Kiến nghị đối tượng đặc thù được mua nhà ở xã hội

Đề xuất tăng thẩm quyền cho Chủ tịch UBND TP

Tham gia thảo luận tại tổ đại biểu Quốc hội đoàn TP Hà Nội, đại biểu Quốc hội Nguyễn Phi Thường đề cập đến vấn đề cải tạo chung cư cũ trên địa bàn hiện vướng rất nhiều thủ tục và quy định. Hiện Hà Nội có khoảng 2.000 chung cư cũ ngày càng xuống cấp và không an toàn. Vướng mắc đặc ra trong cải tạo các chung cư này liên quan đến quy hoạch chi tiết về mật độ xây dựng, tầng cao và dân số, cũng như vấn đề giải phóng mặt bằng, quyền lợi của người dân.

Quang cảnh thảo luận của đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội. Ảnh: Như Ý

Đại biểu Nguyễn Phi Thường cho rằng, để "giải quyết cả ba câu chuyện này (người dân, nhà đầu tư, cộng đồng/thành phố) gần như là bất khả thi". Vì vậy, đại biểu đề xuất Luật sửa đổi lần này cần tạo ra một bước đột phá, cho phép Chủ tịch UBND TP quyết định việc tăng chỉ tiêu quy hoạch kiến trúc về tầng cao, về dân số. Đồng thời, Chủ tịch UBND TP quyết định cơ chế chính sách giải phóng mặt bằng theo hướng Nhà nước thu hồi đất thay vì để nhà đầu tư tự thỏa thuận với người dân như hiện nay.

Đại biểu đề nghị dự thảo Luật xem xét bổ sung quy định: Chủ tịch UBND cấp tỉnh xem xét quyết định việc thành lập đơn vị cơ quan chuyên môn về xây dựng để thực hiện chức năng, nhiệm vụ kiểm tra chuyên ngành phòng cháy chữa cháy.

Đồng thời, đại biểu kiến nghị trong luật bổ sung quy định cụ thể đối với các công trình đầu tư xây dựng khu đô thị, khu dân cư. Trong quá trình thẩm định, phê duyệt chủ trương đầu tư cần sớm bổ sung quy định lắp đặt trạm trụ sạc xe điện để thực hiện điện hóa giao thông, giải quyết ô nhiễm không khí. Đồng thời, giao Chính phủ ban hành sớm quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về hệ thống sạc điện để thống nhất trong phát triển lắp đặt trạm trụ sạc.

Đại biểu cũng đề nghị bổ sung vào dự thảo Luật Xây dựng và Luật Quy hoạch nội dung quy hoạch hồ chứa nước mưa để chống ngập úng và điều hòa. "Nội dung này là rất quan trọng, đặc biệt với những thành phố như Hà Nội" - đại biểu Nguyễn Phi Thường nhấn mạnh.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phi Thường (Đoàn TP Hà Nội). Ảnh: Như Ý

Bổ sung nguyên tắc ưu tiên đặc biệt cho dự án nhà ở xã hội

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị)kiến nghị,dự thảo Luật cần bổ sung thêm, quan tâm hơn nữa các chính sách đột phá nhằm giải quyết thực trạng thiếu nhà ở xã hội(NOXH) hiện nay.

Cụ thể, cần xây dựng cơ chế đặc thùđể tháo gỡ vướng mắc pháp lý cho dự án NOXH. Ví dụ, cho phép UBND cấp tỉnh phê duyệt nhanh các dự án NOXH dù chưa có trong quy hoạch hoặc kế hoạch phát triển nhà ở nếu xét thấy cần thiết, đồng thời chỉ định trực tiếp chủ đầu tư đủ năng lực thay vì đấu thầu.

Cùng với đó, đại biểu tỉnh Quảng Trị đề nghị Luật nên bổ sung quy định ưu đãi và khuyến khích doanh nghiệp tham gia NOXH. Cụ thể, cho phép chủ đầu tư dự án NOXH được khai thác một phần diện tích để xây nhà ở thương mại (hoặc bố trí diện tích sàn cho kinh doanh dịch vụ, thương mại) tối đa 20% nhằm bù đắp chi phí và bảo đảm lợi nhuận hợp lý.

Song song đó, cần thành lập Quỹ Phát triển nhà ở xã hội quốc gia với nguồn vốn ổn định (ngân sách, trái phiếu, đóng góp doanh nghiệp…) để hỗ trợ lãi suất và vốn vay ưu đãi cho các dự án NOXH. Đồng thời, cần mở rộng đối tượng và đơn giản hóa điều kiện được mua/thuê NOXH.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị). Ảnh: Quochoi.vn

Theo đại biểu, Luật hiện hành quy định chặt chẽ về điều kiện thu nhập, nhà ở để được xét NOXH, khiến nhiều người khó tiếp cận. Do đó, cần bổ sung điều khoản cho phép một số đối tượng đặc thù được ưu tiên mà không phải đáp ứng mọi điều kiện.

Chẳng hạn, hộ gia đình thuộc diện tái định cư do Nhà nước thu hồi đất hoặc người dân nhường đất cho dự án NOXH có thể được mua NOXH không cần xét điều kiện về nhà ở và thu nhập (nếu trước đó họ chưa được hưởng suất NOXH nào).

Bên cạnh đó, quy trình xét duyệt hồ sơ NOXH cũng cần tinh giản, ứng dụng số hóa để rút ngắn thời gian xử lý xuống còn 2 - 3 năm cho một dự án NOXH hoàn thành thay vì kéo dài hơn 5 năm như hiện nay.

Để các dự án NOXH sớm đi vào thực tế, đại biểu kiến nghị Luật nên bổ sung nguyên tắc ưu tiên đặc biệt cho NOXH từ khâu giao đất (miễn, giảm tiền sử dụng đất), thủ tục cấp phép xây dựng (có thể miễn giấy phép nếu dự án đáp ứng tiêu chí nhất định), đến khâu nghiệm thu đưa vào sử dụng... góp phần hiện thực hóa mục tiêu đầu tư 1 triệu căn NOXH giai đoạn 2021 - 2030 mà Chính phủ đề ra.

Có các cơ chế kiểm soát chặt chẽ thiết kế cơ sở

Các đại biểu Quốc hội cũng thảo luận về trách nhiệm trong thẩm định, quản lý thiết kế sau phê duyệt..., đồng thời đề xuất những giải pháp nhằm quản lý xây dựng hiệu quả hơn.

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (Đoàn TP Hà Nội). Ảnh: Như Ý

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (Đoàn TP Hà Nội) cho rằng, việc quy định chủ đầu tư tự chịu trách nhiệm về các nội dung thẩm định và cơ quan Nhà nước chỉ kiểm soát an toàn, phòng cháy, là cần thiết. Nhưng cũng cần phải có các chế tài xử lý để có tính răn đe.

Về việc bãi bỏ thẩm định thiết kế sau thiết kế cơ sở giúp tiết kiệm thời gian, nhưng theo đại biểu việc này tiềm ẩn rủi ro với các công trình đặc biệt. Vì thế, cần có các cơ chế kiểm soát chặt chẽ.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị) nêu, dự thảo Luật đãbãi bỏ thủ tục thẩm định thiết kế xây dựng triển khai sau thiết kế cơ sở. Tại điều 29 dự thảo Luật nêu: Sau khi dự án được phê duyệt, chủ đầu tư tự tổ chức thẩm định, kiểm soát thiết kế kỹ thuật, thiết kế bản vẽ thi công.

Việc cắt giảm này thể hiện bước chuyển từ “tiền kiểm sang hậu kiểm”, trao quyền chủ động cho chủ đầu tư, giảm bớt thủ tục trung gian. Tuy nhiên, đại biểu lo ngại về lượng thiết kế kỹ thuật khi không còn thẩm định Nhà nước. Vì vậy, đại biểu cho rằng cần bổ sung cơ sở pháp lý chặt chẽ về hậu kiểm, có cơ chế kiểm soát chất lượng thiết kế sau khi chủ đầu tư thẩm định thiết kế; cùng với đó bổ sung “lưới an toàn” để công trình xây dựng bảo đảm chất lượng và an toàn khi vận hành.

Thịnh An