờ quốc tịch nước ngoài.

Theo đánh giá của Cục Hàng hải và Đường thủy VN, đội tàu biển của doanh nghiệp Việt Nam đăng ký mang cờ quốc tịch nước ngoài hiện hầu hết là tàu già, quá tuổi, thiết kế, áp dụng kỹ thuật lạc hậu.

Đối với đội tàu này, chủ tàu đăng ký treo cờ các quốc gia thực hiện đăng ký mang cờ quốc tịch thuận tiện (như Panama, Mongolia, Tuvalu...). Đăng ký mang cờ quốc tịch tại các quốc gia này, chủ tàu được các thuận lợi như không bị hạn chế tuổi tàu, đổi cờ, cho thuê thuận lợi, hưởng các ưu đãi về thuế.

Giới quan sát nhận định, các quốc gia cho phép đăng ký mang cờ quốc tịch thuận tiện này coi việc cho phép đăng ký mang cờ quốc tịch của họ là một trong các lĩnh vực kinh doanh (cho thuê), tạo nguồn thu cho ngân sách.

Về tàu đăng ký mang cờ quốc tịch, đa số các nước áp dụng tương tự cơ chế như của Việt Nam hiện nay, từ tuổi tàu đăng ký mang cờ quốc tịch, an toàn, an ninh hàng hải, bảo vệ môi trường...

Cục Hàng hải và Đường thủy Việt Nam thông tin, các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là các quốc gia có nền kinh tế phát triển, kể cả các quốc gia có những chủ tàu lớn nhất thế giới (như Mỹ, Đài Loan, Nhật Bản, Singapore...) đều phát triển đa dạng, chú trọng những lĩnh vực có lợi thế và đặc biệt quan tâm đến phát triển bền vững, bảo vệ môi trường như cảng biển, dịch vụ hàng hải, hỗ trợ hàng hải...

Đáng chú ý, các quốc gia này không chú trọng việc đội tàu phải đăng ký mang cờ quốc tịch của quốc gia mình.

Hồng Hạnh