KỊP THỜI GIẢI NGÂN VỐN VÀ ĐẢM BẢO ĐÚNG THỜI HẠN THỰC HIỆN THEO CÁC NGHỊ QUYẾT CỦA QUỐC HỘI

Toàn cảnh Quốc hội họp phiên toàn thể ở hội trường chiều 23/05

Giải trình làm rõ nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm người đứng đầu khi không đảm bảo quy định về thời hạn trình

Trình bày Báo cáo thẩm tra về việc giao danh mục và mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội; giao, điều chỉnh, bổ sung kế hoạch đầu tư công trung hạn (KHĐTCTH) vốn ngân sách trung ương giai đoạn 2021-2025 và phân bổ kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2023 của chương trình mục tiêu quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh nhận thấy, việc Chính phủ rà soát, hoàn thiện Tờ trình về phương án phân bổ vốn Chương trình phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội, KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và CTMTQG để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV là cần thiết, theo đúng kết luận của UBTVQH và đúng thẩm quyền của Quốc hội.

Ủy ban Tài chính, Ngân sách (TCNS) cho rằng, Chính phủ tổng hợp trình UBTVQH chậm, không đảm bảo quy định về thời hạn trình để các cơ quan của Quốc hội tiến hành thẩm tra và UBTVQH xem xét, cho ý kiến “trước ngày 31/3/2023” theo quy định tại Nghị quyết số 69 và Nghị quyết số 70/2022/QH15 của Quốc hội.

Tờ trình của Chính phủ chỉ mới đề cập đến tình hình khó khăn, nguyên nhân chung dẫn đến không thể kịp thời trình UBTVQH xem xét, cho ý kiến trước ngày 31/3/2023, chưa đánh giá, xác định rõ trách nhiệm của đơn vị, tổ chức, cá nhân trong việc hoàn thiện thủ tục đầu tư và phương án phân bổ vốn theo quy định tại Nghị quyết số 69 của Quốc hội dẫn đến chậm trễ. Đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm và giải trình làm rõ nguyên nhân chủ quan, trách nhiệm đơn vị, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra tình trạng trên và báo cáo Quốc hội.

Về giao danh mục, mức vốn cho các nhiệm vụ, dự án thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KTXH (đợt 3), Chính phủ kiến nghị trình Quốc hội xem xét, quyết định phân bổ, giao danh mục sử dụng vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội với tổng số là 13.369,468 tỷ đồng đối với 45 dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn. Ủy ban TCNS nhất trí việc rà soát, bố trí vốn đối với các dự án đã đủ thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc theo quy định tại Nghị quyết số 43/2022/QH15 của Quốc hội. Tuy nhiên, đa số ý kiến Ủy ban TCNS kiến nghị Chính phủ rà soát, hoàn thiện danh mục nhiệm vụ, dự án được phân bổ vốn, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh

Về khả năng giải ngân vốn của Chương trình, đề nghị Chính phủ cân nhắc việc phân bổ nguồn vốn, cần căn cứ trên cơ sở đánh giá kỹ lưỡng về tiến độ giải ngân thực tế của từng bộ, ngành địa phương để đề xuất phân bổ vốn cho những dự án đủ điều kiện, có khả năng giải ngân, bảo đảm tính khả thi, tránh tình trạng không giải ngân được hết, không đáp ứng được yêu cầu của Nghị quyết số 43.

Đối với số vốn 273 tỷ đồng dự kiến bố trí Dự án đầu tư hạ tầng ổn định đời sống nhân dân của xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam và xã Vĩnh Hải, huyện Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận, đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí về sự cần thiết của dự án như Báo cáo của Chính phủ. Tuy nhiên, đề nghị không phân bổ vốn của Chương trình do dự án này chưa đầy đủ thủ tục đầu tư theo quy định, chưa đủ điều kiện phân bổ vốn.

Đề nghị Chính phủ rà soát kỹ, xác định rõ trách nhiệm để xử lý nợ đọng xây dựng cơ bản

Về phân bổ, giao KHĐTCTH nguồn vốn NSTW giai đoạn 2021-2025, Chính phủ kiến nghị phân bổ, giao KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 là 87.359,227 tỷ đồng, trong đó: 80.590,227 tỷ đồng cho 4 nhiệm vụ, 180 dự án đã đáp ứng đủ điều kiện, hoàn thiện thủ tục đầu tư trước ngày 31/3/2023 và 6.769 tỷ đồng cho các 02 dự án Bộ Quốc phòng đã hoàn thiện thủ tục đầu tư sau ngày 31/3/2023.

Ủy ban TCNS nhất trí với đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội phân bổ kế hoạch vốn cho các dự án đã hoàn thiện thủ tục đầu tư, bảo đảm nguyên tắc, tiêu chí theo quy định của Luật Đầu tư công và Nghị quyết của Quốc hội. Tuy nhiên đề nghị lưu ý: Số vốn 24.594,3 tỷ đồng vốn bố trí cho 03 dự án quan trọng quốc gia, 01 dự án đường cao tốc đã được dự kiến phân bổ trong tổng số vốn KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban TCNS nhất trí giao Chính phủ bố trí 1.000 tỷ đồng sau khi được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư tại kỳ họp thứ 5 Quốc hội Khóa XV.

Các đại biểu tại phiên họp

Về phân bổ 444,407 tỷ đồng còn lại của CTMTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi bố trí cho Bộ Giáo dục và Đào tạo, Ủy ban TCNS nhất trí kiến nghị Quốc hội cho phép phân bổ đối với khoản vốn này, nhằm tạo điều kiện để thực hiện hiệu quả CTMTQG.

Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh cũng nhất trí đề xuất của Chính phủ, trình Quốc hội cho phép điều chỉnh KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 trong nội bộ của bộ, cơ quan trung ương và địa phương.

Liên quan đến việc thu hồi vốn ứng trước NSTW trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025, Ủy ban TCNS cho rằng, việc bố trí vốn để thanh toán nợ đọng xây dựng cơ bản và hoàn trả số vốn ứng trước là nhiệm vụ hàng đầu trong thứ tự ưu tiên phân bổ vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021-2025. Đề nghị Chính phủ rà soát kỹ, chịu trách nhiệm về số liệu cụ thể và xác định rõ trách nhiệm và xử lý trách nhiệm đối với các Bộ, địa phương và làm rõ căn cứ pháp lý để xử lý các tồn đọng này báo cáo Quốc hội theo quy định của pháp luật và các Nghị quyết của Quốc hội.

Bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội

Về phân bổ chi tiết kế hoạch đầu tư vốn NSTW năm 2023 của CTMTQG, Chính phủ kiến nghị phân bổ 1.208,188 tỷ đồng kế hoạch đầu tư vốn năm 2023 còn lại của CTMTQG. Đa số ý kiến Ủy ban TCNS nhất trí trình Quốc hội phương án phân bổ số vốn này. Tuy nhiên đề nghị Chính phủ rút kinh nghiệm, phân bổ vốn sớm để có cơ sở thực hiện, đảm bảo khả năng giải ngân sớm.

Đồng thời Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát, ban hành văn bản hướng dẫn còn thiếu và sửa đổi, bổ sung các văn bản còn bất cập để thực hiện 03 CTMTQG để đảm bảo hiệu quả quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện các CTMTQG; cân đối, bố trí đủ vốn đối ứng thực hiện các CTMTQG; có cơ chế để huy động tối đa nguồn lực để thực hiện được các mục tiêu đã đề ra, đạt hiệu quả thiết thực.

Về việc điều hòa linh hoạt giữa KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KTXH, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ tiếp tục quyết liệt triển khai thực hiện, bảo đảm đúng thời hạn thực hiện và giải ngân vốn của Chương trình theo quy định của Nghị quyết số 43, Luật Đầu tư công và đánh giá kỹ lưỡng tình hình thực hiện, các khó khăn, vướng mắc. Trong trường hợp cấp bách cần thiết cần điều hòa linh hoạt giữa KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và kế hoạch vốn thuộc Chương trình phục hồi và phát triển KTXH, Chính phủ báo cáo UBTVQH, Quốc hội theo quy định Nghị quyết số 43/2022/QH15.

Các đại biểu tại phiên họp

Từ những phân tích nêu trên, Ủy ban TCNS kiến nghị Quốc hội xem xét, quyết định xử lý những tồn tại vướng mắc trong triển khai phân bổ, giao vốn còn lại của KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025 và Chương trình phục hồi và phát triển KT- XH.

Cụ thể, về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đối với 45 nhiệm vụ, dự án với số vốn dự kiến là 13.369,468 tỷ đồng đã đủ thủ tục đầu tư theo quy định, đủ điều kiện giao kế hoạch vốn của Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Đề nghị Chính phủ đề nghị rà soát kỹ danh mục dự án, bảo đảm thời hạn hoàn thành các dự án theo quy định của Nghị quyết số 43; bảo đảm tính khả thi và chỉ đạo các địa phương bố trí vốn NSĐP để thực hiện dự án theo đúng cam kết.

Đối với 87.359,227 tỷ đồng KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021 - 2025 cho 04 nhiệm vụ, 182 dự án đã đáp ứng đủ điều kiện, Ủy ban Tài chính, Ngân sách nhất trí với đề xuất của Chính phủ, đồng thời đề nghị điều chỉnh giảm 24.594,3 tỷ đồng KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 của Bộ Giao thông vận tải để điều chỉnh tăng KHĐTCTH vốn NSTW giai đoạn 2021-2025 cho các địa phương.

Đề nghị Chính phủ trong chỉ đạo triển khai thực hiện KHĐTCTH giai đoạn 2021-2025, vốn Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế xã hội theo các Nghị quyết của Quốc hội; Rút kinh nghiệm để đảm bảo thực hiện kịp thời, hiệu quả các Nghị quyết của Quốc hội và kiểm điểm trách nhiệm đơn vị, tổ chức, cá nhân, nhất là trách nhiệm người đứng đầu và báo cáo Quốc hội, UBTVQH cụ thể việc chậm trễ trong thực hiện các Nghị quyết của Quốc hội./.

Bích Ngọc - Phạm Thắng - Nghĩa Đức