Đề xuất mở rộng miễn cấp giấy phép xây dựng ra vùng đô thị

Gánh nặng hồ sơ vẫn còn nguyên

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hồng Hà (Đoàn TP Hà Nội) quan tâm đến nội dung miễn giấy phép xây dựng và thủ tục thông báo khởi công tại điều 43 dự thảo Luật.

Quang cảnh thảo luận của các đại biểu Quốc hội Đoàn TP Hà Nội. Ảnh: Như Ý

Đại biểu cho rằng, việc quy định miễn giấy phép xây dựng trong nhiều trường hợp "là một bước tiến". Tuy nhiên, quy định về thủ tục thông báo tại khoản 3, điều 43 lại làm mất đi ý nghĩa của việc miễn giấy phép xây dựng.

Cụ thể, khoản 3, điều 43 quy định: các công trình được miễn phép (trừ một số trường hợp) phải gửi thông báo thời điểm khởi công xây dựng, kèm theo hồ sơ tương ứng với hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng, đến cơ quan quản lý Nhà nước về xây dựng để quản lý.

"Theo tôi, quy định này chỉ là cải cách về hình thức, chưa cải cách về nội dung. Bản chất vẫn là một “giấy phép con”, mặc dù gọi là “miễn phép”, nhưng chủ đầu tư vẫn phải chuẩn bị một bộ hồ sơ gần như đầy đủ như khi xin phép" - đại biểu Hồng Hà phân tích.

Bên cạnh đó, theo đại biểu, quy định này không rõ ràng về trình tự, không giúp giảm gánh nặng cho doanh nghiệp. Nếu cơ quan Nhà nước nhận hồ sơ “để quản lý” mà chỉ nhận và cất giữ thì việc yêu cầu nộp hồ sơ là không cần thiết, gây lãng phí. Còn nếu họ xem xét, rà soát hồ sơ đó thì về bản chất, đây chính là thủ tục cấp phép dưới một tên gọi khác là “thông báo”.

Đại biểu Quốc hội Đỗ Đức Hồng Hà tham gia thảo luận. Ảnh: Như Ý

"Điều này tạo ra sự mập mờ, thiếu minh bạch. Mục tiêu của việc miễn phép là giảm thời gian và chi phí cho doanh nghiệp. Nhưng với quy định này, gánh nặng hồ sơ vẫn còn nguyên" - đại biểu Đoàn TP Hà Nội nêu.

Trên cơ sở đó, đại biểu đề nghị sửa khoản 3, điều 43 dự thảo Luật theo hướng tách bạch rõ: miễn phép là miễn, còn thông báo chỉ là thông báo để quản lý trật tự xây dựng.

Đại biểu đề xuất hai phương án: một là, bỏ yêu cầu kèm theo hồ sơ tương ứng với hồ sơ đề nghị cấp giấy phép xây dựng; phương án 2, nếu vẫn cần hồ sơ thì cần quy định rõ rằng hồ sơ kèm theo là hồ sơ đơn giản (ví dụ chỉ cần bản vẽ thiết kế đã được phê duyệt, chứ không phải toàn bộ hồ sơ tương ứng với hồ sơ đề nghị cấp phép xây dựng).

Tư vấn thiết kế phải chịu trách nhiệm về thiết kế

Cùng quan tâm đến nội dung giảm thủ tục về cấp phép xây dựng, đại biểu Quốc hội Nguyễn Phi Thường cho biết, khoản 2 điều 43 dự thảo Luật quy định cụ thể các trường hợp được miễn giấy phép xây dựng.

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi. Ảnh: Như Ý

Tuy nhiên, thực tế giấy phép xây dựng chỉ là văn bản pháp lý giúp chủ đầu tư có căn cứ làm việc với cơ quan quản lý trật tự xây dựng và cấp giấy chứng nhận sở hữu công trình. Quy định pháp luật làm căn cứ cấp giấy phép xây dựng còn rất nhiều nội dung bất cập, không nhất quán, dẫn đến hệ quả là thủ tục cấp phép xây dựng luôn chậm trễ.

Đại biểu Nguyễn Phi Thường cho rằng, việc sửa đổi này chưa thực sự giải quyết được tận gốc vấn đề rút ngắn thời gian thực hiện dự án. Đồng thời, có thể dẫn đến khó khăn cho chủ đầu tư trong quá trình kiểm soát trật tự xây dựng và cấp giấy chứng nhận sở hữu công trình.

Vì vậy, đại biểu đề xuất nghiên cứu thêm hướng liên thông từ bước chấp thuận chủ trương đầu tư. Tức là khi chủ đầu tư được UBND TP giao thực hiện dự án là đã đủ điều kiện khởi công xây dựng. Thủ tục khởi công xây dựng chỉ mang tính thông báo.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường đồng tình với việc bỏ cấp giấy phép xây dựng và cho rằng cần mở rộng những đối tượng được miễn cấp phép. Với các trường hợp miễn cấp phép (nhà ở nông thôn, công trình theo tuyến ngoài đô thị, công trình bên trong), cần có quy định các công trình đó đều phải qua một cơ quan chuyên môn thiết kế (tư vấn thiết kế).

Đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường. Ảnh: Như Ý

Đồng thời, tư vấn thiết kế phải ký tên vào bản thiết kế, chịu trách nhiệm về thiết kế này và tuân thủ quy hoạch để bảo đảm an toàn cho bản thân người tư vấn thiết kế và an toàn cho xã hội. Đồng thời, khi đã có tư vấn thiết kế, nên mở rộng đối tượng được miễn cấp phép xây dựng không chỉ ở nông thôn mà cả ở những vùng đô thị đã có quy hoạch.

Cân bằng giữa bảo vệ di sản và lợi ích người dân

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi đồng tình việc thực hiện yêu cầu cắt giảm các thủ tục hành chính và chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm là cần thiết. Đại biểu cho rằng, cần xem cụ thể để vừa bảo đảm yêu cầu thông thoáng ngay từ đầu, nhưng việc triển khai phải bảo đảm được mục tiêu quản lý và tạo ra các không gian phát triển mới.

Đại biểu Quốc hội Trần Việt Anh chia sẻ, bản thân đã trăn trở nhiều năm về việc cấp phép xây dựng, đặc biệt là ở khu vực đô thị di sản. Qua tiếp xúc cử tri ở làng cổ Đường Lâm (phường Sơn Tây, TP Hà Nội) thì có nhiều ý kiến cử tri gửi gắm. Ở khu vực này là di sản nhưng vẫn có người dân sinh sống nên người dân gặp khó khăn trong vấn đề xin giấy phép xây dựng, cải tạo, sửa chữa nhà cửa.

Đại biểu Quốc hội Trần Việt Anh tham gia thảo luận

Vì vậy, đại biểu đề xuất trong quy định của luật cần tìm được điểm cân bằng giữa quản lý để bảo vệ di sản; đồng thời vẫn bảo đảm thuận tiện cho người dân trong sinh hoạt, cải tạo, sửa chữa nhà ở.

Để có được điểm cân bằng đó, đại biểu cho rằng trong khu vực xếp hạng phải có quy hoạch chi tiết và chi tiết ở tỷ lệ có thể cấp phép được xây dựng. Hiện nay, trong Luật Xây dựng cũng chưa quy định rõ hay gọi tên rõ khu vực có người dân sinh sống trong khu di sản. "Cần phải có quy định hoặc định nghĩa rõ nội hàm này, tức là quần thể cư trú hay di sản đô thị trong khu vực di sản văn hóa" - đại biểu Việt Anh nêu.

Để bảo vệ di sản đồng thời tạo điều kiện cho việc xây dựng, cải tạo một cách thuận lợi, đại biểu Việt Anh nhấn mạnh, cần xác định việc mở rộng miễn giấy phép xây dựng phải có những điều kiện đi kèm. Khi miễn giấy phép xây dựng, chúng ta phải có những quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật để có thể giám sát được và phải có lực lượng con người đi theo.

Phong Châu